Yer yer buzulların altında göller oluşabiliyor. Bu buzaltı göllerinin ortaya çıkmasına neden olan çeşitli faktörler var. Bunlar arasında buzun ağırlığından kaynaklanan basınç, buzların sürtünme nedeniyle ısınması ve erimesi, yer kabuğundaki termal hareketler gibi nedenler bulunur.
Nature Communications’da yayımlanan “Distribution and dynamics of Greenland subglacial lakes” adlı makale, Grönland boyunca yapılan ilk taramanın sonuçlarını içeriyor. Grönland’ın buz tabakası, Türkiye’nin iki katından daha büyük bir yüzölçümüne sahip ve kalınlığı yer yer 3 kilometreye ulaşıyor.
Araştırmada 500 bin kilometrelik radyo yankı sesleri verisi toplandı. Lancester, Sheffield ve Stanford Üniversitelerinden araştırmacılar, kayıtlar üzerinde inceleme yaptı. Yapılan incelemede 54 göl bulundu. Diğer 2 gölü ise buz yüzeyi yükseklik değişimleri ortaya çıkardı.
Araştırmanın baş yazarı olan Lanchester Çevre Merkezi’nden Jade Bowling, daha önce Antarktika’daki buzaltı göllerinin incelendiğini ancak Grönland’daki yapılar için bölye bir çalışma yapılmadığını söyedi. Bowling, Grönland Buz Katmanı’nın altındaki yapıların dağılımını ve davranışlarını ilk defa gözlemlediklerini, bu bilgilerin de buzaltı hidrolojik sistemleri ve buz akış dinamiklerini anlamakta büyük önemi olduğunu söyledi. Araştırma ayrıca buz tabakasının yapısal termal durumunu anlamayı da sağlayacak.
Yeni göllerin boyları 200 metre ile 5900 metre arasında değişiyor. Küresel ısınma arttıkça, yüzeydeki eriyen su artacak ve zaman içerisinde bu göllerdeki su çekilip tekrar dolacak. İncelemelerde de suyu çekilen ve daha sonra tekrar dolan bu göllere de rastlandı.
Sheffield Üniversitesi’nden Dr. Stephen J. Livingstone’a göre göller, gelecekte yapılacak yaşam arama çalışmalarında ve ekolojik değişimin incelenmesi girişimlerinde iyi bir başlangıç noktası olacak.
