İlk kez Çin'de görülen ve tüm dünyaya yayılan yeni tip koronavirüs (COVID-19), hayatımıza gireli bir yılı geçti. Virüs etkisinde geçen son bir buçuk senede dünyadaki bütün ülkeler, vaka sayılarını azaltmak için çeşitli tedbirler ve karantinalar uyguladı. Alınan tedbirler sonucu vaka sayılarında dönem dönem düşüşler gözlemlenirken, ikinci ve hatta üçüncü dalgalarla vaka sayıları da tekrardan artışa geçti.
COVID-19 salgını başladığı günden bu yana yaklaşık 1,53 milyon vaka sayısı ve 51 binden fazla ölüm sayısı bildiren Güney Afrika ise son zamanlarda vaka sayılarının azaldığı ülkelerden biri. Geçtiğimiz ocak ayında günde 22 binden fazla vaka bildiren ülkede vaka sayılarının binlere kadar düşmesi tüm dünyanın dikkatini çekti.
Vaka sayıları 22 binden binlere kadar geriledi
Vaka sayılarının birkaç ay içerisinde 22 binden bine kadar indiği Güney Afrika'da ölüm sayıları ise yaklaşık 500'den 50'li sayılara kadar düştü. Dünya üzerinde birçok ülke COVID-19'un farklı varyasyonlarıyla uğraşırken ülkede ortaya çıkan B.1.351 varyantına rağmen ani düşüş görülmesinin nedeni hâlâ gizemini koruyor.
Uygulanan aşı miktarı ya da karantina düzeyinde ekstra bir artış kaydetmeyen Güney Afrika'da bu yıl doktorlar ve epidemiyologlar, en kötü senaryoya hazırlanıyorlardı. Ülkede baş gösteren mutasyona uğramış COVID-19 türü korkuları artırırken, her üç COVID-19 testinden biri pozitif çıkıyordu.
Ülkede kısıtlamaların çoğu kalktı
Ocak ayının ortalarında günlük yaklaşık 22 bin yeni vaka bildiren ülkede, büyük ölçekli bir aşılama kampanyası veya sıkı bir karantina uygulanmamasına rağmen virüs sayıları aniden düşüş göstermeye başladı. Hükümet, 60 milyon nüfuslu ülkede kalan kısıtlamaların çoğunu kaldırma kararı aldı.
Vaka sayılarındaki bu ciddi düşüşün nedeni bilinmezken epidemiyologlar ve virologlar, Güney Afrika'daki salgının neden başka yerlerde belirlenmiş kalıpları takip etmediğine dair farklı açıklamalar sunuyorlar.
Bağışıklık oluşmuş olabilir
Güney Afrika Ulusal Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü'nde (NICD) kıdemli epidemiyolog olarak görev yapan Harry Moultrie, "Enfeksiyonların neden düşmeye başladığı konusunda kesin bilgiye sahip olduğunu söyleyen herkes yalan söylüyor. Sağlıkla ilgili çok fazla belirsizlik kararı var" derken NICD2de baş tıp bilimci olan Jinal Bhiman ise vakalardaki ocak ortasındaki ani düşüşün en basit açıklamasının, nüfusun bazı bölümlerinin virüsün farklı gruplar arasında atlamasını zorlaştıran bir bağışıklık seviyesine ulaşması olduğunu söyledi.
Kesin veri bulunmuyor
Diğer bazı ülkelerde olduğu gibi Güney Afrika'da da karmaşık olan durum nedeniyle araştırmacılar, virüs yüzünden hayatını kaybedenlerin sayısını tam olarak bilemiyor. Test kapasitesinin sınırlı olması ve asemptomatik enfeksiyonlar nedeniyle COVID-19'dan kaç kişinin kurtulduğuna ve virüse karşı bağışıklık kazandığına dair kesin bir veri de bulunmuyor.
Ülkede çıkan varyant, yeniden enfekte ediyor
Güney Afrika ve dünyanın farklı ülkelerinden virologlar, ülkede çıkan son enfeksiyon dalgasının ana nedeni olan ve B.1.351 olarak adlandırılan COVID-19 varyantını incelemeye devam ediyor. Bilim insanları, mutant virüsün bazı mevcut aşıları daha az etkili kıldığını belirtirken aynı zamanda COVID-19 geçirmiş kişileri de yeniden enfekte ettiğini bildiriyor.
Karantina etkisi de yok
Avrupa ve dünyanın büyük bölümünde geçen yaz yaşanan düşüşün aksine Güney Afrika'daki düşüş, hükümet tarafından uygulanan katı bir karantinanın ardından gelmedi. Bunun yerine hükümet, Güney Yarımküre'nin ana yaz tatili ile çakışan yıl başında ülkedeki popüler plajları kapattı, gece sokağa çıkma yasağını sıklaştırdı ve büyük sosyal toplantıları yasakladı.
Geçtiğimiz yılın nisan ayından itibaren ülkede ulusal maske yasağı gündeme alınırken, yalnızca Noel ve yılbaşında kapalı yemeğe izin verildi. Hatta kısıtlamaların çoğu vaka sayılarının artmasının ardından gelirken Güney Afrika’nın Epidemiyolojik Modelleme ve Analizde Mükemmeliyet Merkezini yöneten Juliet Pulliam, vaka sayısının azalmasının nedenini bilmenin bir yolu olmadığını söyledi.
