Rekabet Kurulu, Türkiye'nin en büyük e-ticaret platformlarından Hepsiburada'ya yönelik bir soruşturmayı tamamladı. Konuyla ilgili yapılan açıklamada, Hepsiburada'nın bazı taahhütler verdiği ve bu taahhütler kapsamında şirkete herhangi bir cezai işlem uygulanmasına gerek kalmadığı belirtildi.
Hatırlayan okurlarımız vardır; geçtiğimiz haftalarda sizlerle paylaştığımız bir haberimizde de Trendyol'un, "otomatik fiyatlandırma sistemi" üzerinden soruşturulduğunu ve Trendyol'un da bazı taahhütler ile bu soruşturmadan kurtulduğundan bahsetmiştik. İşte Hepsiburada'ya yönelik soruşturmanın nedenleri ve sunulan taahhütler de tam olarak aynı.
Rekabet Kurulu tarafından yapılan açıklama:
Hepsiburada tarafından 2023 yılının Haziran ayında uygulamaya geçirilen otomatik fiyatlandırma mekanizması esasen, satıcılar arasındaki satın alma kutusunda (buybox) yer alma yarışını otomatikleştirmek için öngörülmüş bir sistemdir. E-pazaryerlerinde satış yapan binlerce satıcı bulunduğundan aynı ürünün birden fazla satıcı tarafından satılması kaçınılmazdır. Bir kullanıcı satın almak istediği ürünü ararken yüzlerce mağazanın aynı anda sıralanması alışveriş deneyimini zorlaştırabileceğinden pazaryerleri buybox uygulamasını geliştirmiştir. Buybox, en temel anlatımla, aynı ürünün birden fazla satıcısı varsa, bu ürünleri tek bir başlıkta toplamaktadır. Böylece belirlenen algoritma metrikleriyle, hem müşterilere maksimum fayda sağlayacak olan hem de buybox’ı kazanan satıcı, o ürün aratıldığında ilk sırada çıkmaktadır. Bu sistem ile sıralanan satıcı listesinde kullanıcı “Sepete Ekle” veya “Şimdi Al” butonuna tıkladığı an, buybox’ı kazanmış olan satıcının ürünü sepete eklenmektedir. Dolayısıyla pazaryerinde faaliyette bulunan satıcılar için buybox’ta yer almak görünürlük ve satış bakımından oldukça önem arz etmektedir. Otomatik fiyatlandırma mekanizması kapsamında satıcılara “Buybox Fiyatına Eşitle”, “Buybox Fiyatının Altında Kal” ve “Buybox Fiyatının Üstünde Kal” şeklinde seçenekler sunulmakta ve satıcılar isterlerse fiyatlarını bu seçenekler vasıtasıyla otomatik bir şekilde güncelleyebilmektedirler. Her bir kuralın belirlenme süreci satıcıların inisiyatifindedir ve referans fiyat olarak buybox’ı kazanan satıcının fiyatı baz alınmaktadır.
Soruşturmaya konu endişeler ise ileriki süreçlerde otomatik fiyatlandırma mekanizmasının ve özellikle “Buybox Fiyatına Eşitle” kuralını kullanan satıcı sayısının artmasının ve mekanizmanın istenen sonuçları sağlayarak optimal biçimde işlemesi sonucunda, satıcıların perakende fiyatlarını farklı seviyelerde belirleme olasılığının zarar azalması ve platformlarda listelenen ürün fiyatlarında kümülatif etkiye bağlı olarak fiyat katılaşmasına yol açabileceği noktasında yoğunlaşmıştır.
Soruşturma dönemi devam ederken Hepsiburada tarafından taahhüt sunma talebinde bulunulmuş olup sunulan taahhütler, rekabet sorunlarını gidermekte yeterli görülmüş ve 4054 sayılı Kanun’un 43. maddesi uyarınca bağlayıcı hale getirilerek 03.10.2024 tarihli ve 24-40/951-410 sayılı Kurul kararı ile soruşturma Hepsiburada bakımından sona erdirilmiştir.
Sunulan taahhüt metni çerçevesinde Hepsiburada;
- Otomatik fiyatlandırma mekanizmasından “Buybox Fiyatına Eşitle” seçeneğini çıkaracak ve satıcılara sadece “Buybox Fiyatının Altında Kal” ve “Buybox Fiyatının Üstünde Kal” seçeneklerini sunacaktır. Ek olarak “Buybox Fiyatının Altında Kal” ve “Buybox Fiyatının Üstünde Kal” seçeneklerini de “Buybox Fiyatına Eşitle” seçeneği ile aynı sonuca yer vermeyecek şekilde (yüzde ve tutar bakımından %0 ya da 0 TL altında kal ya da üstünde kal yazılamaması gibi) düzenleyecektir.
- Satıcılar için otomatik fiyatlandırma mekanizmasının kullanımını zorunlu tutmamaya ve satıcılara zorunlu tutulma ile aynı sonuca varacak herhangi bir teşvik sunmamaya devam edecektir.
- Buybox kriterleri bakımından satıcılar tarafından otomatik fiyatlandırma mekanizmasının kullanımını algoritmanın işleyişinde bir kriter olarak dikkate almayacaktır.
- Satıcılarla otomatik fiyatlandırma mekanizmasının kullanımına ilişkin diğer satıcılara ait verileri paylaşmamaya devam edecektir.
- Taahhütlere uyumun izlenebilmesini temin etmek amacıyla gerekçeli kararın tebliğinden bir yıl sonra başlamak üzere her yıl Kuruma rapor sunacaktır.
- Söz konusu taahhütlerden otomatik fiyatlandırma mekanizmasından “Buybox Fiyatına Eşitle” seçeneğinin çıkarılması, kısa kararın tebliğinden itibaren iki ay içinde; diğer taahhütler ise kısa kararla birlikte uygulamaya konulacak ve taahhütlerin tümü süresiz geçersiz olacaktır.
Soruşturmaya konu endişeler ise ileriki süreçlerde otomatik fiyatlandırma mekanizmasının ve özellikle “Buybox Fiyatına Eşitle” kuralını kullanan satıcı sayısının artmasının ve mekanizmanın istenen sonuçları sağlayarak optimal biçimde işlemesi sonucunda, satıcıların perakende fiyatlarını farklı seviyelerde belirleme olasılığının zarar azalması ve platformlarda listelenen ürün fiyatlarında kümülatif etkiye bağlı olarak fiyat katılaşmasına yol açabileceği noktasında yoğunlaşmıştır.
Soruşturma dönemi devam ederken Hepsiburada tarafından taahhüt sunma talebinde bulunulmuş olup sunulan taahhütler, rekabet sorunlarını gidermekte yeterli görülmüş ve 4054 sayılı Kanun’un 43. maddesi uyarınca bağlayıcı hale getirilerek 03.10.2024 tarihli ve 24-40/951-410 sayılı Kurul kararı ile soruşturma Hepsiburada bakımından sona erdirilmiştir.
Sunulan taahhüt metni çerçevesinde Hepsiburada;
- Otomatik fiyatlandırma mekanizmasından “Buybox Fiyatına Eşitle” seçeneğini çıkaracak ve satıcılara sadece “Buybox Fiyatının Altında Kal” ve “Buybox Fiyatının Üstünde Kal” seçeneklerini sunacaktır. Ek olarak “Buybox Fiyatının Altında Kal” ve “Buybox Fiyatının Üstünde Kal” seçeneklerini de “Buybox Fiyatına Eşitle” seçeneği ile aynı sonuca yer vermeyecek şekilde (yüzde ve tutar bakımından %0 ya da 0 TL altında kal ya da üstünde kal yazılamaması gibi) düzenleyecektir.
- Satıcılar için otomatik fiyatlandırma mekanizmasının kullanımını zorunlu tutmamaya ve satıcılara zorunlu tutulma ile aynı sonuca varacak herhangi bir teşvik sunmamaya devam edecektir.
- Buybox kriterleri bakımından satıcılar tarafından otomatik fiyatlandırma mekanizmasının kullanımını algoritmanın işleyişinde bir kriter olarak dikkate almayacaktır.
- Satıcılarla otomatik fiyatlandırma mekanizmasının kullanımına ilişkin diğer satıcılara ait verileri paylaşmamaya devam edecektir.
- Taahhütlere uyumun izlenebilmesini temin etmek amacıyla gerekçeli kararın tebliğinden bir yıl sonra başlamak üzere her yıl Kuruma rapor sunacaktır.
- Söz konusu taahhütlerden otomatik fiyatlandırma mekanizmasından “Buybox Fiyatına Eşitle” seçeneğinin çıkarılması, kısa kararın tebliğinden itibaren iki ay içinde; diğer taahhütler ise kısa kararla birlikte uygulamaya konulacak ve taahhütlerin tümü süresiz geçersiz olacaktır.