İnsanların sayısı her geçen gün artıyor. Haliyle tüketimimiz de aynı oranda artıyor. Satın aldığımız ürünü tükettikten ya da artık kullanmamaya karar verdikten sonra atıyoruz çöpe ve daha sonra ne olduğunu düşünmüyoruz. Ancak bunu yapınca kendi elimizle dünyayı kirletmiş ve onu kocaman bir çöplüğe çevirmiş oluyoruz. İşte bu noktada geri dönüşüm devreye giriyor ve en azından kirliliği bir noktada önlemeyi hedefliyor.
Koca koca fabrikalar varken benim bir parça plastiğim mi dünyayı kurtaracak diye düşünmeyin; evet, bir kişinin bile bu konuda duyarlı olması demek dünyanın biraz daha temiz olması demektir. Bu nedenle satın aldığınız ürünlerin üzerindeki geri dönüşüm işaretlerini öğrenmeli ve bu sürece kendi katkılarını sağlamalısınız. Farklı geri dönüşüm işaretlerine ve anlamlarına gelin yakından bakalım.
Geri dönüşüm işaretleri ve anlamları:
- Mobius Döngüsü
- Yeşil Nokta
- Plastik geri dönüşüm işaretleri
- PET Plastik
- HDPE Plastik
- PVC Plastik
- LDPE Plastik
- PP Plastik
- PS Plastik
- Diğer Plastikler
- Cam
- Alüminyum
- Elektronik Geri Dönüşüm
- Kompostlanabilir
- Kağıt
Mobius Döngüsü:
Pek çok farklı renk ve desende karşımıza çıkan mobius döngüsü, en bilinen geri dönüşüm işaretlerinden bir tanesidir. Rengi fark etmeksizin hepsi aynı anlama gelmektedir. Üzerinde mobilus döngüsü gördüğünüz bir ürün, geri dönüştürülebilir demektir. Ancak ürünün geri dönüşüm merkezleri tarafından kabul edileceğinin garantisini vermez. Sanılan aksine üzerinde mobius döngüsü bulunan bir ürün, geri dönüştürülmüş malzemelerden yapılmış değildir. Yine de bazı ürünlerde geri dönüştürülmüş malzemeden üretildiği yazısı ile birlikte kullanılmaktadır.
Yeşil Nokta:
Yeşil nokta olarak adlandırılan geri dönüşüm işareti, mobius döngüsü ile karıştırılsa bile bambaşka bir anlamı vardır. Yeşil nokta işareti, üzerinde bulunan ürünün geri dönüştürüleceği ya da geri dönüştürülmüş malzemeden üretildiği anlamına gelmez. Yeşil nokta işareti, üzerinden bulunan ürünün üretici firmasının geri dönüşüme mali olarak katkı sağladığını gösterir.
Plastik geri dönüşüm işaretleri:
1-PET Plastik:
Polietilen Tereftalat, kısaca PET olarak bildiğimiz plastik, dünyada ve ülkemizde en yaygın kullanılan plastik türlerinden bir tanesidir. Özellikle su ve benzeri içecek şişeleri PET plastikten yapılmaktadır. Tek kullanımlıktır, tekrar tekrar kullanımı insan sağlığına zararlı olarak kabul edilen organizma ve bakteriler oluşturur. PET plastikleri geri dönüştürebilirsiniz ancak tekrar tekrar kullanmanız önerilmiyor.
2-HDPE Plastik:
HDPE kısaltması ile anılan Yüksek Yoğunluklu Polietilen, en dayanıklı ve güvenli plastik türlerinden bir tanesidir. Piknik masaları, deterjan şişeleri, çöp kutuları, yağ şişeleri, park bankları, oyuncaklar ve benzeri daha pek çok malzeme HDPE plastik türünden üretilmektedir. Bu plastik türü dayanıklıdır, tekrar tekrar kullanılabilir ve geri dönüştürülebilir. Üstelik geri dönüştürülmesi oldukça ucuz ve basittir.
3-PVC Plastik:
PVC kısaltması ile anılan Polivinil Klorür, yumuşak ve oldukça esnek bir plastik türüdür. Bilgisayar kablolarında, plastik borularda, gıda ambalajlarında, çocuk oyuncaklarında, evcil hayvan oyuncaklarında, pencere çerçevelerinde, hortumlarda ve daha benzeri pek çok üründe PVC ana malzemedir. Ancak PVC, pek çok toksin sızdırma potansiyeline sahip olduğu için zehirli plastik olarak adlandırılır. PVC plastik ürünler geri dönüştürülemez.
4-LDPE Plastik:
LDPE kısaltması ile anılan Düşük Yoğunluklu Polietilen, diğer plastik türlerine göre daha az toksin barındırdığı için daha güvenli bir plastik türü olarak kabul edilir. Kuru temizleme ambalajları, ekmek poşetleri, mağazalardaki plastik poşetler, çöp tenekesi, yer karosu gibi ürünler LDPE plastik kullanılarak yapılır. LDPE plastik tekrar kullanılabilir ve her zaman olmasa da geri dönüştürülebilir. Ancak geri dönüştürülmüş LDPE plastikten üretilen ürünler yeterince sert olmazlar.
5-PP Plastik:
PP kısaltması ile anılan Polipropilen; sert, hafif ve ısıya karşı dayanıklı bir plastik türüdür. Özellikle kuru tahıl paketleri üzerinde kullanılarak ürünleri nem ve yağ gibi maddelerden uzak tutar. Çocuk bezlerinde, kovalarda, plastik şişe kapaklarında, katı yağ kaplarında, yoğurt kaplarında ve iplerde Polipropilen yaygın olarak kullanılır. Polipropilen tekrar kullanılabilir ve kolayca geri dönüştürülebilir.
6-PS Plastik:
PS kısaltması ile anılan Polistiren; ucuz, hafif ve kolay şekil verilebilen bir plastik türüdür. Plastik bardak, yumurta kutusu, plastik çatal, köpük ambalaj ve nakliye kutularında kulanılan köpükler Polistiren plastik türünden üretilir. Polistiren zayıf ve oldukça hafif bir yapıda olduğu için kolayca kırılarak dağılır. Bu dağılabilir yapısı nedeniyle dünyanın dört bir tarafında sayısız Polistiren parçası vardır ve deniz canlıları tarafından yutulur. Polistiren geri dönüştürülebilir ancak bu konuda pek bir çalışma yapılmaz.
7-Diğer Plastikler:
Bilinen ve yaygın olarak kullanılan plastik türlerinin yanı sıra bir de BPA, Polikarbonat ve LEXAN gibi farklı plastik türleri vardır. 7 rakamı ile sınıflandırılan bu plastik türleri diğerlerinden ayrı olarak toplanır. Ancak tekrar kullanıma uygun olması ya da geri dönüştürülebilir olması konusunda herhangi bir standart prosedür bulunmamaktadır.
Cam:
İlla atacaksanız her şeyi atın ama camları mutlaka saklayın. Şişeler, kavanozlar ve daha nice cam ürünün büyük bir bölümü geri dönüştürülebilir. Cam ürünlerin üzerinde bulunan ancak cam olmayan plastik şişe kapağı, metal kavanoz kapağı gibi maddeleri ayırarak cam ürünleri kendi grubu içinde geri dönüşüm merkezlerine bırakabilirsiniz.
Alüminyum:
Geri dönüşüm işaretleri arasında belki de en az bilinenlerden bir tanesi alüminyum işaretidir. alu kısaltması altında ve üstünde iki dönüşlü oktan oluşan alüminyum geri dönüşüm işaretini üzerinde gördüğünüz bir ürün, geri dönüştürülebilir alüminyum malzemeden üretilmiş demektir.
Elektronik Geri Dönüşüm:
Elektronik geri dönüşüm işareti, belki de en sık karşılaştıklarımızdan bir tanesidir. Hatta telefonunuzu çevirip arkasına bakarsanız büyük ihtimalle bu işaret ile karşılaşacaksınız. Elektronik geri dönüşüm işareti bariz bir şekilde üzerinde bulunduğu ürünü çöpe atmamanız gerektiğini çünkü her bir parçasının geri dönüştürülebilir olduğunu söyler.
Kompostlanabilir:
Sık sık pek çok farklı ürün üzerinde karşılaşsak bir dikkat etmediğimiz geri dönüşüm işaretlerinden biri olan kompostlanabilir işareti, üzerinde bulunduğu ürünün EN 13432/14955 Avrupa standardı kapsamında kompostlanabilir olduğu anlamına gelir. Yani bu işaretin üzerinde bulunduğu ürün kendi kendine ya da özel işlemler sonucu doğada yok olacaktır.
Kağıt:
Pek sık görmesek de Ulusal Kağıt Tüccarları Birliği patenti ile kullanılan kağıt geri dönüşüm işareti damgası, üzerinde bulunduğu ürünün en az %50 oranında atık kağıtlar kullanılarak üretildiği anlamına gelir.
Dünyamızın giderek kirlendiği bugünlerde önemini tekrar tekrar anladığımız geri dönüşüm için kullanılan farklı işaretleri inceledik ve kısaca bu işaretlerin anlamlarından bahsettik. Geri dönüşüm hakkındaki düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
