Tarihin geçmiş dönemleri her zaman için merak edilen bir konu olmuştur. Bilim insanları yıllardır, geçmiş dönemlerde var olmuş insan ve devletlerin tarihini aydınlatmak için çalışıyor. Bilim insanları bunun için de en çok, geçmiş dönemlerden günümüze kadar ulaşmayı başarmış olan yazıtları inceliyorlar. Çünkü bu yazıtlar, bulundukları dönemlerin tarihini gözler önüne seriyorlar ve bu bağlamda çok büyük bir öneme sahipler.
Geçmiş tarih ve antik dönemler denilince akıllara genel olarak "Antik Yunan" geliyor. Ancak bugün bile bilim insanları, Antik Yunan dönemini tam olarak aydınlatabilmiş değiller. Bunun da en büyük nedeni, eski Yunancanın hala tam olarak anlaşılamamış olması. Fakat yapay zeka teknolojileri eski Yunancayı bilim insanlarından daha kolay bir şekilde çözecek gibi görünüyor.
Eski Yunancayı çözebilme girişimleri, ABD merkezli teknoloji devi Google'dan geliyor. Google'ın yapay zeka araştırma birimi "DeepMind" ile dünyanın sayılı üniversitelerinden olan Oxford'un ortaklaşa çalıştığı bir yapay zeka teknolojisi, eski Yunancayı deşifre edebiliyor. Üstelik bu yapay zeka, bilim insanlarının işlerini de bir hayli kolaylaştıracakmış gibi görünüyor.
Bilim insanları tarafından geliştirilen bu yapay zeka, günümüze dek ulaşan ancak anlamlı bir bütün oluşturulamayan yazıtları hedef alıyor. Öyle ki bu yapay zeka, eksik kalan karakterleri yorumlayabiliyor, yazıtı bir bütün olarak ele alabiliyor. Bu sayede bugüne dek anlamlı bir bütün oluşturulamayan yazıtların deşifre edilebilmesi sağlanıyor. Bilim insanları bu yapay zekaya "Pythia" ismini vermiş durumdalar.
Yapay zeka bugünkü haline gelebilmek için 3 milyondan fazla eski Yunanca kelimeyi inceledi. Buna ek olarak bugüne dek çözülebilen eski Yunanca yazıtları da inceleyen ve öğrenmeyi başaran yapay zeka, bu sayede yazıtların bazı bölümleri hariç doğru sonuçları ortaya koyabiliyor. Belleğinde bulunan 3 milyon kelime ile hem mevcut hem de incelenen yazıtları birleştiren yapay zeka, yazıtlardaki eksik veya anlamsız kalan yerlerle ilgili kelime tahminlerinde bulunuyor.
Bilim insanları oluşturdukları bu yapay zekayı deneyimleyebilmek için bazı test çalışmaları da yapmış durumdalar. Yapılan açıklamalarda bu yapay zekanın tam 2.949 hasarlı yazıt üzerinde çalıştığı ve bu yazıtların bilim insanlarına oranla çok daha kolay bir şekilde deşifre edildiği açıklandı. Ayrıca Pythia'nın doğruluk oranı da bilim insanlarına göre bir hayli yüksekti. Test çalışmalarında Pythia'nın yüzde 70 doğru sonuç verdiği tespit edildi. Tarihçi bilim insanlarında ise bu oran yüzde 40.
