Vücudumuzun savunma mekanizması denilince aklımıza ilk olarak küçük hücreler gelir ancak gözle görülür yapılar da vardır. Bunlardan bir tanesi de bademciktir. Çoğu zaman adını bademcik iltihabı ile birlikte duyduğumuz bu yapı, vücudumuza ağız yoluyla girmeye çalışan mikrop ve bakterileri engeller. Ancak pek çok farklı nedene bağlı olarak burada bazı maddeler birikir ve bademcik taşı olarak adlandırılan bir rahatsızlık oluşur.
Bademcik taşı adından da anlaşılacağı üzere bademciklerde oluşan ve sert yapıları nedeniyle taş gibi hissedilen çıkıntılardır. Aslında bunlar hepimizde var ancak çoğu zaman zararsız ve çok küçük oldukları için farkına varmayız. Eğer bunlar büyürse ve boğaz işlevlerimiz sırasında hissedilir hale gelirse işte o zaman rahatsız olmaya başlarız. Gelin bademcik taşı nedir, nasıl temizlenir yakından bakalım ve bu rahatsızlık hakkında bilmeniz gerekenleri görelim.
Öncelikle, bademcik taşı nedir?
Boğazımızın hemen gerisinde bez benzeri iki adet bademcik adı verilen yapı bulunur. Bu yapının temel amacı ağız yoluyla vücudumuza giren bakteri ve mikrop gibi yabancı maddeleri engellemektir. Bazen bademciklerde mukus, bakteri, besin artığı ve benzeri biriktiği zaman bademcik taşı adı verilen bir rahatsızlık meydana gelir. Bademcik taşları küçük çıkıntılardır.
Endişelenmeye gerek yok: Bademcik taşı tehlikeli mi?
Yazıya devam etmeden önce okuyucularımızın içini rahatlatalım, bademcik taşı genel olarak tehlikeli bir durum değildir çünkü hepimizde var. Beyaz ya da sarı renkte oluşabilen bademcik taşı çoğu zaman çok küçüktür ve hatta gözle görülmez. Bu kadar küçük ve gözle bile görülemeyen bademcik taşları tamamen zararsızdır. Ancak bazen bunlar büyüyebilir ve yanında bazı rahatsız edici belirtiler gösterebilir.
Bazen çok rahatsız edici olabilen bademcik taşı belirtileri nelerdir?
- Boğazda sarı ya da beyaz lekeler
- Ağızda nedensiz kötü koku
- Bademcik şişmesi
- Boğaz ağrısı
- Kulak ağrısı
- Sık sık öksürmek
- Boğaz kuruluğu
- Yutkunmada güçlük
Bademcik taşı oluşumu ile birlikte görülen belirtilerden bazıları bu şekilde. Bademcik taşı çoğu zaman hissedilmez ancak bu belirtiler gösterildiği zaman işler biraz ciddiye binebilir çünkü o küçük taşlar artık büyümeye başlamış ve boğaz işlevlerini etkiler hale gelmiş demektir. Özellikle bu ağrının kulağa vuruyor olması iltihap oluşumunun habercisi olabilir.
Tamam ama bademcik taşı neden olur?
- Tonsillit adı verilen kronik bademcik iltihabı
- Yetersiz ağız ve diş hijyeni
- Bademciklerin büyük yapılı olması
- Kronik sinüs problemleri
Genel olarak bademcik taşı oluşumuna neden olan durumlar bu şekilde. Bademcikler tünellere, yarıklara, çukurlara ve odacıklara sahip karmaşık bir yapıdır. Bu kadar girinti ve çıkıntı nedeniyle burada kolayca mukus, besin artığı ve ölü hücre birikebilir. Birikme arttıkça bademcik taşı denilen yapılara dönüşerek bir rahatsızlık meydana gelir.
Evde kendi kendinizi tedavi edin: Bademcik taşı nasıl temizlenir?
- Ilık tuzlu su ile gargara yaparak bademcik taşını yumuşatın..
- Ağız gargarası kullanarak da yumuşatabilirsiniz.
- Pamuklu çubuklarla ulaşabildiğiniz bademcik taşlarını dağıtabilirsiniz.
- Bol bol sıcak sıvı tüketin.
- Bol bol su için.
Evde kendi kendinize bademcik taşı temizlemek için uygulayabileceğiniz yöntemlerden bazıları bu şekilde. Bademcik taşı, bademcikte birikmiş ve katılaşmış yabancı maddeler olduğu için temel amaç bunları yumuşatmaktır. Yeterince yumuşadığı zaman genel olarak siz hiçbir şey yapmasanız bile kendi kendine dağılacaktır.
Peki ne zaman doktora gitmek gerekir, tedavi yöntemleri nelerdir?
Tuzlu su, gargara, sıcak şeyler içmek tamam ama her bademcik taşı da öyle kendi kendine geçecek gibi olmayabilir. Eğer tüm bu yöntemleri uygulamanıza rağmen belirtiler sürüyorsa ve hatta artıyorsa en yakın sağlık kuruluşuna giderek bir kulak, burun, boğaz uzmanı hekime muayene olmalısınız.
Bademcik taşı yoğunluğuna bağlı olarak hekiminiz farklı tedavi yöntemleri uygulayabilir. Muayene sırasında hekim tarafından bademcik taşları dağıtılabilir, antibiyotik ve benzeri ilaçlar verilebilir, bademcik taşı çok yoğun durumdaysa cerrahi müdahale bile gerekebilir. Ancak genel olarak bir ilaç tedavisi ile bademcik taşından kurtulmanız mümkün.
Tüm bunlarla uğraşmamak için bademcik taşı önleme yöntemlerini uygulayın:
Bademcik taşı oluşumuna farklı hastalıklar ve rahatsızlıklar da neden olabilir ancak genel olarak ağız ve diş hijyeninin olmaması, bademcik taşı oluşumunun birincil nedenidir. Bu yüzden dişlerinizi düzenli olarak fırçalayın ve gargara kullanın. Sıcak sıvılar tüketmek ve bol bol su içmek de iyi gelecektir. Sigara içerken bu tür yabancı maddeler çok daha kolay bir şekilde ağzımıza girdiği için sigarayı da bırakın. Böyle bir rahatsızlık hissetmiyor olsanız bile tuzlu su ile gargara yapmak bakterileri öldürdüğü için ara sıra uygulamanız öneriliyor.
Boğazdaki beyaz lekeler bademcik taşı mıdır?
Boğazınızda rahatsız edici belirtiler gördükten sonra aynaya bakınca boğazınızda bazı beyaz lekeler görebilirsiniz. Bunlar bademcik olabilir ama olmayabilir de. Çünkü bademcik iltihabı ile bademcik taşı dışarıdan bakıldığı zaman benzer görünebilir. Her iki durumda da tuzlu su ile gargara yapmak etkili bir yöntem olacaktır ancak belirtiler artarak sürüyorsa mutlaka uzman bir hekime muayene olmanız gerekiyor.
Bademcik taşı ile bademcik iltihabının farklı nedir?
Bademcik taşı genel olarak mukus ile birlikte bademciklere yapışan yabancı maddelerdir. Bademcik iltihabı ise bu maddelerin bademciği etkileyerek bir enfeksiyon oluşturması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Bademcik taşı gibi kolayca dağılmaz çünkü oluşan iltihaplı enfeksiyon vücudun geri kalanını da etkileyebilir.
Bademcik iltihabında boğazınız şişer, yutkunma sorunları yaşarsınız, ateşiniz çıkar, titreme olur, öksürük artar, ses kısılabilir, boyun ve kulak ağrısı oluşur. Yani bademcik iltihabı bademcik taşından farklı olarak kişiyi hasta eder. Bademcik taşı bulaşıcı değilken bademcik iltihabı öksürük ya da hapşırık yoluyla bulaşabilir. Bu nedenle bademcik iltihabı olan kişilere 7 - 10 gün evden çıkmadan dinlenmeleri önerilir. Çoğu bademcik iltihabı durumunda ilaçla tedavi yöntemi izlenir.
Boğazınızda rahatsız edici çıkıntılar olarak ortaya çıkan bademcik taşı nedir, nasıl temizlenir gibi merak edilen soruları yanıtladık. Anlattıklarımız yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tüm sağlık konularında olduğu gibi bademcik taşı hakkında da en doğru ve size özel bilgiyi uzman bir hekimden almanız gerektiğini unutmayın.