Bu içeriğimizde, insan vücudunda birçok belirtiye neden olabilen çinko eksikliği nedir, neden olur ve belirtileri nelerdir gibi sorulara cevap aradık. Vücudumuzda kemiklerde, dişlerde, saçlarda, deride, karaciğerde, kaslarda ve beyaz kan hücrelerinde görülen çinko, RNA ve DNA oluşumunda rol oynayanlar da dahil olmak üzere 100’den fazla enzimin bir bileşenidir. Bu kadar önemli bir yere sahipken eksikliği de bazı olumsuzluklara yol açabilmektedir.
Birçok gıdada doğal olarak bulunan önemli bir mineral olan çinko, belirli sağlık sorunları yaşayan veya düzensiz beslenen yetişkinlerde veya çocuklarda ortaya çıkabiliyor. Bu makalemizde çinko eksikliğinin belirtilerini ve nedenleri detaylı şekilde ele aldık.
Tırnaklarda beyaz lekelere neden olabilen çinko nedir, ne işe yarar?
[GIPHY:y4ePAReo9DXZKi4PnP][/GIPHY]
Çinko doğal olarak vücudumuzdaki hücrelerde bulunur. Hücrelerin büyümesine ve bölünmesine yardımcı olan çinko, aynı zamanda proteinlerin ve genlerin aktiviteleri için de son derece gerekli ve önemlidir. Yani genel olarak büyüme ve gelişme, bağışıklık sistemi, hücresel metabolizma, yaraların iyileşmesi, üreme ve daha pek çok işlevde rol oynar.
Yukarıda belirttiğimiz nedenlerden dolayı çinko vücudumuz için son derece önemli bir yer sahip. Bu nedenle, yeterli miktarda alınmasına ve çinko eksikliği yaşamamaya özen göstermeniz son derece önemli.
Çinko eksikliği dediğimiz şey nedir, tam olarak ne demek?
[GIPHY:SM4EIN4gxEYRNG1Nez][/GIPHY]
Birçok gıdada doğal olarak bulunan önemli bir mineral olan çinko, vücudun çeşitli dokularında depolanır. 100’den fazla enzimin bileşeni olarak da rol oynayan çinko miktarı tamamen tüketilen besinlere bağlıdır. Genellikle dengesiz beslenme, emilim bozuklukları, çinko bakımından düşük besinler veya kronik hastalıklar gibi faktörler, çinko eksikliğinin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Çinko eksikliğinin yaşanması durumunda, çinko bakımından zengin takviyeler veya gıdalar önerilir. Ancak, çinko takviyelerinin kontrolsüz kullanılması da çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle, bu tarz takviyeleri bir sağlık hekimi kontrolünde almanızı öneririz.
Peki çinko eksikliği belirtileri nelerdir, nasıl belli olur? Bağışıklık sisteminin zayıflamasından iştahsızlığa kadar etkiliyor:
[GIPHY:R5uaf5kz33NIuuASvC][/GIPHY]
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması
- Yaraların iyileşmesinin gecikmesi
- Çeşitli cilt problemleri
- Tat ve doku duyusunun azalması, iştahsızlık
- Üreme problemleri
- Hormon dengesizlikleri
- Daha yüksek enfeksiyon riski
- Beyaz lekeli tırnaklar
Verdiğimiz bilgilerden sonra çinko eksikliği nelere yol açar diye merak etmiş olabilirsiniz. Çinko eksikliği çeşitli semptomlara neden olabilir ancak bu hemen fark edilemeyebilir. Çinko eksikliğinin belirtileri genellikle çinko seviyesi çok düşük bir noktaya gelene kadar başlamaz. Vücudunuzun farklı bölgelerinde karşılaşabileceğiniz bazı çinko eksikliği belirtilerini yukarıda belirttik. Beslenmenin yanı sıra, malabsorbsiyon (emilim) bozukluğu veya çeşitli karaciğer rahatsızlıkları yaşamak çinko eksikliğine neden olabilir. Orak hücre anemisi gibi bazı kronik rahatsızlıklar da çinko eksikliğini yaşama olasılığını artırabilir.
Günlük olarak 19 yaş ve üzeri yetişkinler için önerilen çinko miktarı erkekler için 11 mg iken kadınlar için 8 mg’dir. Hamilelik ve emzirme dönemlerinde ise 11-12 mg olması öneriliyor.
En doğru şekilde çinko eksikliği nasıl giderilir?
[GIPHY:tqCEW6Ixkj6IZ81O7b][/GIPHY]
- Dengeli beslenme
- Çinko takviyeleri
- Çinko içeren gıda takviyeleri
Çinko eksikliğini gidermek için öncelikle çinko bakımından zengin gıdalar tüketilmesi son derece önemlidir. Kırmızı et, kümes hayvanları, balık, kabak çekirdeği ve süt ürünleri gibi çeşitli besinler, çinko değerleri açısından zengin besinlerdir. Yeterli ve dengeli bir beslenme programıyla birlikte, protein içeriği yüksek gıdaların tüketilmesi de çinko emilimini artırabilir.
Çinko emilimini azaltabilen fitoatlar gibi maddelerden de kaçınılması veya çinko emilimini destekleyen faktörleri de içeren gıdaların tercih edilmesi, çinko eksikliğinin giderilmesinde faydalı olabilir. İhtiyaç duyulması halinde, çinko takviyeleri de bir sağlık uzmanının önerisi ve gözetimi altında kullanılabilir. Ancak bu takviyelerin dozajının da dikkatle belirlenmesi son derece önemlidir, çünkü aşırı çinko alımı toksik sonuçlara neden olabilir.
Peki çinko takviyesi için ne yemeli? İşte çinko içeren besinler:
[GIPHY:KIyiNnSIjobLrKMr5g][/GIPHY]
- Kırmızı et
- Deniz ürünleri
- Kümes hayvanları
- Balık
- Süt ve süt ürünleri
- Baklagiller
- Kabak çekirdeği
- Fındık ve tohumları
- Tam tahıllar
- Sebzeler
Eğer çinko takviyesi için besin tüketmek istiyorsanız, ilk tercihiniz kırmızı et olabilir. Dana eti, sığır eti ve kuzu eti gibi kırmızı etler, çinko bakımından son derece zengin besinlerdir. Ayrıca yengeç, karides, istiridye ve kalamar gibi deniz ürünlerinin yanı sıra tavuk ve hindi gibi kümes hayvanları da çinko bakımından zengindir.
Süt, peynir ve yoğurt gibi süt ürünleri de çinko eksikliğinin giderilmesinde önemli besinlerden bazıları. Tüketim miktarına pek dikkat edilmese de mercimek, nohut ve fasulye gibi baklagiller de hem protein hem de çinko bakımından tüketilmesi önerilen besinlerdir. Kuşkonmaz, ıspanak ve brokoli gibi bazı sebzeleri de tüketebilirsiniz. Yukarıda çinko bakımından zengin bu besinleri dikkatli bir şekilde tüketmek, genel sağlık ve vücut fonksiyonlarınız açısından da önemlidir.
Bugün çinko eksikliği neden olur, belirtilerl nelerdir, nasıl giderilir gibi soruları yanıtlamaya çalıştık. çeriğimizi okuduktan sonra çinko eksikliğine sahip olduğunuzu düşünüyorsanız, herhangi bir takviye almadan önce en doğru sonuçlara ulaşmanız adına bir sağlık uzmanına danışmanızı öneriyoruz.
Hazır konu çinkodan açılmışken diğer sağlık içeriklerimize de göz atabilirsiniz: