Johannes Vermeer imzalı “İnci Küpeli Kız”, şüphesiz dünyanın en popüler sanat eserlerinden biri. Bu resme bakan bir kişi, uzun süre gözlerini ayırmayabiliyordu. Bilim insanları ise bunun nedenine dair bir araştırma gerçekleştirdiler.
Aslında araştırmanın temel amacı, gerçek sanat eserlerinin diğerlerine kıyasla beyni ne kadar harekete geçirdiğini beyin taramalarıyla gözlemlemekti. İnci Küpeli Kız da bunun için kullanıldı. Sonuçlarda gerçek bir sanat eserine bakmanın çok büyük bir fark oluşturduğu gözlemlendi.
Gerçek sanat eserleri, beyni 10 kat daha fazla uyarıyor
Bu bağımsız nörolojik çalışma, İnci Küpeli Kız tablosunun da bulunduğu Lahey’deki Mauritshuis Müzesi’nde gerçekleştirildi. Araştırmada 5 farklı sanat eserine bakan ve yaşları 21 ila 65 arasında değişen gönüllülerin göz hareketleri ve MRI taramalarıyla beyin sinyalleri kaydedildi.
20 gönüllüden elde edilen sonuçlarda, gerçek sanat eserlerine bakmanın taklitlerine veya farklı versiyonlarına bakmaktan 10 kat daha fazla beyni uyardığı görüldü. Mauritshuis yöneticisi Martine Gosselink, bunun inanılmaz bir fark olduğunu belirtirken gerçek sanat eserlerinin önemine dikkat çekti. Aslında herkesin arada bir fark olduğunu bildiğini ancak çalışmalarıyla bunun ölçülebilir bir şey olup olmadığını görmek istediklerini aktardı.
İnci Küpeli Kız, bakanları âdeta kilitliyor
İnci Küpeli Kız özelinde de analiz gerçekleştirildi. Sonuçlarda, popüler eserin en çok dikkat çeken tablo olduğu görüldü ve insanlarda “dikkat döngüsü” denen bir şeye neden olduğu bulundu.
Buna göre tabloya bakanlar, önce kızın gözüne, sonra ağzına ve inci küpesine bakıyordu. Otomatik olarak herkesin baktığı bu üçgen, döngü şeklinde devam ediyor ve âdeta bakan kişinin kilitlenmesini sağlıyor. İkonik esere diğerlerinden fazla bakılmasının nedeni de bu olarak açıklanıyor. Araştırmayı gerçekleştiren Neuransics isimli firmadan Martin de Munnik, bununla ilgili “İsteseniz de istemeseniz de dikkatinizi veriyorsunuz. İsteseniz de istemeseniz de o kızı seviyorsunuz.” diyor.
Ayrıca beyin sinyallerinin ölçümü, bu tabloya baklanların beyninin en çok “precuneus” isimli bölümünü uyarıldığını gösterdi. Bu, insanda bilinci ve kişisel kimliği yöneten bölümün adı.
Kısacası çalışma, İnci Küpeli Kız başta olmak üzere sanat eserlerinin gerçeğine bakmanın, insanların beynini gerçekten uyararak onlara farklı duygular yaşattığını açıkça gözler önüne seriyor.