Son 10 yılda futbol teknolojisinde devrim yapan gelişmeler yaşandı. Futbolun ruhunu öldürdüğü gerekçesiyle bu gelişmelere karşı çıkan çok ama teknoloji, artık bu milyarlarca dolarlık sektörün vazgeçilmez bir parçası.
Teknolojinin de etkisi ile hiç olmadığı kadar matematiksel bir hale bürünen futbol, aslında biraz da konsol oyunlarına benzemeye başladı. Bacasız endüstri olarak anılan bu sektörde kullanılan, bir maç izlerken farkına bile varamadığımız teknolojileri listeledik. Haydi gelin neler varmış, birlikte bakalım.
Futbol sahalarındaki teknolojiler:
- Goal Control 4D
- GoalRef
- Hawk-Eye
- Viper Pod
- Kinexon ONE
- Viper Pod
- Playertek Pod,
- Akıllı top miCoach,
- Video Yardımcı Hakem (VAR),
Bütün sahayı üç boyutlu olarak tarayan Goal Control 4D:
Sistem, gol çizgisine yaklaşan topun pozisyonunu, sürekli ve otomatik bir şekilde X, Y ve Z koordinatlarını kullanarak üç boyutlu yakalıyor. Oyuncuları, hakemleri ve diğer nesneleri birbirinden ayıran sistem, sahadaki her şeyin üç boyutlu konumlarını sahanın koordinat sisteminde birkaç milimetre hassasiyetle yerleştiriyor. Top, çizgiyi tamamen geçtiğinde merkez analiz birimi, hakemin saatine 1 saniyeden de az bir sürede şifreli sinyal gönderiyor. Sistem, standart kalelerin ve topun kullanıldığı maçlarda başarılı sonuçlar veriyor.
Atılan her golü onaylayan sistem GoalRef:
GoalRef'in çalışma prensibi temel olarak topun içine yerleştirilmiş bir elektronik devreye ve kale çevresindeki düşük frekanslı manyetik alana dayanır. Kale direklerine yerleştirilen bobinler manyetik alandaki her türlü değişikliği algılayarak topun çizgiyi geçip geçmediğini algılar. Eğer sistem gol olduğunu algılarsa maç yetkililerini anında şifrelenmiş şekilde yollanan radyo dalgaları sayesinde onların kol saatlerine bir mesaj yollar.
Hakemi anında uyaran, gol verilerinin takibini sağlayan Hawk-Eye (Gol Çizgisi Teknolojisi)
Bu sistemin çalışma prensibi, görsel veriler sayesinde yapılan nirengi hesaplamasına dayanmaktadır. Top oyun alanını farklı açılardan gören yüksek hızlı kameralarla takip edilir. Mevcut yazılım da görüntüde topa karşılık gelen piksellerin tanımlanmasıyla her karede topun yerini hesaplar. Ayrıca eğer bazı kameralar topu göremiyorsa yazılım topun gideceği yeri de tahmin edebilir.
Topun takibi sonucu tüm görüntüler kaydedilir ve bu veriler, daha sonra istatistiklerde ve oyun analizlerinde kullanılabilir. Hawk-Eye sisteminin kurulması halinde stadyuma her kale için yedişer kamera yerleştirilmesi teklif edilmiştir. Sistem gerçek zamanlı çalışmaktadır, bu sayede hakemi de anında uyarmak mümkündür.
Futbolcuların hız, yorgunluk gibi bilgilerini anlık olarak takip eden Viper Pod:
Viper Pod ise kıyafet içerisine yerleştirilen algılayıcılarla kullanılıyor. GPS, hareket algılayıcı ve nabız ölçer taşıyor. Böylece mesafe, hız, ivmelenmenin yanı sıra, adım dengesi, nabız gibi ölçümler yapabiliyor.
Viper Pod’un bir farkı da çarpışmaları takip edebilmesi ve futbolcuların anlık yorgunluklarını puanlayabilmesi. Böylece, oyuncu değişikliği için de doğru kararı vermeyi kolaylaştırdığı gibi, uzun vadede en fit oyuncuların kim olduğunu anlayabilmeyi sağlıyor.
Teknik direktörlerin yardımcısı olan Kinexon ONE:
Futbolcuları ve takım performansını, taktiklerini, oyun ve antrenmanlarda analiz edip ölçen Kinexon ONE, belirli hedeflere ulaşmak için doğru egzersiz çalışmalarını gerçekleştirmeyi sağlıyor. İçerisinde, önde gelen spor bilimcileri, antrenörler ve spor birliklerinin oyuncuların tam potansiyele ulaşmasını sağlamak için geliştirdiği ve önerdiği çeşitli egzersizleri barındırıyor.
Kim ne kadar koştu ne kadar hatalı pas yaptı hepsi kayıt altında: Playertek Pod
Artık, istatistikler her yerde. Sadece teknik direktörler değil, yayıncı kuruluşlar da birçok istatistiğe ulaşıyor, hatta ekrana getiriyor. Bir futbol maçında kim ne kadar koştu, kaç doğru, kaç hatalı pas yaptı gibi temel bilgiler kadar, oyunun ağırlığını gösteren ısı haritaları gibi gelişmiş veriler de artık elimizin altında. Kendi oyununuzu analiz etmek isterseniz, Playertek Pod adlı cihazı kullanarak siz de sahada bulunduğunuz yerlere göre ısı haritası çıkartabilir, ne kadar koştuğunuzu öğrenebilirsiniz.
Playertek Pod’u takıp maçınızı tamamladıktan sonra, cihazı eşleştirmek gerekiyor. Web uygulamasının yanı sıra, Android ve iOS cihazlarla uyumlu mobil uygulamaları da yer alıyor. Eşleştirmeden sonra veriler ekrana geliyor. Uygulamayı buraya tıklayarak iOS cihazınız için, buraya tıklayarak ise Android cihazınız için indirebilirsiniz.
Adidas'ın FIFA onaylı bir akıllı topu miCoach:
Bu alanda ilk modern teknolojilerden birisi, akıllı top oldu. Adidas’ın birkaç yıl önce piyasaya çıkardığı miCoach, FIFA onaylı bir akıllı top. İç kısmında hız, dönüş, vuruş sertliği ve uçuş güzergahını tespit edebilen algılayıcılara sahip. Topun neresine, ne şiddetle vurulduğu ve sonra bununla neler olduğunu görerek, oyuncunun son vuruşları, ortaları, hatta frikik, korner gibi ölü toplara vuruşları da yeniden biçimlendirmek mümkün.
Tartışmaları da beraberinde getrien Video Yardımcı Hakem (VAR):
Bir futbol maçı sırasında saha dışında bulunan bir odada bir çok ekran ve farklı açılardan kayıt yapan kameralar ile maçı takip eden hakem ve teknik eleman ekibi bulunmaktadır. Bu kişiler, maç devam ederken orta hakemin net göremediği yada yorumlamakta zorlandığı kararlarda doğruya en yakın kararı almasına yardımcı olmaktadır.
2018 Dünya Kupası ile yaygınlaşmaya başlayan bu sistem kimisine göre futbolu çok daha adil bir hale getirirken kimisine göreyse anlık heyecanı yok ederek izlenmez kılıyor.
VAR yeterince teknolojik mi?
IFAB, VAR’ın işleyişi ile ilgili olarak yayımladığı el kitabında VAR'ın teknolojik altyapısına dair temel gereksinimler de ana hatlarıyla sıralıyor. 4K çözünürlüğe sahip, slow-motion özellikli, en az 8 kameranın bulunması gerekliliğine işaret eden belgede daha fazla ayrıntı yer almıyor. Bu açıdan düşünüldüğünde VAR sisteminin günümüzün teknoloji koşullarının gerisinde kaldığını söylemek gerekiyor.
IFAB, “doğru karar vermek hızdan daha önemlidir” diyerek bu konudaki tavrını açıkça belli ediyor. Buna rağmen VAR uygulamasından sonra oyun akışının aksadığı ise su götürmez bir gerçek. Özellikle gol ve penaltı gibi durumlarda sistemden kaynaklanan bekleyiş bir nebze de olsa oyunun heyecanına ket vuruyor.
