Mars yüzeyinde bulunan kayaçlarda, gezegenin geçmişini aydınlatabilecek, fosilleşmiş kanıtlar bulunuyor. Ancak NASA'nın Curiosity isimli uzay aracının gerçekleştirdiği ilginç keşif, geçmişe dair izlerin bazı kaya parçalarından tamamen silindiğini gösteriyor.
Amerikan Havacılık ve Uzay Ajansı’nın 2011’de Mars’a gitmek üzere fırlattığı Curiosity aracı, hâlihazırda Kızıl Gezegen'deki Gale kraterinde araştırmalar yapıyor. NASA, Curiostiy’nin araştırmaları sonucunda Mars'ın yaşam imkânı sunma potansiyelini ortaya çıkarmayı hedefliyor.
Curiosity, Mars'ta tortul kayaçlar üzerinde çalışıyor
Curiosity, yaşam potansiyeline dair izler aradığı için Gale kraterindeki kil mineralleriyle dolu tortul kayaçları inceliyor; zira kil, yaşamın temel bileşenlerinden olan suyun geçmişte var olduğu anlamına gelebilir. Bu da yaşanabilirliğin önemli bir göstergesi.
Uzay aracının 2019'da Vera Rubin sırtında izlediği tesadüfi bir rota, yaklaşık 3,5 milyar yıl önce bir gölde oluşan çamurtaşı katmanı üzerinde inceleme yapmasını sağlamıştı. Curiosity, aralarında 400 metreden daha az bir mesafe bulunan iki alandan toprak örnekleri topladı ve her iki alandaki çamurtaşları da aynı zamana ve aynı bölgeye aitti. Bu da benzer miktarlarda kil minerali içermesi beklentisini yaratmıştı ancak bir kısımdaki toprak parçası, beklenen mineral miktarının sadece yarısını barındırıyordu.
Son derece tuzlu bir su katmanları etkilemiş
Bu ilginç gözlemle birlikte, NASA'nın Ames Araştırma Merkezi'nden Tom Bristow liderliğindeki araştırmacıların kayıp kile dair bir açıklama yapması gerekti. Ekip, en olası senaryonun, yukarıda bulunan bir sülfat tortusundan kil tabakasına su sızmış olma ihtimali olduğunu dile getirdi. Buna göre, son derece tuzlu olan bu su, eski gölün dibindeki kum tanelerinin arasından sızmış ve aşağıdaki bol mineralli katmanlarda değişikliğe yol açmıştı.
Araştırmacılara göre göl, kuruduktan sonra da Gale kraterindeki yeraltı suyu yüzeyin altında kimyasalları taşımaya ve çözmeye devam etmiş. Bunun sonucunda da bazı çamurtaşı bölgeleri farklı koşullara maruz kalmış.
Kayaçlarda diyajenez gerçekleşmiş
Tuzlu suya maruz kalan bu bölgeler, değişen mineralojinin jeolojik ve muhtemelen biyolojik kaydı sildiği "diyajenez" adı verilen bir süreç geçirmiş oldu. Diyajenez; tortul kayaçların, sıcaklık ve basıncın etkisiyle başkalaşımı farklı tortul kayaçlara dönüşümünü ifade ediyor.
Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nde jeoloji profesörü olarak görev yapan ve araştırmanın ortak yazarı olan John Grotzinger'e göre diyajenez, potansiyel yaşam kanıtlarını silmiş olsa da mikroskobik canlılara dost ortamlar yaratabilir. Grotzinger, yaptığı açıklamada, "Bunlar, eski yaşamın kanıtlarını aramak ve yaşanabilirliği ölçmek için mükemmel yerler.” ifadelerine yer verdi.