Rekabet Kurulu, yayımladığı resmi açıklama ile Otoyol İşletme ve Bakım AŞ ve ZES Dijital Ticaret AŞ hakkında soruşturma açıldığını duyurdu. Açıklamaya göre soruşturmanın nedeni, İzmir-İstanbul O-5 Otoyolu’nda elektrikli araçlara şarj hizmeti sunulması faaliyeti bakımından münhasırlık yaratan uygulamalarla 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. ve 6. maddelerinin ihlal edilmesi.
Elektrikli araç sahipleri tarafından sosyal medyada yapılan bazı paylaşımlara göre İzmir-İstanbul otoyolundaki "bazı" elektrikli şarj istasyonları, bir süredir kapalı durumda bulunuyor. Bu nedenle elektrikli araç sahipleri sıra beklemek zorunda kalıyor ve çoğu zaman araçlarını tam şarj edemeden yola çıkmak durumunda oluyorlar. Rekabet Kurumu, bu iddialar üzerine bir önaraştırma yapmış ve soruşturma için yeterli bulmuş.
Rekabet Kurulu tarafından konuyla ilgili olarak paylaşılan açıklama şu şekilde:
Önaraştırmada elde edilen bilgileri, belgeleri ve yapılan tespitleri 04.07.2024 tarihli toplantısında müzakere eden Rekabet Kurulu, bulguları ciddi ve yeterli bularak;
-
Otoyol İşletme ve Bakım AŞ (OİB) ve ZES Dijital Ticaret AŞ (ZES) hakkında O-5 Otoyolu üzerindeki şarj ağı işletmeciliği pazarındaki münhasırlık uygulamaları sebebiyle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin ve 6. maddesinin ihlal edildiğine yönelik,
-
Ayrıca OİB hakkında, şarj ağı işletmeciliği pazarındaki teşebbüsler arasında ayrımcılık yapmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinin ihlal edildiğine yönelik soruşturma açılmasına, 24-28/679-M sayı ile karar vermiştir.
ZES ise Türkiye genelinde elektrikli araç şarj istasyonlarının kurulumu ve işletilmesi alanlarında faaliyet göstermektedir.
4054 sayılı REKABETİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN'un 4. ve 6. maddesi ne diyor?
Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar
Madde 4 – Belirli bir mal veya hizmet piyasasında doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmalar, uyumlu eylemler ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemleri hukuka aykırı ve yasaktır.
Bu haller, özellikle şunlardır:
- a) Mal veya hizmetlerin alım ya da satım fiyatının, fiyatı oluşturan maliyet, kar gibi unsurlar ile her türlü alım yahut satım şartlarının tesbit edilmesi,
- b) Mal veya hizmet piyasalarının bölüşülmesi ile her türlü piyasa kaynaklarının veya unsurlarının paylaşılması ya da kontrolü,
- c) Mal veya hizmetin arz ya da talep miktarının kontrolü veya bunların piyasa dışında belirlenmesi,
- d) Rakip teşebbüslerin faaliyetlerinin zorlaştırılması, kısıtlanması veya piyasada faaliyet gösteren teşebbüslerin boykot ya da diğer davranışlarla piyasa dışına çıkartılması yahut piyasaya yeni gireceklerin engellenmesi,
- e) Münhasır bayilik hariç olmak üzere, eşit hak, yükümlülük ve edimler için eşit durumdaki kişilere farklı şartların uygulanması,
- f) Anlaşmanın niteliği veya ticari teamüllere aykırı olarak, bir mal veya hizmet ile birlikte diğer mal veya hizmetin satın alınmasının zorunlu kılınması veya aracı teşebbüs durumundaki alıcıların talep ettiği bir malın ya da hizmetin diğer bir mal veya hizmetin de alıcı tarafından teşhiri şartına bağlanması ya da arz edilen bir mal veya hizmetin tekrar arzına ilişkin şartların ileri sürülmesi,
Bir anlaşmanın varlığının ispatlanamadığı durumlarda piyasadaki fiyat değişmelerinin veya arz ve talep dengesinin ya da teşebbüslerin faaliyet bölgelerinin, rekabetin engellendiği, bozulduğu veya kısıtlandığı piyasalardakine benzerlik göstermesi, teşebbüslerin uyumlu eylem içinde olduklarına karine teşkil eder.
Ekonomik ve rasyonel gerçeklere dayanmak koşuluyla taraflardan her biri uyumlu eylemde bulunmadığını ispatlayarak sorumluluktan kurtulabilir.
Hakim Durumun Kötüye Kullanılması
Madde 6 – Bir veya birden fazla teşebbüsün ülkenin bütününde ya da bir bölümünde bir mal veya hizmet piyasasındaki hakim durumunu tek başına yahut başkaları ile yapacağı anlaşmalar ya da birlikte davranışlar ile kötüye kullanması hukuka aykırı ve yasaktır.
Kötüye kullanma halleri özellikle şunlardır:
- a) Ticari faaliyet alanına başka bir teşebbüsün girmesine doğrudan veya dolaylı olarak engel olunması ya da rakiplerin piyasadaki faaliyetlerinin zorlaştırılmasını amaçlayan eylemler,
- b) Eşit durumdaki alıcılara aynı ve eşit hak, yükümlülük ve edimler için farklı şartlar ileri sürerek, doğrudan veya dolaylı olarak ayırımcılık yapılması,
- c) Bir mal veya hizmetle birlikte, diğer mal veya hizmetin satın alınmasını veya aracı teşebbüsler durumundaki alıcıların talep ettiği bir malın veya hizmetin, diğer bir mal veya hizmetin de alıcı tarafından teşhiri şartına bağlanması ya da satın alınan bir malın belirli bir fiyatın altında satılmaması gibi tekrar satış halinde alım satım şartlarına ilişkin sınırlamalar getirilmesi,
- d) Belirli bir piyasadaki hakimiyetin yaratmış olduğu finansal, teknolojik ve ticari avantajlardan yararlanarak başka bir mal veya hizmet piyasasındaki rekabet koşullarını bozmayı amaçlayan eylemler,
- e) Tüketicinin zararına olarak üretimin, pazarlamanın ya da teknik gelişmenin kısıtlanması.