Mısır Piramitleri, devasa boyutları, kusursuz geometrileri, 'bunları nasıl yaptılar ki' soruları, türlü komplolar ve binlerce yıllık tarihiyle şüphesiz herkesin merakını uyandıran yapılar.
Milattan önce 3500 - 4000 yıllara kadar dayanan tarihleriyle piramitler bize antik Mısır'ın kültürü ve yaşamı hakkında pek çok bilgi veriyor. Yapılışlarına, geometri ve astronomiyle olan bağlantısına ve içinde neler olup bittiğine dair sayısız araştırma yürütülen piramitler, bilim ve teknolojinin sınırları genişledikçe yapılan her yeni keşifle bizi şaşırtmaya devam ediyor.
Mısır'da keşfedilmiş150'ye yakın piramit var
Biz daha çok en ünlü piramitler olan Giza Piramitleri'ni bilsek de, aslında Mısır'da şu ana kadar 150'ye yakın piramit keşfedildi. Ancak deforme olmuş, çöl kumlarının altında kalmış ya da tamamen yok olmuş daha fazla piramit de olabileceği düşünülüyor.
Piramitler aslında firavunlar ve aileleri için yapılan birer anıt mezar. Firavunlar kendileri ve bazen de kendi piramit inşasını tamamlayamadan ölen ataları için piramitler inşa ettiler. Pek çok farklı kültürde farklı şekilde uygulanmış olan 'mezara ölü ile birlikte eşyalarını gömmek' Mısır'da da vardı. Aynı zamanda piramitlerin firavunları tanrılara ulaştıracak birer araç olarak tasarlanmış olabileceği düşünülüyor. Eski Mısır inancında firavunlar 'öbür dünyada' tanrıların arasına katılacaklarına inanıyorlardı.
Yaklaşık bin yıl boyunca piramit inşa etme geleneğini devam ettiren Mısırlı firavunlar, sonraları bu geleneği terk ettiler. Bunun nedeni tam olarak bilinmese de, genel olarak piramitlerdeki firavun mezarlarının soyulmasının firavunları bu adıma itmiş olabileceği düşünülüyor.
Dünyanın farklı yerlerinde de piramitler var
Piramitler aslında Mısırlı firavunlara özgü yapılar değil. Hatta aslında Mısırlılar da bu devasa anıt mezar geleneğini Sümerlerin inşa ettiği ve üçgen değil de dikdörtgen büyük tapınaklar olan zigguratlardan almışlar.
Bu dikdörtgen ve tepesinde geniş teras bulunan tapınaklar, bir süre sonra Mısırlılar tarafından basamak yapılı piramitlerde örnek alındı ve ardından da günümüzde bildiğimiz haliyle piramitler oluştu.
Bunun yanında Bolivya'da ve Meksika'da da piramitler var. Aynı zamanda Anadolu topraklarında da benzer şekilde kral mezarları olarak inşa edilerek üzerine taş bloklar ve topraklar yığılan piramit benzeri yapılar olan 'tümülüsler' var.
Peki Mısır'da piramitlerin içinde ne var?
Piramitlerin içleri aslında büyük oranda taşlarla dolu. Yani bu yapılar bir dış cephe ve içeride geniş boş alanlar olarak inşa edilmemiş. Fakat tabii ki bu yapıların firavunları tanrıların katına çıkaracak araçlar olarak inşa edildiklerini düşünecek olursak, içeride özel şeyler de var.
Piramitlerin içlerinde şimdiye kadar elde edilen bilgilere göre genel olarak mezar odaları ve dar koridorlar var. Mezar odalarının içlerinde ise eskiden firavunlara ve ailelerine ait pek çok ganimetin olduğu düşünülüyor. Ancak bu ganimetler günümüze kadar ulaşamamış çünkü binlerce yıllık zaman diliminde odaların içi define avcıları tarafından soyulmuş.
Aynı zamanda odalardaki lahitlerde tabii ki ölen kişilerin mumyaları bulunuyordu. Ancak özellikle çok daha eski tarihli, ilk piramit örnekleri olan basamaklı piramitlerin içlerinde mezar odaları bulunmuyor. Bu piramitlerin içlerinde ne olduğu ve ne amaçla yapıldıkları bu sebeple tam olarak öğrenilemiyor.
Tüm bu saydıklarımız, devasa piramitlerin küçük sayılabilecek kısımlarında bulunuyor. Ancak yapılan araştırmalar, piramitlerde bunlardan çok daha fazlası olabileceğine işaret ediyor.
İşlevi anlaşılamayan taş duvardan bariyerler, ne olduğun çözülemeyen gizemli devasa boşluklar ve üzerinde çizimler olan taşlar...
Piramitlerin içinde mezar odaları, ganimetler, firavunların mumyaları ve dar koridorlar olduğundan bahsettik. Ancak şimdiye kadar bir piramitin içinde tamamıyla ne olduğuna dair hiçbir kesin veriye ulaşamadık.
Tabii ki bu gizemli ve büyüleyici yapıların içlerinde ne olduğunu araştıran pek çok bilim insanı var. Örneğin bir ekip geçtiğimiz yıllarda üzerinde 5 sene çalışarak geliştirdikleri özel bir robot kullanarak dar bir havalandırmanın ucunda bir duvarla gizlenmiş bir bölme buldular. Duvarın arkasında bulunan bu bölmenin neden yapıldığı, içinde ne olabileceği ya da neden bir duvarla gizlendiği bilinmese de, çalışma piramitlerin düşündüğümüzden daha kompleks ve sırlarla dolu olduğunun kanıtı.
Söz konusu oda, Keops Piramidi'ndeki Kraliçe Odası'nda 1872 yılında keşfedilen ancak ucunda ne olduğu da amacı da o yıllardan bu yana büyük bir gizemdi. Daracık bir havalandırma boşluğu gibi görünen bu yapıda demin bahsettiğimiz özel robot 50 metrelik bir yolculuk sonrası duvara rastladı. Duvarın arkasındaki oda da hâlâ gizemini koruyor.
2017 yılında yapılan bir başka çalışmada ise araştırmacılar müografi adı verilen bir yöntem ile yine Keops Piramidi'nde çığır açan bir keşfe imza attı. Evrenin temel parçacıklarından biri olan müonlar kullanılarak yapılan ölçümler sonucunda, Keops Piramidi'nde Kral ve Kraliçe odalarının üstünde büyük bir boşluk keşfedildi.
Büyük galeri alanı kadar, yaklaşık 30 metre olduğu düşünülen bu boşluğun ne olduğu, neden orada olduğu ve içinde ne olabileceğine dair hiçbir bilgimiz olmasa da, araştırmayı yürüten ekip aynı yöntemi kullanarak piramitlerin içini araştırmaya devam edecek.
İç yapısı en detaylı şekilde tespit edilebilen piramit, en meşhur ve büyük piramit olan Keops Piramidi
Keops Piramidi, 145,75 metre yüksekliğinde devasa bir yapı. Milattan önce 2550'li yıllarda yapıldığı düşünülen bu piramit, 20. yüzyılın başlarına dek yani yaklaşık 3800 yıl boyunca insan eli ile yapılmış en yüksek yapı olma unvanını elinde tuttu.
Yapımının yaklaşık 20 yıl sürdüğü düşünülen Keops Piramidinin, Mısır firavunu Khufu için yaptırıldığı biliniyor. Dünyanın yedi harikasından biri olan ve bu yedi harikadan bugün hâlâ ayakta olan tek yapı olan piramit, aynı zamanda içinde ne olduğuna dair en çok bilgiye sahip olduğumuz piramit.
Bu piramidin içinde giriş, geniş bir alan olan 'büyük galeri', kral ve kraliçe odaları bulunuyor. Bunlar dışında da yukarıda da bahsettiğimiz gibi gizemi çözülemeyen boşluklar, görüntüleyemediğimiz odacıklar ve boşluklar da var. Yani hakkında en çok şey bildiğimiz piramidi bile aslında o kadar da bilmiyoruz...