1950 yılından beri hayatımızda olan ve farklı Grand Prix yarışlarıyla izleyenleri hop oturup hop kaldıran Formula 1, dünyanın en heyecanlı otomobil yarışlarından bir tanesi. Bu yarışı tutkuyla takip eden biriyseniz eminiz tüm teknik terimlere de hakimsinizdir ama bu yıl bakalım neler oluyor diye bir yarışı izlemeye başladıysanız ‘DRS ne demek ya’ diye şaşırarak ekrana bakacağınız bazı kavramlarla karşılaşmanız mümkün.
DRS, otomobil yarışlarında belki de en sevdiğimiz anlardan olan sollamaların yapılmasını kolaylaştıran ve eğlenceli hale getiren bir teknolojidir. Belirli kurallara uyan ve belirli şartları yerine getiren sürücü, aracındaki DRS teknolojisini aktif hale getirdiği zaman gerçek anlamda uçarak rakibinin önüne geçebilir. DRS nedir, yarışa ne zaman geldi, kuralları neler gibi merak edilen soruları gelin tüm detaylarıyla görelim.
İlk olarak bu eğlenceli teknolojiyi tanımlayalım, DRS nedir?
Drag Reduction System, kısaca DRS, Türkçesi ile Sürüklenmeyi Azaltıcı Sistem; Formula 1 araçlarının arkasında bulunan hareketli bir parçanın açılarak aracın sürtünme kuvvetini azaltan ve böylece çok daha hızlanmasını sağlayan bir teknolojidir. Formula 1 Yarış Direktörü Michael Masi DRS teknolojisi için ‘bir eğlence butonu’ tanımını yapmıştır.
İyi ama tam olarak DRS ne demek, ne işe yarıyor da yarışın kaderini değiştiriyor?
Bir kez olsun Formula 1 yarışı izlediyseniz araçların oldukça hafif, hızlarının ise çok yüksek olduğunu görmüşsünüzdür. Temel fizik kuralları belli, bu araçların özellikle virajlarda yuvarlanıp gitmelerini engellemek için yol tutuşları çok ama çok kuvvetli olacak şekilde tasarlanır. Virajlarda güvenliği sağlayan yol tutuşu, düz yolda ise aracın hızını azaltacaktır. İyi ama nasıl olacak da bu araç hızlanarak rakini sollayıp birinciliğe oynayacak diyorsanız cevap DRS teknolojisidir.
Birazdan kurallarından bahsederken daha iyi anlayacağımız gibi DRS teknolojisi aslında mutlaka kullanılması gereken ya da kullanılabilir bir teknoloji değildir. Araç sürücüsünün hızlanarak rakibini geçmek için kullandığı pek çok farklı yöntem vardır. Mesela rakibinin açtığı hava kanalını kullanarak sürtünmeyi azaltabilir ve hızlanarak dezavantajını avantaja çevirebilir.
Tüm şartların uygun olduğu bir durumda ise sürücü, direksiyon üzerine bulunan bir tuşa basar ve DRS teknolojisini aktif hale getirir. Bu sistem aktif olunca aracın arkasındaki hareketli parça araçla paralel bir konuma gelir ve araca saatte 10 hatta 20 kilometre hız kazandırabilir. Bu küçük hızlanma bile aracın rakibini geçerek birinciliğe oynamasını sağlayabilir.
Peki DRS kuralları nelerdir, sürücü her istediği zaman bu sistemi açabiliyor mu?
Elbette hayır. Formula 1 yarışlarındaki kurallar, bildiğimiz spor müsabakalarından farklı olarak yarış pisti, hava durumu gibi farklı değişkenler göz önüne alınarak kısıtlanabilir. Örneğin yarış sırasında hava yağmurluysa ya da yeni yağmur yağmış ve pist hala ıslak durumdaysa sürücülerin güvenliği için DRS kullanımı kesinlikle yasaklanır.
Yukarıdaki görselde örneklerini görebileceğiniz üzere sürücülerin bu sistemi kullanabilecekleri belirli DRS zone bölgeleri vardır. Araç sürücüsü yalnızca düzlük alanlara girdiği zaman, eğer izin verilmişse, DRS açabilir. Diğer kullanımlarda sürücü ceza alacaktır.
DRS kullanmanın diğer bir şartı da, bu teknolojiyi kullanacak araç sürücüsünün önündeki rakibi ile arasındaki farkın 1 saniyenin altında olmasıdır. Yani bir sürücü, önündeki rakibini ha yakaladı ha yakalayacak noktaya geldiği zaman ancak DRS teknolojisini kullanabilir. Pistin hangi noktalarında, ne kadar süre kullanılacağı da yine yarış öncesi belirlenen kurallardan bir tanesidir.
DRS açık ne demek, DRS açan sürücü mutlaka öne geçer mi?
İşte yarışın güzelliği burada, bunu asla bilemeyiz. Önündeki araca 1 saniyeden az yaklaşmış olan sürücü DRS teknolojisini aktif hale getirdiği zaman hızlanacaktır evet ama önündeki rakibinin de eli armut toplamıyor. Gerideki rakibi hızlansa bile öne geçmesini engellemek için kullanılan sayısız taktik var.
DRS, Formula 1 sürücülerinin uyguladığı geçiş atak yöntemlerinden yalnızca bir tanesidir. Zaten izleyicinin istediği de budur. Sürücülerin uyguladığı savunma ve atak hareketlerinin agresif olmasında sorun yoktur ve bunları temas etmeden yapmaları ayakta alkışlanır. Yine de hakemler bu konuda oldukça katıdır. Kendisini ya da rakibini tehlike atacak ataklar yapan sürücüler ceza alacaklardır.
Aslında bir F1 kuralına aykırı olan DRS ne zaman geldi?
Formula 1 1950 yılından beri yapılan bir otomobil yarışı olduğu için yıllar içerisinde pek çok kural eklendi ve pek çok kural çıkarıldı. Örneğin Formula 1 yarışına katılacak araçların hareketli parça taşımaları kurallara aykırıdır. Ancak ilk kez 2011 yılında tanıtılan DRS teknolojisi için bu kural bozulmuştur. Zaten tek istisnası da budur.
DRS yalnızca Formula 1 yarışlarında kullanılan bir teknoloji değil. F1 yarışlarında kullanılacağı duyurulduktan sonra 2012 yılında Formula Renault 3.5, 2013 yılında Deutsche Tourenwagen Masters, 2014 yılında Super Formula, 2015 yılında FIA Formula 2, 2017 yılında FIA Formula 3 yarışlarında da kullanılmaya başlamıştır. Yani DRS, otomobil yarışlarını çok daha eğlenceli hale getirmek için kullanılan bir teknolojidir.
DRS kullanılıyor da ne oluyor, yarışa nasıl bir etkisi var?
Biz susalım, istatistikler konuşsun; 2009 Formula 1 yarışında geçiş sayısı 211, 2010 Formula 1 yarışında geçiş sayısı 452. DRS kullanımının başladığı 2011 Formula 1 yarışında ise geçiş sayısı tam 821. 2012 Formula 1 yarışında geçiş sayısı 870. Bugün Formula 1 yarışlarında ortalama geçiş sayısı 600 ile 1000 arasındadır.
Kabul edelim, Formula 1 yarışlarının en eğlenceli tarafı geçişler yani sollamalardır. Pit alanında geçmek, sürücünün iyi bir pozisyon aldığını ifade eder ve pek de heyecanlı değildir. Taktiklerle yapılan geçişler ise az olur ve yine çok da heyecanlı sayılmaz. DRS teknolojisinin kullanılması ise bu geçişlerin sayısını arttırır ve izleyenlere çok daha keyifli bir yarış sunar.
Formula 1 yarışlarında sürtünmeyi azaltarak rakibin önüne geçilmesini sağlayan teknoloji DRS nedir, yarışa ne zaman geldi, kuralları nelerdir gibi merak edilen sorularını yanıtlayarak bu teknolojiyi daha yakından tanımaya çalıştık. Otomobil yarışlarında kullanılan teknolojiler hakkındaki düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
