Metro denince akla ilk gelen ülkelerden biri kesinlikle Rusya, şehir ise tabii ki onun başkenti Moskova’dır. Moskova metrosu üzerine filmler, kitaplar ve hatta oyunlar bile yazılmıştır. Tabii ki komplo teorileri ve şehir efsaneleri de…
Devasa Moskova metrosunun şahaneliğini konuşmaya gerek bile yok. Böyle hem kültür hem de tarih için önemli olan bir yapı hakkında da halkın efsaneler türetmesi kaçınılmaz. Bu yazımızda Moskova metrosunun sözde gizli olan Metro-2 hattına göz atacağız.
Sovyet döneminin paranoyasından ortaya çıkmış bir şehir efsanesi: Metro-2 hattı.
(Sözde Metro-1 hattından Metro-2 hattına ayrılan ray hattı ve tünel)
Bizim bildiğimiz görkemli Moskova metrosunun adı, bu efsaneyi dile getirenlerin nezdinde Metro-1’dir. Teoriye göre 1935 yılında açılan ve 11 kilometreyi kapsayan 13 duraklı Metro-1 hattı halk için inşa edilirken Sovyetler Birliği’nin lideri Joseph Vissarionovich Stalin, dünyanın geri kalanından gizli olmasını planladığı bir metro hattı daha inşa ediyordu.
Halk arasında Metro-2 hattı olarak geçen bu özel hat, halk tarafından ulaşım için kullanılmayacaktı. Yerin 50 ila 200 metre altında yer alan bu hat, Kremlin ile Rusya’nın Federal Güvenlik Hizmetleri merkezini, devlet havaalanı Vnukovo-2’yi, ‘Ramenki’ adı verilen yeraltı şehrini ve ulusal önem taşıyan diğer birkaç konumu birbirine bağlıyordu.
Bu ‘gizli’ metro hattının ABD Savunma Bakanlığı tarafından ortaya çıkarıldığı iddia edilen bir haritası bile mevcut.
Metro-2'nin varlığına dair en somut kanıt, 1991'de ABD Savunma Bakanlığının yazmış olduğu bir raporda karşımıza çıkıyor. Raporda Moskova ve banliyölerinin altından geçen ve önemli konumları birbirine bağlayan geniş bir ulaşım ağından bahsediliyor. Söylenilene göre bu yeraltı ağı, olası bir nükleer savaş durumunda Sovyet hükûmetinin yeraltından da faaliyet göstermesine olanak sağlıyor.
Hatta Rus bir YouTuber, Metro-2 sırlarını Ukrayna’ya sızdırdığı için tutuklanmıştı.
Rus halkı arasında Metro-2'nin varlığına dair söylentiler oldukça yaygın. Rus vatandaşları, Metro-2 hattının Sovyet rejiminin paranoyasının ve keyfine düşkünlüğünün bir eseri olarak ortaya çıktığını düşünüyorlar. Hatta Diggers adlı bir yeraltı keşif grubu, Metro-2'nin tünellerini avuçlarının içi gibi bildiklerini iddia ediyorlar.
2020 yılında ‘urbanturizm’ isimli bir kaşif YouTuber, Moskova metrosunda çektiği bölümlerden dolayı Rusya hükûmeti tarafından tutuklandı. 800.000 takipçili YouTuber’ın tutuklanma sebebi ise Moskova metrosunun sırlarını Ukrayna’ya satması. Rus yetkililere o dönem bu tutuklamayla ilgili Metro-2 hattı hakkında sorular sorulduğunda kendileri ‘devlet sırrı’ diyerek bir yorumda bulunmayı reddettiler. Rus YouTuber, 2020 yılından beri inaktif.
Peki olayın aslı ne? Gerçekten Metro-2 hattı diye bir hat var mı?
(Metro-2 hattında yer aldığı iddia edilen Ramenki yeraltı şehrinin sözde havalandırma bacaları)
Şu an için Sovyetler Birliği döneminde halktan ve dünyadan gizli tutulan bir metro hattının varlığına dair en net kanıt, bahsettiğimiz gibi Rusya’nın baş düşmanı olan ABD’den çıkma. Halk tarafından Metro-2 olarak adlandırılan bu hat, dünyanın her yerindeki metrolarda olduğu gibi inşaatına başlanmış ve yarıda bırakılarak terk edilmiş birkaç tünelden ibaret de olabilir, gerçekten var da olabilir.
‘Var olabilir’ dememizin en büyük sebeplerinden biri de ABD’nin sunduğu kanıt değil, bahsettiğimiz Rus YouTuber’ın tutuklanması olayında Rus yetkililerin Metro-2 hattında ‘devlet sırrı’ tabirini kullanması. Dolayısıyla kesin olarak kanıtlanana kadar takdiri size bırakıyoruz. Siz ne düşünüyorsunuz? Düşüncelerinizi yorumlarda bizlerle paylaşmayı lütfen unutmayın.