Çekik Gözlü İnsanların Alayını ‘Çinli’ Zannetmemize Sebep Olan Olay: Outgroup Homogeneity Effect

Outgroup Homogeneity Effect yani grup dışı homojenlik etkisi, belirli bir gruba ait insanların tümünün o gruba ait özelliklerin hepsine sahipmiş gibi genelleştirilmesi olayıdır. Bunun en bilinen örneklerinden bir tanesi de tüm çekik gözlülerin Çinli zannedilmesi.

Yolda, mekanda ya da herhangi bir yerde çekik gözlü birisiyle karşılaştığımızda ‘kesin Çinli bu’ önyargısı, sadece ülkemizde değil dünyanın genelinde de bulunuyor. Bunu açıklayan terimin küresel çaptaki açıklaması ise Outgroup Homogeneity Effect, yani grup dışı homojenlik etkisi. 

Bu etki, algılanan grup değişkenliğini inceleyen araştırma alanının daha geniş bir parçasıdır. Bu alan, grup içi homojenlik etkilerinin yanı sıra grup ‘dışı’ homojenlik etkilerini de içerir. Ayrıca grup içi / dışı üyeliğine bağlı olmadan algılanan grup değişkenliği etkileriyle ilgilidir; örneğin sosyal statüsü, durumu, boyutu gibi. 

Grup dışı homojenlik etkisi, siyasi ve ırksal gruplardan yaş ve cinsiyet gruplarına kadar oldukça geniş bir yelpazede farklı sosyal gruplar kullanılarak bulunmuştur, fakat bazen "dış grup homojenlik yanlılığı" olarak da ifade edilir. Bu terminoloji, sosyal psikoloji alanında daha geniş bir meta-teorik tartışmayı vurgular. Bazı araştırmacılar, homojenlik etkisini bilişsel önyargı örneği olarak gördüğü yerli grup ve grup dışı homojenlik algılarının geçerliliği üzerine odaklanırken, diğer araştırmacılar etkiyi çoğunlukla uyarlanabilir sosyal algılamanın bir örneği olarak görmektedir.

Sonuca bağlayacak olursak Outgroup Homogeneity, hayatımızda pek yer edinmeyen ve haklarında çok fazla bilgiye sahip olmadığımız ya da korktuğumuz konuları ‘genellemeler’ üzerinden bir kalıba sokma biçimidir. Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi buna en bilinen örnek, çekik gözlü herkesin dünya genelinde ilk etapta Çinli zannedilmesidir.