İlgili literatür ve diğer kayıtlar incelendiğinde, hayvanların deprem gibi doğa olaylarını önceden sezdiğine dair gözlemlerin milattan öncesine kadar dayandığı görülmektedir. MÖ 373 yılında yazılan anekdotlarda, yaşanacak yıkıcı depremden günler önce farelerin, gelinciklerin, yılanların ve böceklerin şehri terk edişinin anlatılması, tarihte bu konuya ilişkin ilk referans olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu hususta, Max Planck Hayvan Davranışları Enstitüsü’nde uzun yıllardır hayvan davranışları konusunda çalışan Prof. Martin Wikelski, hayvanların depreme yönelik sezgileri ile ilgili bazı bulguları paylaştı.
Yapılan deneylerde hayvanların 4 ve üzeri büyüklükteki depremleri saatler öncesinden sezebildiği görüldü.
Hayvanların depremi sezmelerine yönelik yapılan araştırmada, depremi sezen hayvanlarda grup halinde gerçekleşen çılgınca davranışlar gözlemlendiği belirtildi.
Hayvanların deprem sezgisi deprem uyarısı olarak kullanılırsa insanlara ciddi bir süre kazandırabilir.
Fakat hayvanların sezgilerini birer uyarıcı olarak kullanabilmek için, söz konusu hayvanlarda deprem öncesi ve deprem sonrası yapılmak üzere detaylı ve gerçek bir analiz yapmak şart.
Prof. Martin Wikelski Kahramanmaraş merkezli deprem öncesinde görüntülenen garip hayvan davranışlarını inceledi.
Wikelski’ye göre kuşların akşam ağaç etrafında uçuşması, kış aylarında ağaçlarda toplandıklarından dolayı normal davranış olarak nitelendirilmekte. Dolayısı ile bu hareketi deprem habercisi olarak nitelendirmek mümkün değil.
- Görüntüler 6.9'luk İzmir depreminden.
Wikelski, depremden önce sokakta uluyan köpek hakkında ise, “köpeklerin sokakta uluması da sıradan bir davranış bunun depremle ilişkisi olup olmadığını anlamak için köpeği uzun süre takip etmek gerek” yorumunu yaptı.
Bir hayvanın, depremi sezdiğinden emin olmak için takip edilen 20 ila 50 hayvanın aynı davranışı sergilemesi gerek.
Sonuç olarak, yapılan araştırmalarda bazı durumlarda hayvanların depremleri sezerek farklı davranışlarda bulunduğu saptansa da bu davranışlara neyin sebebiyet verdiği ve depremi ne şekilde sezdikleri net bir şekilde tespit edilememiştir. Dolayısı ile bu alanın araştırmacıları net bir sonuca varmak için daha kapsamlı araştırmalar yapılması gerektiğini savunmuşlardır.
-
Kaynaklar: BBC, Scientific American