Geçmiş zaman olur ki insanlar şehrin en büyük kütüphanelerine gider ve zor da olsa aradıklarını bulurdu. Derken internet çıktı ve her şeyi orada bulmaya başladık. Fakat bir sorun vardı, kütüphane arşivleri o tozlu raflardaydı ve internette bulunmuyordu. Neyse ki günümüz ihtiyaçlarını anlayan pek çok önemli kurum ve kuruluş arşivlerini dijitale aktardılar ve herkesin ulaşabileceği sanal kütüphaneler oluşturdular.
Sanal kütüphane deyince aklınıza her şeye ulaşabileceğiniz bir veritabanı gelmesin. Telif hakları ve benzeri konular nedeniyle her şeye ulaşamıyorsunuz ama online kütüphane arşivleri çoğu zaman pek çok farklı konuda daha önce karşılaşmadığınız ya da bir türlü bulamadığınız özel dokümanları ortaya çıkarabilir. Gelin ücretsiz olarak kullanabileceğiniz sanal kütüphane sitelerine yakından bakalım.
Ücretsiz sanal kütüphane arşivleri:
- TÜBİTAK Popüler Bilim Dergileri e-Arşiv
- Milli Kütüphane Dijital Arşiv
- NASA Fotoğraf Arşivi
- Ankara Üniversitesi Akademik Arşiv Sistemi
- Atatürk Kitaplığı
- Gazeteden Tarihe Bakış
- FilmGrab
- Open Culture
- Marmara Üniversitesi Dijital Katalog
- David Rumsey Map Collection
Aradığınız tüm yayınlar: TÜBİTAK Popüler Bilim Dergileri e-Arşiv
TÜBİTAK Popüler Bilim Dergileri e-Arşiv internet sitesi üzerinden tüm TÜBİTAK yayınlarının dijital versiyonlarına ulaşabiliyorsunuz. Güncel sayıları, yıllara göre arşivi, konu arşivini görerek özel arşiv araması yapabilirsiniz. Site üzerinden Bilim ve Teknik, Bilim Çocuk, Meraklı Minik, Bilim Genç gibi dergilerin tam sayılarını okuyabileceğiniz gibi dilerseniz konuya özel arama yaparak nokta atışı sonuçlar görebilirsiniz. TÜBİTAK Popüler Bilim Dergileri e-Arşiv internet sitesine buradaki bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.
Türkiye’nin en zengin arşivlerinden: Milli Kütüphane Dijital Arşiv
Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü’ne bağlı olarak hizmet veren Milli Kütüphane, Türkiye’nin en geniş doküman arşivlerinden bir tanesine sahip. Özellikle artık baskısı bulunmayan pek çok kitap ve dergiyi Milli Kütüphane’de bulabilirsiniz. Kurumun internet sitesi üzerinden hepsinin olmasa bile arşiv veritabanının belirli bir kısmına ulaşabiliyorsunuz. Dijital versiyonu olmasa bile sistem sizi aradığınız dokümanı bulmanız için yönlendirecektir. Milli Kütüphane Dijital Arşiv internet sitesine buradaki bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.
Yüksek kaliteli uzay fotoğrafları: NASA Fotoğraf Arşivi
Uzayla ilgili bildiğimiz neredeyse her şeyi borçlu olduğumuz kurumlardan bir tanesi olan NASA, kullandığı teknolojiler sayesinde bugüne kadar çekilmiş en iyi uzay fotoğrafları arşivine sahip. NASA resmi internet sitesinin Images sayfası üzerinden bugüne kadar çekilmiş tüm uzay fotoğraflarına ulaşabiliyorsunuz. En yeni yüklenenlerin ve en popüler olanların yanı sıra dilerseniz anahtar kelimeler üzerinden arama yaparak dilediğiniz görsele ulaşabilirsiniz. Üstelik ulaştığınız tüm görselleri yüksek kalitede indirebilirsiniz. NASA Fotoğraf Arşivi internet sitesine buradaki bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.
Onbinlerce dijital doküman elinizin altında: Ankara Üniversitesi Akademik Arşiv Sistemi
Ankara Üniversitesi’ne bağlı olarak hizmet veren Ankara Üniversitesi Akademik Arşiv Sistemi dijital arşivinde 80 binden fazla kitabın, derginin, makalenin, birincil kaynakların ve diğer arşiv materyallerinin dijital versiyonlarını görüntülemeniz mümkün. Arama çubuğunu kullanarak bültenlere, dergilere, gazetelere, kitaplara, makalelere, raporlara, tezlere ve diğer yayınlara açık erişim sistemi üzerinden ulaşabilirsiniz. Ankara Üniversitesi Akademik Arşiv Sistemi internet sitesine buradaki bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.
Şehrin en geniş arşivi: Atatürk Kitaplığı
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı olarak hizmet veren Atatürk Kitaplığı, şehrin en geniş doküman arşivlerinden bir tanesine sahip. Bu arşivin bir kısmı sanal kütüphane üzerinden kullanıcılara sunuluyor. Sitenin arama çubuğunu kullanarak dilediğiniz anahtar kelime ile ilişkili dokümana ulaşabilirsiniz. Eğer aradığınız dokümanın dijital versiyonu yoksa sistem tarafından en doğru şekilde yönlendirileceksiniz. Atatürk Kitaplığı internet sitesine buradaki bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.
Eski gazetelerin bulunmayan sayıları: Gazeteden Tarihe Bakış
İstanbul Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen Gazeteden Tarihe Bakış projesi kapsamında internet sitesi üzerinden pek çok gazetenin eski sayılarına ulaşabiliyorsunuz. Proje kapsamında işleme alınan gazetelerin pek çoğu, kolay kolay her yerde bulamayacağınız kapanmış gazetelerin eski sayılarından oluşuyor. İlginizi çeken gazetenin üzerine tıklayıp dilediğiniz sayıyı seçtikten sonra yüksek kaliteli dijital versiyona ulaşabilirsiniz. Gazeteden Tarihe Bakış internet sitesine buradaki bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.
Sinefillere özel arşiv: FilmGrab
FilmGrab belki de listemizdeki en ilginç internet sitelerinden bir tanesi çünkü sunduğu arşivde yalnızca görseller var. Üstelik bu görsellerin tamamı filmlere ait. Siteyi açtıktan sonra ilginizi çeken ya da hayran olduğunuz filme tıklayın. Karşınıza, filmin en önemli sahnelerini gösteren yüksek kaliteli sayısız ekran fotoğrafı çıkacak. Özellikle bir film üzerinde özel bir çalışma yapıyor ya da bir makale yazıyorsanız buradaki fotoğraflar çok işinize yarayacak. Görselleri tek tek ya da tüm galeri olarak indirebilirsiniz. FilmGrab internet sitesine buradaki bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.
İnternet dünyasının en geniş sanal kütüphanesi: Open Culture
Eğer sanal kütüphaneler ve online arşivler hakkında bugüne kadar bir kez olsun araştırma yaptıysanız eminiz Open Culture adıyla daha önce karşılaşmışsınızdır. Açıkçası söyleyebiliriz ki Open Culture bu dünyanın kara kutusudur. Tamamı telifsiz olan sayısız filme, kitaba, makaleye, fotoğrafa, ses dosyasına ya da video dosyasına ulaşabilirsiniz. Özel kategoriler üzerinden yeni arşivler keşfedebilir ya da arama çubuğu üzerinden nokta atışı şekilde aradığınızı bulabilirsiniz. Open Culture internet sitesine buradaki bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.
Yüzbinlerce e-kitap ve e-doküman: Marmara Üniversitesi Dijital Katalog
Marmara Üniversitesi’ne bağlı olarak hizmet veren Marmara Üniversitesi Kütüphanesi’nde yer alan yüzbinlerce dokümandan bir kısmına Marmara Üniversitesi Dijital Katalog üzerinden ulaşabilirsiniz. Şu an için yaklaşık 295 bin kitap internet sitesi üzerinden kullanıcılara açılmış durumda. Kitapların yanı sıra ek dokümanlara da ulaşabileceğiniz dijital arşiv her geçen gün genişlemeye devam ediyor. Marmara Üniversitesi Dijital Katalog internet sitesine buradaki bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.
Dünyaya hiç görmediğiniz açılardan bakın: David Rumsey Map Collection
Herhangi bir arama motoruna harita yazıp aratırsanız karşınıza çıkan sonuçlar büyük ihtimalle sizi tatmin etmeyecektir. David Rumsey Map Collection ise eğer bu işleri seviyorsanız aklınızı başınızdan alacak çünkü dijital arşivinde 120 binden fazla harita var. Antik dönemler, dağlar, kıtalar, uzay, dünya, verilere dayalı, görsele dayalı, zaman çizelgesine göre, havadan çekimlere göre ve daha nice farklı kategoride düzenlenmiş haritaların hepsi yüksek kaliteli olarak sunuluyor. David Rumsey Map Collection internet sitesine buradaki bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.
Sahaf sahaf gezip de bulamayacağınız dokümanları sunan ücretsiz sanal kütüphane arşivlerinden bazılarını listeledik. Elbette daha pek çok online arşiv var. Listemizde olmasını istediğiniz sanal kütüphaneleri yorumlarda paylaşabilirsiniz.