Bir merceğin odak uzaklığı, arka düğüm noktası ve odak noktası arasındaki mesafedir. Bu kavram kısaca; basit bir dışbükey mercekte, merceğin merkezi ile odak noktası arasındaki mesafe olarak tanımlanır.
Odak Uzaklığı Sorunu
Kameralar, lens montajı ve sensör arasındaki mesafe olan bağlantı odak mesafine (flanş odak uzaklığı) sahiptir. Örneğin Canon’un bazı DSLR modellerinde bu mesafe 44 milimetredir. Kamera üreticilerinin en büyük problemi de odak uzaklığıyla istedikleri gibi oynama yapamamalarıdır. Odak uzaklığını ayarlamak karmaşıktır ve genellikle daha fazla lens unsuru içerir. Örneğin Canon’un EF 40mm lensinin küçük olmasının sebebi, bağlantı odak mesafesinin çok kısa olması ve bu nedenle çok az lens elemanı gerektirmesidir. Her iki yönde de flanş odak uzaklığından uzaklaştıkça, daha büyük bir lens kullanmanız gerekecektir.
Diyafram
Diyafram, odak uzunluğunun bir fonksiyonudur. Örneğin f/5.6 diyafram aralığına sahip bir lense baktığımızda; bu değerin objektif çapının, diyafram açıklığı çapına bölünmesi ile bulunduğunu görüyoruz. Örneğin 50 milimetrelik bir lenste f/2 diyaframı 25 milimetrelik bir açıklığa sahipken f/8 diyaframı 6.25 milimetre bir açıklığa sahiptir.
Bu, geniş açılı lensler için bir endişe yaratmasa da hızlı telefoto lensler için büyük bir sorun haline gelebilir. Çok popüler olan Canon 70-200 f/2.8 lensine baktığımızda 70 milimetrede lens irisi 25 milimetre olurken, 200 milimetrede 71.5 milimetre oluyor. Yani bu lense baktığımızda objektifin ön elemanının mümkün olan en küçük boyutu yaklaşık 72 mm'dir ve bu boyutu küçültmenin bir yolu yoktur.
Canon, Nikon ya da Sony'nin ne istediği önemli değil, fiziksel olarak 80 mm'den daha küçük bir ön elemanı olan 200 mm f / 2.8 lens yapamazlar çünkü bu fizik yasalarına aykırı olur.
Teknik Gelişmeler
Eski lenslere baktığımızda çekici görünümlerine rağmen aslında çok iyi olmadıklarını biliyoruz. Örneğin çoğu eski lenste otofokus sisteminin olmaması, görüntülerde meydana gelen bozulmalar ve keskinliğin az olması popüler olmalarını engelleyen başlıca unsurlardan bazıları olarak göze çarpıyor. Modern lensler bu sorunları ortadan kaldırmak için daha fazla lens unsuru barındırıyor. Bu da lenslerin büyük ve ağır olmasına neden oluyor.
Ayrıca zoom lensleri de unutmayalım. Aynı odak uzunluğuna sahip normal bir lens, zoom lense göre daha hafiftir. Bunun nedeni ise zoom lenslerin daha fazla lens elemanı ve hareketli parçalar içermesidir.
Fizik ve Optik
Optik çok karmaşık bir fizik alanıdır. Optik sayesinde ışık manipüle edilerek uzaktaki nesnenin daha yakın olması ya da yakındaki nesnenin daha uzakta görünmesi sağlanılabilir. Arka planı bulanıklaştırmak veya her şeyi odakta tutarak yüksek görüntü kalitesine sahip olmak, büyük ve ağır lensler gerektirir. Yani profesyonel fotoğraf makinalarının lenslerinin daha küçük bir hale getirilmesi sadece bir hayalden ibaret diyebiliriz.
