Üzerinde yeterince düşünülmemiş ya da gerekli araştırmalar yapılmadan uygulanmış pazarlama ve reklam faaliyetleri, bazen markalar açısından büyük felaketlerle sonuçlanabiliyor ve tarihe pazarlama faciası olarak geçiyor.
Kimi büyük kimi küçük sonuçlar doğursa da markaların bu pazarlama faciaları, çoğu zaman arkalarında telafi edilmesi gereken bir karmaşa bırakıyor.
Altı üstü bir içecek değil işte! Coca-Cola’nın New Coke isimli ürünü Amerikan halkı tarafından nefretle karşılanmış ve protesto edilmişti.
1985 yılında Coca-Cola, Pepsi ile rekabet etmek amacıyla büyük paralar harcayarak tadı Pepsi’ye benzeyen daha tatlı bir içecek çıkarttı ve bu ürünü “New Coke” yani “yeni kola” olarak adlandırdı.
Fakat burada sorun şuydu, Coca-Cola yıllardır Pepsi’nin daha tatlı olması gerçeğini eleştiren reklamlar yapmasının üzerine eleştirdiği ürünün aynısını çıkartmıştı.
Coca-Cola’nın Amerikan yaşam tarzının bir simgesi hâline geldiği gerçeğini atlayan Coca-Cola yetkilileri, eski ve sevilen içeceğin yerine yeni ve daha tatlı olan versiyonu koyduklarında halkın büyük tepkisiyle karşılaştılar. Öyle ki bu tepkiler büyüyerek protesto hâlini bile aldı.
Çin’de yayınlanan Audi reklamıysa “Önemli bir karar dikkatlice verilmelidir.” mesajını ileterek seksist bir yaklaşım sergilemiş ve bir skandal yaratmıştı.
Pepsi’nin Filipinler’de düzenlediği çekiliş ise 5 kişinin ölümüne sebep olan gerçek bir faciayla sonuçlanmıştı.
Pepsi 1992 yılında Filipinler’de bir çekiliş düzenleyerek kazanan şanslı kişiye 1.000.000 peso ödül vereceğini açıklamıştı. Bu ödül o kadar büyüktü ki Filipinliler bu çekilişe oldukça büyük ilgi göstermiş ve sonucu büyük umutlarla beklemişlerdi.
Büyük gün geldiğindeyse şanslı numara olan 349’un yanlışlıkla 800.000 adet basıldığı gerçeğini öğrenen Filipin halkı, ayaklanarak bu durumu protesto etti.
Protestolar o kadar büyüdü ki 5 kişi bu protestolarda hayatını kaybetti.
Airbnb’nin yüzen evler için tasarladığı reklam kampanyası zamanlama hatası sebebiyle bir skandal hâlini almıştı.
2017 yılında suyun üstünde yüzen evlerin reklamını yapmak amacıyla “yüzen dünya” başlığıyla bir reklam yapan Airbnb, yakın zamanda yaşanan ve 9 kişinin ölümüne, 30.000 kişininse evsiz kalmasına sebep olan Harvey kasırgasının Houston’da yarattığı tahribatı hesaba katmayı unutmuştu.
Demek ki neymiş? Gündemdeki olayları iyi takip etmek gerekiyormuş!
Reklam uğruna aşılmaması gereken sınırlardan birini aşan McDonald’s da kendini bir skandalın içinde bulmuştu.
Babasını kaybetmiş bir çocuğun, annesine babası ile ilgili sorular sorarak, kaybettiği babasıyla bir ortak özelliğini bulmaya çalışması teması üzerinden ilerleyen bu reklamın sonunda, çocuk ve babasının ortak olan tek özelliğinin ikisinin de aynı hamburgeri sevmesi olduğu ortaya çıkıyor.
Bu reklam özellikle sosyal medyada çok büyük tepki toplamış ve McDonald’s bu reklam konusunda kimseyi üzmeyi amaçlamadıklarını söyleyerek özür dilemişti
Gillette’in farkındalık yaratmak adına yaptığı reklam, markanın hem en iyi hem de en tartışmalı reklamı olarak değerlendiriliyor.
Gillette; erkeklerin cinsel taciz, zorbalık ve maço davranışlar gibi toksik maskülinite olarak nitelendirilen davranışlara dikkat çekmeyi amaçlayan reklamı sosyal medya kullanıcılarını ikiye bölerek büyük bir tartışma yaratmıştı.
Bazı kullanıcılar, reklamı ve reklamın simgelediği fikri beğenirken bazı kullanıcılar da bu reklamı feminist propaganda olarak nitelendirerek bir daha Gillette almayacaklarını belirtmişlerdi.
Aldıkları tepkiler sonucunda geri adım atmayan marka, 8 milyar dolarlık bir kayıp yaşamış olsa da buna değdiğini ifade etmişti.
Fiat’ın 1994 yılında yaptığı aşk mektubu kampanyasıysa tam bir fiyasko!
Fiat yeni Fiat 500 modelini tanıtmak için İspanya’da 50.000 kadına anonim aşk mektupları göndermeye karar vermiş.
Mektupta, "Dün yine karşılaştık. Sokakta buluştuk ve bana nasıl ilgiyle baktığını fark ettim. Sadece birkaç dakikalığına seninle birlikte olmam gerekiyor ve bu işe yaramasa bile, söz veriyorum birlikte yaşadığımız küçük deneyimi unutmayacaksın." yazıyordu.
Bu mektubu alan kadınlar oldukça korkmuş, bazıları eşleri ya da sevgilileriyle çeşitli sorunlar yaşamıştı. Fiat daha sonrasında özür dilemiş olsa da mektubu alan kadınların bazıları Fiat’a dava açmıştı.
Calvin Klein’ın yaptığı “seks satar” temalı reklamları da oldukça büyük tepki çekmişti.
90’ların ortalarında yayınlanmış olan reklamın görsellerinde, basit bir ahşap panelin önünde sanki bir deneme çekimi yapıyor edasıyla oldukça açık kıyafetlerle poz vermiş olan, yaşça da küçük görünen modeller yer alıyordu.
Bu reklamı gören kişiler, modellerin bir yetişkin filmi için seçmelere katılmış gibi gösterildiğini söyleyerek reklamları eleştirmişti.
Daha sonrasında bu durum FBI’ın da dikkatini çekmiş ve Calvin Klein hakkında çocuk pornografisi çekmesi hakkında soruşturma başlatılmıştı. Calvin Klein dava sonunda temize çıksa da bu olay, markanın tarihinde kara bir leke olarak kalmaya devam etti.
KFC’nin yaptığı bu reklam da cinselliğe atıf yapması sebebiyle eleştiri oklarını üstüne çekmişti.
Seksist olduğu gerekçesiyle eleştirilen bu reklam ayrıca kadın bedenini değersizleştirildiği gibi eleştiriler de almıştı.
“Et” olarak tükettiğimiz hayvan bedenlerinin kadın bedeniyle bağlantı kurulması durumu aslında sadece KFC reklamında değil, biz farkında olmasak da birçok afişte, sloganlarda veya menülerde bile karşımıza çıkıyor ve “etin cinsel politikası” olarak adlandırılıyor. Hatta bunun üzerine yazılmış koca bir kitap var.
Hitlerli Biomen markalı şampuan için yapılan reklam da bazı hassas sınırları aştığı gerekçesiyle tepki çekmişti.
Yahudilere karşı ayrımcılık ve hakarete karşı çalışmalar yapan İftira ve İnkarla Mücadele Birliği'nin (Anti-Defamation League - ADL) tepkisini çeken reklam, ilgili kurumun yöneticisi tarafından "altı milyon Yahudi'nin ve milyonlarca başka kişinin ölümünden sorumlu bir diktatörün görüntülerinin şampuan satmak için kullanılması iğrençlik" olarak nitelendirilmişti.