Dünyanın en çok kullanılan işletim sistemi Android, resmi olarak Google’ın kontrol ettiği bir platformdur. Yazılımcılar ve uygulama geliştiricileri ise Google’ın sunduğu çekirdek Android dosyalarını cihazlardan alarak özelleştirilmiş sürümler elde edebilirler. Bu sürümler ise resmi olmamakla birlikte güvensizdir. Yüklenen cihazlar otomatik olarak garanti dışı kalır.
Google’ın Android One isimli programı ise işletim sisteminin en güncel sürümlerini, belirli bir süre boyunca sınırlı sayıda üreticiye ve cihaza sunduğu bir programdır. Xiaomi, Nokia, Motorola gibi pek çok üretici, bu programa dahil olup, bazı cihazlarına diğer tüm üreticilerden daha çabuk güncelleme alırlar. Ülkemizin akıllı telefon üreticilerinden General Mobile da bu programa dahil olan bir şirkettir. Şu anda piyasada bulunan GM 9 Pro ve GM 8 modelleri, kullanıcısına minimum 2 yıl boyunca en güncel Android sürümüne en önce kavuşmayı garanti eder.
General Mobile’ın daha önce Android One programında bulunan cihazı GM 5 Plus, güncellemeler konusunda gecikmeleriyle gündem yaratmıştı. Normal süreden yaklaşık 1 yıl sonra Android 8.0 Oreo güncellemesi alan kullanıcılar, süreç boyunca firmaya tepki göstermişlerdi. General Mobile, bu gecikmenin yeni işletim sisteminin cihaza uyumlu hale getirilmesi için yaşandığını, kullanıcıları daha büyük sorunlarla yüzleştirmemek için ertelemeler yapıldığını söylemişti. GM 5 Plus, resmi güncelleme sürecini tamamladı ve artık eski bir cihaz olarak takvimde geride kaldı.
Firmanın GM 9 Pro ve GM 8 modelleri ise hala raflarda bulunuyor. Google, bu iki cihaz resmi olarak piyasaya sürüldüğü günden itibaren 2 yıl boyunca en güncel Android yazılımını sunma sözü veriyor. General Mobile ise ham Android yazılımını, küçük optimizasyonlar ile cihazlarına da uyumlu hale getirmek için müdahale yapabiliyor. Şu anda iki cihaz da Android Q (10.0) güncellemesi için uygun takvim aralığında bulunuyor. GM ise güncellemeyi ertelememek adına optimizasyonları gerçekleştirmek için Android Q Beta’yı test ediyor. Dileyen kullanıcılarına, bütün üreticilerden önce Android Q Beta’sını gönderebiliyor.
Buraya kadar her şey normal ancak işin rengi, Beta yazılımının kaynağı Google olmayınca değişiyor. Küresel çapta pek çok geliştiricinin üyesi olduğu platform XDA Developers’ta ortaya atılan bir iddiaya göre General Mobile, Android Q Beta yazılımını Google’dan değil platformdaki bir yazılımcıdan aldı. Üstelik bu durumdan söz konusu yazılımcının da bilgisi olmadığını söyleniyor.
Yazının girişinde bahsettiğimiz, yüklenen cihazı garanti dışında bırakması gereken, güvensiz Android Q Beta yazılımı, İranlı bir yazılımcı olan XDA Developers üyesi Erfan Abdi’ye ait:
Türkiye’deki geliştiricilerin faaliyet gösterdiği topluluk DevOtağ tarafından bize ulaştırılan bu görselde, GM 9 Pro ve GM 8’e gönderilen Android Q Beta’sının Google’a ait olmadığını görüyoruz. Geliştiriciler dünyasında “custom ROM” olarak bilinen bu yazılımlar, resmi olmadıkları için hem Google için yaptırım sebebi doğuruyor hem de kullanıcıların bilgi güvenliğini tehdit ediyor.
Güvenlik sıkıntısına neden olan şey yazılımın bir başka geliştirici tarafından müdahale edilmiş şekilde sunulması. Eğer söz konusu geliştiriciler kötü niyetliyse, kullanıcı bilgilerini toplayabilecekleri casus ve görünmez yazılımlar yükleyebiliyorlar. İyi niyetli bir geliştirici kendi ROM’unu sunsa bile resmi destek olmadığından bu cihazlar saldırılara daha açık hale geliyor. Bir nevi yüklenen cihazlar “hacklenmiş” oluyorlar.
General Mobile, Android Q Beta programına dahil değil:
Üreticinin halihazırda Android Q Beta sürecinde bulunan firmalar arasında olmadığı da bilgilerimiz arasında. Hatta General Mobile’ın güncellemeyi duyurduğu tarihlerde Google’ın beta programına kayıtların kapalı olduğu söyleniyor. Üçüncü parti bir geliştiricinin ürettiği custom Android ROM, resmi güncelleme gibi sunulmuş görünüyor. Firmanın Efran Abdi kaynaklı bu gayriresmi ROM’da bazı yapısal değişikliklere gittiği de biliniyor.
Peki General Mobile neden böyle bir yola başvurmuş olabilir?
General Mobile, yukarıda da söylediğimiz üzere daha önce Google ile sorunlar yaşamış bir firmaydı. GM 5 Plus gibi modellerde güncellemelerin gecikmiş olması, bu sorunları az da olsa dışarıya yansıtıyordu. Kısaca söylemek gerekirse, bu sorunun ana kaynağı GM de olmayabilir. Google ile firma arasındaki olası bir krizin etkisi yaşanıyor da olabilir. Böyle bir durumda kağıt üzerindeki sözleşme değişmese bile Google, General Mobile’a söz verdiği beta ya da tam sürüm güncellemelerini geç göndermiş olabilir.
Bunlar tamamen ihtimal olsa da General Mobile’ın böyle bir durumda uyumluluk sorunlarını tam sürüm gelmeden önce gidermek istemesi doğal. Ancak bunun için İranlı bir bağımsız yazılımcının geliştirdiği custom ROM’u, resmi Google güncellemesi gibi kendi üretici bandıyla sunması krizin çapını büyütebilir. Bu nedenle akılla önemli bir soru takılıyor.
General Mobile, Android One ya da bütünüyle Android lisansı iptal edilebilir mi?
GM, uluslararası çapta dikkatleri üzerine çeken bir firma. Pazarda giderek algısını toparlayan bir alternatif üretici imajı çiziyor. Yaşadığı sorunları kullanıcılara yansıtmama konusunda da anlaşılan o ki hem yönetimsel olarak hem de teknik açıdan ekstra sorunlarla mücadele ediyor. Zira bu tarz olayların yaşanması bize firma içindeki sorunları da işaret ediyor.
Eğer iddialar doğruysa ve GM, söz edildiği gibi XDA Developers forumlarından aldığı bir yazılımı kullanıcılara resmi olarak sunduysa, büyük sıkıntılar yaşanabilir. Google’ın açık kaynak projesi, bireysel geliştiricilere kendi özelleştirmelerini yapma şansı sunuyor. Ancak bu özelleştirmeleri bir firma, ticari olarak satışa sunduğu bir cihazda kullanırsa devreye Google ve o şirket arasındaki anlaşmanın hususları girer. Eğer o hususlar olayı çözemezse hukuki boyutla karşılaşmak mümkün olabilir.
Elbette söz konusu anlaşma hususlarını bizim bilmemize imkan yok. Ancak Google’ın böyle bir durum karşısında üreticilere karşı negatif tavır takınma ihtimali yüksek. General Mobile’dan söz konusu iddialara ilişkin bir açıklama yapılmış değil. Söz konusu iddialara yönelik firma yetkililerine ulaştık. Yaşanan gelişmelerden sizleri de haberdar edeceğiz.
