Türkiye de hedefini ay olarak belirleyen ülkeler arasında yerini alırken, açıklamanın ardından astronot sözcüğüne Türkçe karşılık ve "astronot" olma konusu da bir anda gündemde yerini aldı. Diğer ajansların çalışmalarına bakarak astronot olmanın şartları hakkında bir bilgi sahibi olabiliriz.
Uzaya çıkmak için çıtayı gerçekten de arşa çıkarmak gerekiyor. Fen ve mühendislik bilimlerinde en azından doktora aşamasına kadar gelmiş olmak, fiziksel olarak belli şartları karşılamak, projeye bağlı olarak birden fazla yabancı dil bilmek ve uçuş deneyimine sahip olmak gibi farklı şartlar bulunuyor.
Astronot olmanın şartları nedir?
Astronot denildiğinde akla gelen ilk kurum elbette ki NASA. Geçmişte ilk astronotları ordu mensuplarından seçen ajans, o günden bu yana da çoğu astronotu ordu mensuplarından devşirdi. Böylece bazı gereksinimleri daha ilk aşamadan karşılayan adaylarla çalışabildiler.
NASA'da astronot olmanın ilk şartı ABD vatandaşı olmak. Haliye ülkemizin projesinde de ilk şartın Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak şeklinde açıklanması kimseyi şaşırtmayacaktır. Sonrasında ise akademik beceriler geliyor.
Astronot adaylarının seçilmiş okullardan mühendislik, biyolojik bilimler, fizik, bilgisayar mühendisliği gibi fen ve mühendislik dallarında yüksek lisans derecesi yapmış olması gerekiyor. Listedeki okullar da hem girmesi hem bitirmesi oldukça zor olan kurumlardan seçiliyor.
Teorik eğitim yetmez, pratik de lazım
Astronot olmak için bir diğer şart da iş başında tecrübe sahibi olmak. Adayların en az 2 yıl boyunca ilgili oldukları alanda çalışmış olmaları ya da en az 1000 saat boyunca bir jet uçağı uçurmuş olmaları gerekiyor. Ardından da NASA'nın uzun uçuşlar için belirlediği fiziksel yeterliliğe erişmek gerekiyor.
Peki bu kadar belgelenebilir beceri yeterli mi? Tabii ki hayır. Astronot adaylarının liderlik, ekip çalışması ve iletişim becerisinin de üst düzey olması gerekiyor. Sonuçta insanları dev bir tüpe koyup haftalar hatta aylar süren görevlere göndermek bu işin en temelinde yer alıyor.
İnanması zor ama bu şartları taşıyan yüzlerce aday bulunuyor. 2016 yılında NASA'ya astronotluk için başvuranların sayısı tam 18 bin 300 olmuştu. Haliyle sonrasında bir de eleme aşaması bulunuyor. Böylece göreve en uygun kişiler eğitime alınıyor.
Astronot elemeleri çok aşamalı olarak gerçekleştiriliyor
Astronot elemelerinde bir şekilde şartları sağlayıp aday havuzuna dahil olmak da yeterli değil. Sonrasında adayların hem sicili, hem de başarı durumları detaylı olarak inceleniyor. Bu incelemenin ardından zaten kaymak tabaka olan bu grubun en iyileri görüşmeye çağrılıyor.
İlk görüşmenin ardından da adayların yarısı eleniyor. Geri kalan adaylar ikinci tur mülakat için çağrılıyor. İkinci mülakatın ardından uygun bulunan adaylarla birlikte eğitim sürecine geçiliyor. Robotik kol kullanımı, uzay yürüyüşü çalışmaları, uzay istasyonu operatörlüğü gibi eğitimleri başarıyla tamamlayan adaylar astronot olarak görevlendiriliyor.
Astronot olmak görüldüğü gibi pek de kolay değil. Ayrıca bu gereksinimler en temel düzeydeki çalışmalar için belirlenen kriterler. Farklı görevler için bu şartlara yenileri de ekleniyor, mesela Uluslararası Uzay İstasyonu'nda çalışacak kişilerin istasyon personeli ile aynı dili konuşabilmesi gerekiyor. Yine de bir gün fezada bir Türk astronot göreceğimize inancımız tam.