Koronavirüs pandemisi dünyanın dört bir yanında etkisini gösterdi, insanların yaşama şeklini ciddi şekilde değiştirmelerine neden oldu. Haliyle dört koldan aşı çalışmaları da başladı. Türkiye de bu aşı çalışmalarında gönüllülerin yer alabilmesine destek veriyor.
Hacettepe Üniversitesi’nde de Çin’de üretilen koronavirüs aşılarının gönüllülere uygulanmasına karar verilmişti. Prof. Dr. Murat Akova, gönüllülerden 3’üne bugün ikinci aşının yapıldığını açıkladı.
Ciddi bir yan etki görülmedi
Prof. Dr. Murat Akova, ilk aşamada aşılanan kişi sayısının 30 olduğunu belirtti. Bu gönüllülerden 3’üne de bugün ikinci dozun uygulandığını belirten Akova, ciddi bir yan etki görülmediğini söyledi.
Açıklama yapan bilim insanları, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Akova ve Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı ve Aşı Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Serhat Ünal önemli açıklamalarda bulundu.
Prof. Dr. Ünal, 25 Merkez’de gönüllü uygulamasının gerçekleştirileceğini söyleyerek "Bundan 14 gün önce Hacettepe’de ilk gönüllüler alınmaya başladı. İstanbul’da, İzmir’de, Diyarbakır’da, Gaziantep’te, Malatya’da bugüne kadar 14 merkez aktif olarak gönüllü almaya başladı. Bu hafta içerisinde 20 merkeze ulaşacak. Önümüzdeki hafta içerisinde de tüm merkezlerin açılmasını bekliyoruz" açıklamasını yaptı.
Prof. Dr. Ünal, "Aşının güvenliği ön planda. Bunu yakından takip ediyoruz. Aşının etkili olup olmadığını önümüzdeki 2,5-3 aylık dönemde, toplumda bu kişilere hastalık bulaşıp bulaşmadığına bakacağız. Bir de kanlarında bu virüse karşı antikor oluşup oluşmadığını test edeceğiz. İkinci önemli iş yan etkilerini takip etmek. Aşının yapıldığı yerde şişlik, kızarıklık gibi hafif yan etkileri olabilir. Bunun dışında başka bir şey olup olmayacağını yakından takip ediyoruz. Ama bir iyi şey söyleyeyim; bu aşı 50 bin civarı Çin’de ve kalan 11-12 bini de başka ülkelerde olmak üzere 60 bini aşkın kişiye şu güne kadar yapıldı ve önemli bir yan etki bildirilmedi. Türkiye’de de önemli bir yan etki yok" diyerek aşının önemli bir yan etkiye neden olmadığını vurguladı.
Aşının şimdilik 70 kişiye uygulandığını belirten Ünal, bini aşkın sağlık personelinde yapılacak değerlendirmenin ardından aşının 13 bin kişiye yayılacağını ifade etti. Ünal "Kaç kişiye aşı yaparsak bu aşının güvenli ve etkili olduğunu anlayabiliriz, bu bilimsel yollarla hesaplanan bir rakam. Haziran ayında bu hesaplamalar yapıldığında hastalık hızı Türkiye’de biraz daha düşüktü şimdi biraz arttı. Şimdilerde hastalık hızı daha yüksek olduğu için 13 bin rakamına ulaşmadan önce bile ‘bize güvenli ve etkilidir’ cevabını verecek sayıya ulaşabiliriz. Erken de sonlandırabiliriz" dedi.
Sonraki basamak biraz daha kritik
Prof. Dr. Ünal, ülkemizde 12-13 farklı yerli Covid-19 aşısı geliştirme çalışması yapıldığını dile getirdi. Aşıların önemli bir kısmında laboratuvar aşamasının geçildiğini ve 2 ya da 3 aşıda da deney hayvanları aşamasının sonuna varıldığını açıkladı. Bilim insanı sözlerine “Bundan sonraki basamak biraz daha kritik. Çünkü insana vereceğiniz aşının iyi üretim kuralları, adı altında belli kurallar ile denetimlerin yapıldığı yerlerde üretilmesi lazım. Çünkü bu artık hayvan deneyi falan değil, bunlar insana verilecek. Zaten o insana verilecek olan, az miktarda 20 bin, 30 bin kişi, kaç kişiye gidecek ise Faz-1, Faz-2, Faz-3’te kullanılacak olan miktar, başarılı olursa onun hiç formülasyonu değiştirilmeden binlerce,10 binlerce, 100 binlerce hatta milyonlarca doz üretilecek hale getirilecek. O nedenle ilk kullanılan formül önemli. Bunun da uluslararası sertifikasyonu olan kontrolden geçmiş tesislerde üretilmesi lazım" şeklinde devam etti.
Akova ise şimdiye kadar 30 gönüllü ile ilk doz aşılama çalışmasının yapıldığını, bu kişilerden 3’üne de ikinci doz aşının bugün uygulandığını dile getirdi. Akova, "30 gönüllü içerisinde aradan geçen 14 günlük süre içerisinde ciddi bir yan etki yok. Aşı yapılan yerde ağrı, yorgunluk, halsizlik, kırgınlık, hafif ateş gibi belirtiler var; ama bunların hepsi geçici olarak ortaya çıktı. Çok yüksek ateş, aşırı halsizlik, yorgunluk gibi belirtiler aşı yapılanların hiçbirisinde gözükmedi. Ama tabii bunlar karar vermek için henüz daha erken. Biz bundan sonrasında da izlemeye devam edeceğiz. Ama dünyadan özellikle Çin’den gelen güvenlik verileri umut verici, orada çok büyük bir kesime yapılmış bu aşı. Onlarda da bizimkine benzer civarda bir yan etki profili saptanmış. Ama dediğim gibi bu tür çalışmalarda hemen 14 günde karar veremezsiniz, bizim bu gönüllüleri uzun süreli incelememiz lazım" dedi.