Özellikle farklı göz ve saç rengi olan anne - baba adaylarında bebeğin saç ve göz renginin nasıl olacağı en merak edilen konulardan biridir. Tüm aile fertleri bebeğin ilk olarak sağlıklı bir şekilde doğmasını, daha sonra ise içten içe kendilerine benzemesini isterler ve bunun en büyük göstergesi de bebek göz rengi ve saç rengidir. Bebekler genel olarak beklenen göz ve saç rengi ile doğarlar, bazen ise büyük bir sürpriz olabilir.
Bilim insanları uzun yıllardır bebek göz ve saç rengi üzerine gözlemler yapıyorlar. Bu gözlemler sonucu basit bir hesaplama yöntemi ortaya çıktı. Anne ve babanın göz ve saç rengi üzerinden yapılan bu hesaplama ile bebeğin saç ve göz rengi nasıl anlaşılır sorusunun yanıtını almak mümkün. Sürpriz ihtimali her zaman saklı olsa da, genel bir hesaplama ile çocuğunuzun saç ve göz renginin ne olacağını öğrenebilirsiniz.
Bebeğimin göz rengi ne olacak?
- Anne ve babanın kahverengi gözleri varsa;
- %75 Kahverengi Göz
- %6,25 Mavi Göz
- %18,75 Yeşil Göz
- Anne ve babanın mavi gözleri varsa;
- %99 Mavi Göz
- %1 Yeşil Göz
- %0 Kahverengi Göz
- Anne ve babanın yeşil gözleri varsa;
- %75 Yeşil Göz
- %24 Mavi Göz
- %1 Kahverengi Göz
- Anne ve babanın mavi ve kahverengi gözleri varsa;
- %50 Mavi Göz
- %50 Kahverengi Göz
- %0 Yeşil Göz
- Anne ve babanın yeşil ve kahverengi gözleri varsa;
- %12,5 Mavi Göz
- %50 Kahverengi Göz
- %37,5 Yeşil Göz
- Anne ve babanın yeşil ve mavi gözleri varsa;
- %50 Mavi Göz
- %50 Yeşil Göz
- %0 Kahverengi Göz
Bebeklerde göz renkleri nasıl hesaplanıyor?
İnsanlarda göz renkleri genel olarak mavi, yeşil ve kahverengi olarak 3 temel grupta toplanıyor olsa da farklı tonlarıyla beraber toplamda 23 göz renginden söz edebiliyoruz. Ancak halk arasında ilk görüşte mavi, yeşil ve kahverengi olarak nitelendirildiği için üç temel göz renginden bahsetmek daha doğru olacaktır.
Bilimsel gözlemler sonucunda her bir göz renginin diğeri üzerinde farklı bir baskınlığı olduğu görülmüştür. Buna göre anne ve babanın göz renklerinin birbiri üzerindeki baskınlık oranı düşünülerek, doğacak bebeğin hangi göz rengine sahip olacağı hesaplanabiliyor. Üç temel göz renginden mavi, en baskın olan göz rengidir. İkinci en baskın göz rengi kahverengi, en az baskın olan üçüncü göz rengi ise yeşil göz rengidir. Bu duruma göre yapılacak hızlı bir hesaplama ile doğacak bebeğin göz rengi tahmin edilebilir.
Elbette bu noktada unutulmaması gereken bir alel gen faktörü vardır. Anne ve babadan gelen genlerin birleşerek bireydeki geni oluşturması anlamına gelen alel genin içinde baskın olmayan gen de bulunur. Alel gende bulunan baskın olmayan gen, az bir ihtimalle de olsa ortaya çıkabilir. Yani bir bebek, babasının dedesinden almış olduğu baskın olmayan bir gene baskın bir şekilde sahip olabilir.
23 farklı göz renginin sebebi ise üç ana göz rengini oluşturan diğer renk bileşenleridir. Örnek vermek gerekirse; kahverengi renk siyah, kırmızı ve sarıdan, yeşil renk ise mavi ve sarıdan oluşur. Bu bileşenlerin az ve çok olma durumuna göre üç ana göz rengi farklı tonlara sahip olabilmektedir.
Bebeklerde göz rengi kaçıncı ayda kalıcı olur?
Yeni doğan tüm bebeklerin göz renkleri birbirine benzer şekilde, mavi ve lacivert olarak görülür. Göz rengini tahmin etme konusunda aldatıcı olabilen bu durumun nedeni, yeni doğan bebeklerin gözlerinde renk hücresi yani pigment olmamasıdır. Yeni doğan bebeğin gözünde görülen renk yalnızca bir ışık yansımasıdır.
Bebeklerde göz renginden ancak 6. aydan sonra bahsedilebilir. Genel olarak bebeklerde, 6 - 12 aylık dönemde bir göz rengi oluşur ve kalıcı hale gelir. Bu dönemden sonra istisnalar dışında bebeklerin göz renginde bir değişim gözlenmez. Özetlemek gerekirse, bir bebeğin göz renginin ne olduğunu kesin olarak anlamak için 1 yaşını doldurmasını beklemek en doğrusu olacaktır.
Bebeğinizin saç rengi ne olacak?
Tıpkı bebeğin göz renginde olduğu gibi saç renginde de anne ve babanın saç rengi ve bu renklerin birbirine olan baskınlığı üzerinden bir hesaplama yapmak mümkün. İnsan saçlarını genel olarak siyah, kahverengi, sarı ve kızıl olarak ayırabiliriz. Elbette aralarında genel ton farkları olacaktır.
Siyah en baskın saç rengi olduğu için anne ya da babadan birinin saç rengi siyah ise çocuğun saçının siyah olma ihtimali yüksektir. İkinci baskın renk ise kahverengidir. Sarı ve kahverengi saç renklerine sahip anne ve babanın bebeğinin saçının kahverengi olma ihtimali yüksek olsa da, sarı saç ihtimali hiç de azımsanmamalıdır.
Bebeğinin saçının sarı olması için ise tek ihtimal hem annenin hem de babanın sarı saçlı olmasıdır. Kızıl, kırmızı, turuncu diyebileceğimiz saç rengi için baskındır ya da baskın değildir demek zor. Ancak alel gende baskın ya da baskın olmayan bir şekilde bulunuyorsa ve sarı saç geni ile birleşirse daha baskın olacağını söyleyebiliriz.
Genetik bilimci Elisa Cinelli’ye göre insanın saç rengi bebeklikte, çocuklukta, ergenlikte ta ki yetişkin olana kadar geçen sürede değişiklik gösterebilir. Açık sarı ya da kızıl saçlı doğan bir bebek ilk altı ayda ya da çocukluk ve ergenlik dönemimde siyah saçlıya dönüşebilir. Yani ben küçükken sarışındım diyenler, doğruyu söylüyor olabilirler.
Kısaca, bebek göz ve saç rengi nasıl hesaplanır?
Anlattığımız ayrıntıları özetlemek gerekirse; göz renginde en baskın renkler sırayla mavi, kahverengi ve yeşildir. Saç renginde en baskın renkler ise sırayla siyah, kahverengi, sarı ve kızıldır. Bebek göz ve saç rengi genel olarak en baskın renge göre şekillenir.
Anne ve babadan gelen genlerin birleşerek bireydeki geni oluşturması anlamına gelen alel gen faktörünü unutmamak gerekiyor. Baskın olmasa da alel gende bulunan göz ve saç rengi genleri nedeniyle bebek göz ve saç renginde her zaman olmasa bile küçük sürprizler ile karşılaşabilirsiniz. Hatta bu sürpriz faktörünün iki ya da üç kuşak öncesinden geldiği bile görülmüştür.
Kız olsun, erkek olsun, mavi gözlü olsun, siyah saçlı olsun ama ne olursa olsun ilk önce her anne - babanın sağlıklı bir evladı olsun. Anlattığımız basit hesaplama yöntemi ile bebeğiniz daha doğmadan göz ve saç rengi nasıl anlaşılır sorusunun yanıtını alabilirsiniz. Genom çalışmaları böyle devam ederse belki önümüzdeki yıllarda göz ve saç rengi anne ve baba tarafından seçilecek özellikler haline bile gelebilir.