Üniversiteler hakkında birçok kişiye soru sorsanız genel olarak alacağınız cevap “Üniversitelerin çok güzel olduğu ve herkesin tecrübe etmesi gerektiği” yönünde olur. Teknik açıdan bakarsak bu doğru bir yorum. Fakat bu birazda üniversite hayatını nasıl yaşadığınıza göre değişkenlik gösterebiliyor. Zamanınızı har vurup harman savurursanız, iş vizelere veya finallere geldiğinde üniversite bir anda cehenneme dönebilir.
Çan eğrisi sistemi ne kadar hayat kurtaran bir sistem olsa da bütün bir üniversite hayatınızı çan eğrisine bel bağlayarak geçirmenizi pek tavsiye etmiyoruz. Neticede kişisel gelişim de üniversite hayatının bir parçası olduğu için sonrasında “son pişmanlık neye yarar” şeklinde bir nara atmak hiçbirinizin işine yaramaz. Gelin şimdi zorlu vize ve final notları hesaplanırken kullanılan çan eğrisi sistemi aslında nedir, nasıl hesaplanır buna bakalım.
Çan eğrisi sistemi nedir?
Çan eğrisi sistemi Türkiye’nin dört bir yanında bulunan birçok üniversitede uygulanan bir not sistemidir. Bu sistemin dayanağına göre notlar öğrencinin bireysel başarısından çok sınıfın genel olarak sahip olduğu ortalamayı ele alır ve bu ortalama bahsi geçen sınavın geçme notu olarak belirlenir.. Bu durum kendince hem iyi hemde kötü yanları beraberinde getiriyor. Sınıf ortalamasını alması demek o sınavdan alınan notların genel ortalamasını alması anlamına geldiği için sınavdan düşük alan birinin ortalamasını hatırı sayılır bir miktarda veya işini görecek kadar yükseltirken, o sınava harıl harıl çalışan ve yüksek alan biri için çok da olumlu olmayan sonuçlara sebep olabilir.
Çan eğrisi sistemi aynı zamanda harf notlarını da belirler. Çan eğrisi olmayan bir sistemde geçme notu 75 olarak belirlenirse öğrenci CB harf notu ile bahsi geçen sınavdan geçebilir. Fakat çan eğrisi işleri bir nebze değiştiriyor. Her ders için belirtilen harf notu farklılık gösterebilir. Çan eğrisi olan bir sistemde geçme notu 80 olan bir puandan CC alarak geçmiş sayılabilirsiniz.
Çan Eğrisi hakkında bilinmesi gerekenler:
- Belirli dersin akademisyeni geçme notunu dilediği gibi yükseltip azaltabilir. Aynı zamanda alt geçme noktası da aynı akademisyen tarafından belirlenebilir.
- Çan eğrisi sistemindeki harf notları vize ve finallerden sonra belirleneceği için her iki sınava da aynı önemi göstermenizde fayda var.
- Normal sınavların aksine bütünlemelerde de çan eğrisi kullanılabilir. Fakat bunun olduğu durumlarda sadece bütünlemeye giren öğrencilerin ortalamaları alınır.
- Çan eğrisi genel olarak düzenli çalışanlar içinde, sınavdan düşük notlar içinde faydalı bir sistem olabilir.
Çan eğrisi sisteminin avantajları ve dezavantajları:
Çan eğrisi sisteminin avantajları:
- Yapılan bir sınav çok zor olduğu zamanlarda genel sınıf ortalaması düşük olacağı için çan eğrisinden alınan bir ortalama düşük alan birçok öğrencinin işine yarayacaktır
- Sınıf ortalaması düşük olduğunda öğrenciler 40 puan aldığında bile CB harf notu ile geçmiş sayılabilir
- Sınavlarda genel olarak AA almak çok kolay değildir ortalama 90 puan ve üzerinde AA almaya hak kazanırsınız. Fakat çan eğrisinin aktif olduğu durumlarda 65 puanla bile AA harf notu alabilirsiniz
- Akademisyenler çevresel faktörlerde veya sınav esnasında oluşan olumsuz durumları çan eğrisinde olumlu bir faktör olarak kullanıp barajı düşürebilir. Bu durumun akademisyenin inisiyatifine kalmasıyla birlikte düşük baraj genel olarak öğrencilerin dersten geçmesini kolaylaştıracaktır
Çan eğrisinin dezavantajları:
- Çan eğrisinin negatif bir etkisi olarak sınıf ortalamasının yüksek olduğu durumlarda 80 puan alsanız dahi harf notunuz düşük olabilir hatta sınıfta kalma durumuna bile düşebilirsiniz
- Çan eğrisinde ortalama dışı çok yüksek veya çok düşük alan öğrenciler arasında sınıf içi rekabet yükselebilir
- Çok fazla yaşanmaması ile birlikte çan eğrisi sınıf öğrencilerinin birbirlerine karşı temkinli davranıp not saklama vb. olumsuz durumların yaşanmasına sebebiyet verebilir
Çan eğrisi not hesaplama nasıl yapılır?
Çan eğrisi sistemi normal sınav not sisteminden farklı bir hesaplama sistemine sahip olduğu için kafaları biraz karıştırabiliyor. Bir dersten aldığınız geçme puanı diğer derste bambaşka olabiliyor. Çan eğrisinde ilgili dersin hocasının inisiyatifi de oldukça önemli. Çan eğrisinden sahip olunan sınıf ortalamasının 50 olduğunu varsayalım. Fakat ilgili akademisyen bu notu 70’e çıkarabilir. Kulağa sinir bozucu gelse de zaten bu sık sık yaşanan bir durum olarak görülmüyor.
Çan eğrisi için genel kullanılan hesaplama yöntemi ise şu şekildedir:
- Ham başarı notu - Sınıfın ham başarı notu ortalaması / Standart sapma
Standart sapma genel olarak akademisyen tarafından belirlenen bir özellik olduğu için net bir şekilde hesaplama yapmak maalesef pek mümkün değil. Standart sapmayı 5 aldığımızı varsayalım ve sınıfın ortalamasını da 50 olarak alalım. Bu şekilde sonuç aşağıdaki gibi olacaktır.
- 50 - 54,99 puan aralığı CC
- 55 - 55,99 puan aralığı CB
- 60 - 64,99 puan aralığı BB
- 65 - 69,99 puan aralığı BA
- 70 ve 70 puan üstü ise AA olarak değerlendirilecektir.
AÖF (Açıköğretim fakültesi) çan eğrisi hesaplama nasıl yapılır?
Açıköğretim fakülteleri de eğitim olarak normal fakültelere kıyasla farklılık içerse de çan eğrisi konusunda bir istisna değil. Hatta birçok üniversiteye kıyasla Açıköğretim fakültesinde çan eğrisini hesaplamak çok daha kolay. Çünkü birçok üniversitede geçme notu bahsettiğimiz üzere sabit olmamakla birlikte akademisyenlerin inisiyatifininde aracılığıyla belirlenirken açıköğretim fakültelerinde bu not standarttır.
Açıköğretim fakültelerinde çan eğrisi hesaplama notu hangi üniversite olduğu, ders veya öğrenci sayısı farketmeksizin 35 olarak belirlenir. Öğrenciler sınavlarına girerler ve 30-49 aralığında aldıkları notlar ile o dersten geçip geçmediklerini belirler. 35 puan ve üzeri geçmeleri için yeterli bir harf notu sağlarken 0-32 puan arası FF olarak sayıldığı için dersten kalmalarına sebep oluyor.