İnsanların büyük bir çoğunluğu yazma veya bardak tutma gibi en basit işlerden en zor işlere kadar bütün yerlerde daha çok tek bir eline odaklanır. Bir insan sol elini daha çok kullanıyorsa solak, sağ elini daha çok kullanıyorsa da sağlak olur. Bir insanda bunu belirleyen en temel şeyse genetiktir.
Bir insanın sağlak ya da solak olmasının temel nedeninin genetik olduğunu bilsek de hangi genlerin bu konuyu belirlediklerini bulmak oldukça zordu. Bu sorunun cevabını bulmak isteyen araştırmacılar, 1,7 milyondan fazla insanı analiz ederek solak ve sağlaklığı belirleyen genleri ortaya koydu. Araştırmacıların çalışmalarına buradan erişebilirsiniz.
Solaklık nasıl belirleniyor?
Paylaşılan sonuçlara göre insan DNA'sında solaklıkla ilgili 41 farklı bölge keşfedildi. Sağ ve sol eli eşit derecede kullanmakla ilgili de 7 farklı bölge keşfedildi. Araştırmacılar, çalışmalarını genom çapında ilişkilendirme (GWAS) yöntemini kullanarak gerçekleştirdiler. Genom çapındaki çalışmalar ortaya ilginç bir sonuç koydu.
GWAS çalışmaları neticesinde neredeyse her özelliğimiz yalnızca bir gen sonucunda ortaya çıkmadı; bunun yerine pek çok genin ufak da olsa katkı yaptığı bir şekilde ortaya çıkmıştı. Araştırmacılar, 2009 yılında başlattıkları projede 1 milyon 766 bin 671 insanı analiz ettiler. Bu insanlardan 194 bin 198'i solak, 37 bin 637'si iki elini kullanabiliyordu.
Yukarıda bahsettiğimiz ve insanların solaklığını belirlediği tespit edilen DNA bölgelerindeki genlerin mükrotübül ile ilişkili proteinler içerdiği keşfedildi. Bu proteinler, nöronların göçünde ve beynin çevredeki değişikliklere uyum sağlama yeteneğinde gelişim sırasında önemli rol oynayan proteinlerdi.
Çalışmada elde edilen diğer bir önemli sonuç, solaklıkla ilişkili genom bölgeleri ile iki el becerisi ile ilişkili bölgeler arasında çok az örtüşme olmasıydı. Bu, iki el becerisinin solaklıktan da daha karmaşık olduğunun bir kanıtıydı. Çalışma, henüz solaklığın arkasındaki tüm gizemleri çözebilmiş olmasa da bazı önemli sonuçları ortaya koydu.