Gün içinde farkında olmasak bile binlerce kez nefes alıp veriyoruz. Çünkü yaşamak için oksijene ihtiyacımız var. Nefes yoluyla aldığımız oksijenin vücudumuzun her bir noktasına yayılması da en az nefes almak kadar önemli. İşte bu noktada devreye oksimetre adı verilen bir cihaz giriyor. Oksimetre, kandaki oksijen seviyesini yani SpO2 değerini ölçerek vücudumuzda oksijenin yayılımını gözlemliyor.
Kandaki oksijen seviyesini ölçmek için kan testi de yapılabilir ancak ayakta tedavilerde ya da devamlı ölçüm gereken durumlarda bir oksimetre kullanmak her zaman çok daha avantajlı bir yöntemdir. Üstelik bu cihaz, sahip olduğu teknoloji sayesinde oldukça başarılı sonuçlar veriyor. Gelin oksimetre nedir, nasıl çalışır, türleri nelerdir yakından bakalım ve kandaki oksijen seviyesinin önemini görelim.
Oksimetre nedir?
Kaymaması için bir miktar yapıştırıcıya da sahip kıskaç benzeri bir aletin vücudun belirli noktalarına takılarak kandaki oksijen seviyesinin yani SpO2 değerinin ölçülmesini sağlayan cihaz oksimetre olarak adlandırılır. Oksimetre; ayakta tedavilerde, anlık SpO2 ölçümlerinde ve kandaki oksijen seviyesinin sürekli takip edilmesi gereken durumlarda kullanılabilir.
Oksimetre ne işe yarar?
İnsanın yeterince oksijen alması ve bu oksijeni kan yoluyla vücudun her bir noktasına taşıması son derece önemlidir. Kan testi ile bu seviye ölçülebilir ancak vakit alır. Oksimetre sayesinde kandaki oksijen seviyesi saniyeler içinde küçük yanılma payları olsa da son derece başarılı bir şekilde ölçülebilir ve gerekli durumlarda hızlı müdahale imkanı sağlar.
Oksimetre nasıl çalışır?
Oksimetre, parmağa ya da kulak memesine takıldıktan sonra üzerinde bulunduğu damara kızılötesi ışık gönderir. Kızılötesi ışıkta oksijen taşıyan hemoglobinler çok daha parlak görünür ve cihaz tarafından sayılır. + / - yüzde 2 hata payı ile kandaki oksijen seviyesi tespit edilir ve gerekli durumlarda hastaya oksijen desteği sağlanır.
Oksimetre hangi durumlarda kullanılır?
Kandaki oksijen seviyesinin tespit edilmesinin gerektiği pek çok farklı durum vardır. Düzenli olarak kontrol edilebildiği gibi hastanın şikayetine göre o an için SpO2 değerinin ölçülmesi gereken durumlar da ortaya çıkabilir. Oksimetrenin kullanıldığı bazı durumlar şunlardır;
- Ameliyat öncesinde, sırasında ve sonrasında
- Akciğer ilaçlarının etkinliğini kontrol etmek için
- Kişinin aktivite yoğunluğunu kaldırıp kaldırmadığını tespit etmek için
- Hastanın solunum desteğine ihtiyaç duyup duymadığını anlamak için
- Uyku apnesi ve benzeri solunum rahatsızlıklarının tespitinde
Oksimetre türleri:
- Parmak tipi nabız oksimetresi
- El tipi nabız oksimetresi
- Bilek tipi nabız oksimetresi
- Konsol tipi nabız oksimetresi
İsimlerinden de anlaşılacağı üzere oksimetre türleri, ölçüm yapan aletin nereye yerleştirildiğine göre isimlendirilmişlerdir. Her birinin görevi aynıdır. Ancak kullanıldıkları durumlar farklı olabilir. Zaten hangi oksimetre türünün kullanılması gerektiğine o an uzmanlar karar vermektedir. Bazı akıllı saatler bile kandaki oksijen seviyesini ölçebilirler ancak akıllı saatler için oksimetre demek yanlış olur.
Oksimetre kullanımının zararı var mı?
Oksimetrenin yaptığı testin bugüne kadar herhangi bir zarar verdiği görülmemiştir. Yalnızca ölçüm yapan alet üzerinde bulunan yapışkan madde bazı ciltlerde tahriş ya da alerji yapabilir. Devamlı ölçüm gereken durumlarda uzva takılan alet kaydığı için yanlış sonuçlar alınabilir ama bu bir zarar değildir. Sorun fark edilir ve yeniden test edilir.
Oksimetre ölçüm değeri kaç olmalı?: SpO2 nedir, ne kadar olmalıdır?
Kandaki oksijen seviyesi ya da doygunluğunu ifade eden SpO2 değeri, nefesle aldığımız oksijenin kan yoluyla vücudun diğer bölgelerine başarılı bir şekilde taşınıp taşınmadığını gösteren en önemli değerlerden biridir. Sağlıklı insanlarda SpO2 değeri yüzde 95 ile yüzde 100 arasında olmalıdır. Bu değer yüzde 80’in altına düşmedikçe hayati tehlike yaratmaz ama yüzde 90 altına da insin istenmez.
Kandaki oksijen seviyesi SpO2 değeri neden düşer?
Kandaki oksijen seviyesi SpO2 değeri, pek çok farklı nedene bağlı olarak düşebilir. Hatta anlık olarak da sık sık düştüğü durumlar vardır. SpO2 değerini düşüren bazı durumlar şu şekilde;
- Kronik bronşit
- Amfizem
- KOAH
- Astım
- İflas etmiş akciğer
- Anemi
- Doğuştan gelen kalp sorunları
- Sonradan ortaya çıkan kalp sorunları
- Pulmoner emboli
Kandaki oksijen seviyesi ya da doygunluğunu ifade eden SpO2 değeri hakkında çok daha detaylı bilgi edinmek isterseniz buradaki yazımızı inceleyebilirsiniz. Anlattıklarımız yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Herhangi bir rahatsızlık hissettiğiniz zaman en yakın sağlık kuruluşuna başvurun.
Kandaki oksijen seviyesini ölçen oksimetre nedir, ne işe yarar, nasıl çalışır, türleri nelerdir gibi merak edilen soruları yanıtlayarak bu önemli cihaz ve SpO2 değeri hakkında bilmeniz gereken detaylardan bahsettik.