Türk - İslam dünyasında yaygın bir sınıfsal ayrım olmadığı için bize yabancı gelecektir ancak Avrupa’da bir aristokrasi sınıfı vardır. Bu aristokrasi sınıfı soylu ve zengin ailelerden oluşur. Bu aileler, bugün bile etkileri süren feodalite sistemi sayesinde Avrupa siyasetinin direkt olarak içinde yer alırlardı. Böyle sayısız hanedan sayabiliriz ancak içlerinden Floransalı Medici ailesi, şüphesiz en dikkat çekenlerden bir tanesidir.
Eğer sanat ile ilgiliyseniz Floransalı Medici ailesinin en azından adını mutlaka duymuşsunuzdur. Çünkü kendileri dönemin sanatçılarına büyük destek vererek Rönesans’ı var etmişlerdir desek yanlış olmaz. Sanat tutkularının yanı sıra siyasetin de direkt olarak içinde yer alan aileden pek çok papa bile çıkmıştır. Oldukça etkili bir saltanat dönemi olan Floransalı Medici ailesini gelin yakından tanıyalım.
Floransalı Medici ailesinin doğuşu:
- Cosimo de Medici
Medici ailesinin ilk ataları, Toskana’nın Cafaggiolo köyünde yaşıyorlardı. Ailenin bir bölümü 12. yüzyılda Floransa’ya göç etti. Aile, alışkanlıkları olduğu üzere ilk olarak tekstil ile ilgilenmiş ve yerel halk ile arasındaki ilişkiyi güçlendirmiştir. Ancak onları asıl güçlü yapan bankacılık ve ardından ticaret sektörüne adım atmaları olmuştur.
13. yüzyıl boyunca Floransalı Medici ailesi tam anlamıyla bölgenin hakimi olmuştu ve ister istemez siyasi etkileri oluşmuştu. Ancak 1382 yılında aile reislerinden Salvestro de Medici, yönetime göre ticaret hayatındaki baskıcı kararları nedeniyle göze battı ve şehirden sürüldü. Sürgün hayatı Medici ailesi için zor zamanlardı.
Bugün Medici hanedanı olarak andığımız ve asıl etkili olan aile yapısı, Salvestro de Medici’nin ikinci kuşak kuzeni olan Giovanni di Bicci de Medici'nin soyundan gelen başka bir grup ile başladı. Giovanni'nin büyük oğlu Cosimo de Medici, 1434 yılında Floransa’da ailenin gücünü kullanarak öyle büyük başarılar kazandı ki yerel bir kral haline geldi.
Rönesans döneminin önemli sanatçıları Floransalı Medici ailesi tarafından fonlandı:
Rönesans dediğimiz Avrupa’daki sanat ve bilimin gelişme dönemi İtalya ve hatta Floransa merkezli olarak 14. ve 17. yüzyıllar arasında sürmüştür. Şu işe bakın ki burada Medici ailesi vardı ve aile tam da bu yüzyıllar arasında etkin rol oynamıştı. Elbette bu rolün sahibi, tarihte Yaşlı Cosimo olarak bilinen Cosimo de Medici idi.
Bugün fonlanma olarak adlandırdığımız destek, o dönemin sanat dünyasında himaye olarak adlandırılıyordu. Cosimo de Medici’nin himayesi altına aldığı isimler arasında Lorenzo Ghiberti, Filippo Brunelleschi, Donatello ve Fra Angelico gibi Rönesans döneminin önemli sanatçılar vardı. Cosimo de Medici aynı zamanda bilim insanlarını da desteklediği için Rönesans’ın kasası olarak görülüyordu.
1464 yılında Cosimo de Medici’nin ölmesi ile birlikte Lorenzo de Medici sanat dünyası ile ilgilenmeye başladı. Zaten kendisi de bir şair olan Lorenzo de Medici; Sandro Botticelli, Leonardo da Vinci, Michelangelo gibi isimleri desteklemiştir. Fakat Lorenzo’nun ömrü kısa oldu. Yerine geçen büyük oğlu Piero başarısız bir siyasi adım atarak Fransa ile bir anlaşma imzaladıktan iki yıl sonra 1494 yılında sürgüne gönderildi.
Floransalı Medici ailesinden çıkan papalar din ve siyaset dünyasında etkili oldular:
Floransalı Medici ailesinden tam üç tane papa çıkmıştır. Bunlar 1513 - 1521 yılları arasında papalık yapan X. Leo, 1523 - 1534 yılları arasında papalık yapan VII. Clement ve 1605 yılında kısa bir süre papalık yapan XI. Leo’dur. Daha sonra X. Leo adıyla papa olacak Piero'nun küçük kardeşi Giovanni, 1512 yılında yönetim ile görüşerek Medici ailesinin sürgünden dönmesini sağlamıştır.
Giovanni adına bu noktada dikkat etmek gerekiyor çünkü kendisini ileride papa yapacak adımları bu dönemde atmıştır. Floransalı Medici ailesinin reislerinden farklı olarak çok daha insancıl bir dünya görüşüne sahip olan Giovanni sayesinde aile o dönemde sanatsal himayelerinin de etkisiyle yalnızca şehirde değil, tüm Avrupa’da etkin bir güç haline gelmişlerdir. Giovanni de ödülünü X. Leo adıyla papa olarak almıştır.
Din ve sanat ile yetinmeyen Floransalı Medici ailesi, Avrupa’nın tüm kraliyet soylarına kendi kanlarını karıştırmayı başarmışlardır:
- Catherine de Medici
Sanat tamam zaten aile zengin, papalık tamam günahlarına boyunlarına ama Floransalı Medici ailesinin en büyük etkilerinden bir tanesi siyasette olmuştur. Aristokrat bir aile olarak zaten yerel güçleri ile kralı etkileyen aile o kadar güçlenmişlerdir ki Avrupa’daki tüm kraliyet ailelerine bir şekilde kendi kanlarını karıştırmayı başarmışlardır.
Piero de Medici ölünce oğlu Lorenzo Floransa’nın başına geçti. Başarılı bir siyasi hamle yaparak kızı Catherine de Medici’yi, Fransa kralı II. Henry ile evlendirdi. Çiftin dört oğlunun üçü, ilerleyen yıllarda Fransa tahtına oturdular. Yani Medici ailesi Fransız tahtında da yer almayı başardı.
1520 yılında ailenin asıl kurucusu kabul edilen Yaşlı Cosimo’nun birkaç torunu kalmıştı. Bunlardan birinin gayri meşru oğlu daha sonra papa oldu. Yaşlı Cosimo’nun kardeşi Yaşlı Lorenzo’nun torunları ise bu sırada Medici hanedanını yeniden canlandırdılar. Torunlarından Cosimo de Medici önce Floransa dükü, ardından Toskana büyük dükü oldu. Bu soydan gelenler 18. yüzyılın ilk yıllarına kadar bölgenin mutlak hakimi oldular.
Cosimo ölünce yerine Francis geçti. Francis’in kızı Marie, 1600 yılında Fransa kralı IV. Henry ile evlendi ve oğulları XIII. Louis olarak daha sonra tahta çıktı. Francis’in kardeşi olan Ferdinand ise Toskana’da pek çok önemli hizmet yapmakla kalmayıp Roma’da Villa Medici’yi kurarak ailenin sanata olan katkılarının bugüne kadar korunmasının ilk adımını attı.
Sultan Süleyman’a kalmayan dünya Floransalı Medici ailesine de kalmadı:
- II. Cosimo
17. yüzyılın sonu, 18. yüzyılın başına geldiğimiz zaman Floransalı Medici ailesinde gözle görülür bir değişim yaşandı. Bu değişim özellikle yönetim alanında kendini belli ediyordu. Sanata ve halka karşı her zaman ilgili olan Medici ailesinin torunları güç zehirlenmesinden olsa gerek daha otoriter bir yönetim anlayışı benimsediler.
Floransalı Medici ailesinin sanata ve halka olan desteği azalında Rönesans’ın o büyülü etkileri de hızla yok oldu ve hatta gerilemeye başladı. Francis’in kardeşi olan Ferdinand’ın Galileo Galilei'yi bile destekleyen oğlu II. Cosimo’nun 1720 yılındaki ölümü ile birlikte artık her şeyin tam anlamıyla suyu çıkmaya başladı.
Floransalı Medici ailesinin son büyük dükü olarak kabul edilen Gian Gastone’nun 1737 yılında arından bir erkek varis bırakmadan ölmesi ile hanedanın da sonu geldi. Elbette geniş bir aile oldukları için soyları bir şekilde devam etti ancak aristokrasiden gelen hanedan gücü ortadan kalktı ve Floransalı Medici ailesi tarihin tozlu sayfalarına karıştı.
Avrupa din ve siyasetini şekillendirirken Rönesans’ın en büyük destekçisi olan Floransalı Medici ailesinin tarih sahnesindeki rolünden bahsettik. Konu hakkındaki düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.