Uzun yıllar süren ABD ve Rusya arasındaki soğuk savaş dönemi, uzay yarıyışında da tüm baskısıyla hissediliyordu. Uzaya ilk insanı gönderen ülke Rusya olurken, Ay’a gitme yarışının kazananı ABD olmuştu. Neil Armstrong, Michael Collins ve Buzz Aldrin’den oluşan üç kişilik ekip, Apollo 11 görevinde 20 Temmuz 1969 saat 20.18’de Ay yüzeyine iniş yapmayı başardı.
NASA, bu başarılı görevin ardından Apollo projesi kapsamında Aralık 1969’da Apollo 12, Ocak 1971’de Apollo 14, Temmuz 1971’de Apollo 15, Nisan 1972’de Apollo 16 be Aralık 1972’de Apollo 17 ile Ay’ı yeniden ziyaret etti. Elbette tüm bu yolculuklar aşırı pahalıya patlıyordu. Ancak NASA’nın tek projeleri yalnızca uzaya uçuştan ibaret de değildi. Peki, NASA’nın bugüne kadar gerçekleştirdiği en pahalı projeler hangileriydi? Gelin, bu şok edici listeye bakalım:
En pahalı NASA uzay görevleri:
10. Galileo uzay aracı:
- Tahmini maliyeti: 1,6 milyar dolar (21 milyar 533 milyon 760 bin TL)
NASA’nın İtalyan bilim insanı Galileo’nun adını verdiği bu uzay aracı, 1989 yılında Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni olan Jüpiter’e doğru yolculuğa çıktı. Uzay aracı, uzunca bir yolculuğun ardından 1995 yılında Jüpiter yörüngesine giren ilk uzay aracı oldu. Galileo sayesinde Jüpiter’in kendisi ve uyduları hakkında sayısız önemli bilgi öğrenildi. Galileo, yörüngedeki 8. yılında gezegenlere Dünya’dan uzay aracına bulaşmış olabilecek herhangi bir mikrobu bulaştırmamak amacıyla yok edildi.
9. Alpha Manyetik Spektrometre deney modülü:
- Tahmini maliyeti: 2 milyar dolar (26 milyar 917 milyon TL)
Alpha Magnetic Spectrometer (Alpha Manyetik Spektrometre), ya da kısaca AMS-02, Uluslararası Uzay İstasyonu’na yerleştirilen bir parçacık fiziği deney modülüydü. 2011 yılında İstasyon’a yerleştirilen modül, kozmik ışınlardaki antimaddeyi ölçen bir detektör olarak görev yapıyor. Modülün amacı evrenin oluşumunu anlamak ve karanlık maddenin kanıtlarını aramak.
8. Hubble Uzay Teleskobu:
- Tahmini maliyet: 2,5 milyar dolar (33 milyar 637 milyon TL)
20. yüzyılın en başarılı astronomlarından Edwin Hubble’ın ardından isimlendirilen Hubble Uzay Teleskobu, Nisan 1990’da uzay mekiği Discovery tarafından yörüngeye yerleştirildi. Uzay teleskobu, bugüne kadar yeryüzünden ve uzaydan birçok eşsiz görüntüyü bizlere gösterdi ve birçok bilimsel çalışmanın temellerinin atılmasını sağladı.
7. Curiosity uzay aracı:
- Tahmini maliyeti: 2,5 milyar dolar (33 milyar 637 milyon TL)
Kızıl gezegen Mars hakkında bugüne kadar bildiklerimizin büyük bir çoğunluğu, Curiosity (Merak) isimli bu uzay aracı sayesinde gün yüzüne çıktı. Uzay aracının amacı, Mars’ın jeolojisini ve iklimi hakkında bilgi edinmemizi sağlamaktı. En temelinde de Mars’ın insan yaşamı için el verişli olup olmadığı, ya da geçmişte hiç elverişli olmuş mu sorusunun cevabını vermekti.
6. Cassini-Huygens uzay araçları:
- Tahmini maliyeti: 3,6 milyar dolar (48 milyar 466 milyon 400 bin TL)
1997 yılında NASA, halkalarını gördükçe daha çok aşık olduğumuz Satürn gezegenini incelemek için Cassini-Huygens isimli uzay araçlarını gönderdi. Huygens uzay aracı, Avrupa Uzay Ajansı’na aitti ve Cassini bünyesinde taşındı. 7 yıllık yolculuğunun ardından uzay aracı en sonunda Satürn yörüngesine yerleşti ve gezegenin halkası, uyduları ve atmosferi hakkında bilgiler topladı. Huygens ise Cassini’den ayrılarak Satürn’ün uydusu Titan’a iniş yaptı. Cassini’nin yakıtı 20 yılın ardından tükendi ve 2017 yılında Satürn’ün atmosferine giriş yaparak yok edildi.
5. GPS, evet, her gün konumumuzu öğrenmek/göndermek için kullandığımız GPS:
- Tahmini maliyet: 12 milyar dolar (161 milyar 616 milyon 240 bin dolar)
NASA tarafından ilk olarak 1978 yılında fırlatılan uyduyla başlatılan GPS (Global Positioning System – Küresel Konumlama Sistemi) projesi, tahmin edebileceğiniz üzere günümüzde halen açlışıyor. Bu ssitem sayesinde dünya üzerindeki herkes, 7 gün 24 saat hiçbir gecikme olmadan metre doğruluğunda konum bilgisi paylaşabiliyor. Sistem, şu anda ABD Uzay Kuvvetleri tarafından yönetiliyor.
4. SLS iticisi ve Orion uzay aracı:
- Tahmini maliyet: 23 milyar dolar (309 milyar 807 milyon 700 bin TL)
NASA’nın uzaya ağır yükler göndermek için tasarladığı SLS (Space Launch System), Orion isimli mürettebat aracını uzaya taşıyacak. Artemis I görevi için kullanılacak olan ikili, öncelikle mürettebatsız bir şekilde ‘Block 1’ isimli kurulumla denenecek. Bu uçuşta hem fırlatma sisteminin hem de Orion uzay aracının testleri gerçekleştirilecek. Her şey yolunda olursa NASA, Artemis II göreviyle birlikte yeniden Ay yörüngesine insan gönderecek. 2024 yılındaysa Artemis III göreviyle Ay’a iniş yapacak.
3. Apollo uzay programı:
- Tahmini maliyet: 110 milyar dolar (1 trilyon 481 milyar 733 milyon TL)
1960’lı yıllarda başlayan Apollo uzay programı, insanoğlunun Ay’a ilk kez adım atmasına da aracı oldu. NASA, Apollo uzay programında astronotların Ay’a ayak basmaları için iki adet uzay aracı geliştirdi: Ay yörüngesinde duran ve bir tür istasyon görevi gören Apollo Komuta Modülü ve astronotların bu modülden Ay yüzeyine inmelerini ve geri dönmelerini sağlayan Ay Modülü. Apollo görevi kapsamında bugüne kadar 24 astronot Ay yörüngesine gönderildi ve 12’si Ay’a ayak bastı.
2. Uluslararası Uzay İstasyonu:
- Tahmini maliyet: 150 milyar dolar (2 trilyon 20 milyar 545 milyon TL)
Ulusların birlikte çalışarak neler yapabileceğinin en büyük kanıtlarından birisi olan Uluslararası Uzay İstasyonu, uzayda yer alan en büyük yapay obje unvanını taşıyor. İstasyonun ilk bileşeni, 1998 yılında Rusya tarafından fırlatıldı. Bundan 2 hafta sonra Endeavour isimli uzay mekiği, ABD’nin Unity isimli modülünü taşıdı. Gelecek yıllarda daha birçok parça ISS’e eklendi. ISS, ilk astronotlarını 2 Kasım 2000 tarihinde ağırladı.
1. Uzay mekiği programı
- Tahmini maliyet: 209 milyar dolar (2 trilyon 817 milyar 445 milyon 400 bin TL)
1970’li yıllarda başlatılan uzay mekiği programı, sürekli yapılan fırlatmalarda yok edilen roketlerle artan maliyeti düşürmek için geliştirildi. Üretilen uzay mekikleri, görevlere yeniden kullanılabilirliği getirdi. Bugüne kadar toplamda 5 farklı model uzay mekiği geliştirildi. Son uzay mekiği olan Columbia, 1 Şubat 2003’tek fırlatma sırasında içinde mürettebat varken infilak etti. Uzay mekikleri, bugüne kadar 135 kez kalkış yaptı. Her bir kalkışın maliyeti 1,5 milyar dolardan fazlaydı. Uzay mekiği programı, 2011 yılındaki son görevle kapatıldı ve yerine SLS getirildi.