İnanması güç ama insanların bir kısmı hayal güçlerini kullanmakta zorluk çekiyorlar. Hatta bu konuda az sayıda da olsa tıbba başvuran kişiler var. Bu kişilerin yaşadıkları durum, zihin körlüğü olarak biliniyor. Ne yaparlarsa yapsınlar kafalarında, bırakın uçmayı bir zürafa bile canlandıramıyorlar.
Bilimsel çalışmalar sonucunda zihinsel körlük durumu kanıtlandı ve bu fenomene bir isim verildi: Aphantasia.
Zihin körlüğü:
Mozilla Firefox internet tarayıcısını yaratan isimlerden Blake Ross, geçirdiği bir ameliyat sonrasında zihninde görsel imgeler canlandıramadığını fark etti. Aslında Ross ve benzeri durumu yaşayan bir çok insan var.
Bu sendromun farklı şekillerde yaşandığı da tespit edildi. Kimi hastalar geçmişi görsel olarak canlandıramıyorlarken, kimileri yüzleri hatırlayamıyor. Bu kişiler her şeyi hatırladıklarını fakat görüntüleri hayal edemediklerini belirtiyorlar.
Görsel imgeleri objektif bir şekilde değerlendirmek için, birinin hayal ettiğini tanımlama yeteneğine güvenmek mantıksız olurdu. Bu yüzden ölçümlerde “binoküler rekabet” olarak bilinen bir teknik kullandı. Bu tekniğe göre algı, gözlerin gördükleri şeylere göre değişiyor.
Deneyin Aphantasia mağduru katılımcılar bir gözlerine yeşil, diğerine de kırmızı renkteki camları takmayı kabul ettiler. Her iki rengi iki ayrı gözden görmek, beynimizi aldatır. Bu nedenle beynimiz sürekli kırmızı ve yeşil renkler arasında geçiş yapmak zorunda kalır.
Ancak binoküler rekabete dayanarak, katılımcıların sürekli olarak bir renk görmeleri sağlanabilir. Bu da daha öncesinde iki renkten birini hayal etmelerini sağlamaktan geçer. Örneğin size yeşil bir görüntü hayal edin dersek, klasik 3B gözlük taktığınızda etrafınızı yeşil görmeniz muhtemeldir.
Bir insanın düşündükleri, gördüklerini etkiler. Bu nedenle bu teknik, sonuçların tamamen doğru olmasını garanti ediyor. Sonuç olarak deneklerin 100 tekrar sonucunda, hayal ettikleri rengi görmedikleri anlaşıldı.
Yapılan araştırmalar, görsel imgelemden sorumlu olan beynin ön korteksi ile beynin hayal gücünden sorumlu olan arka korteksi arasındaki bağlantıya yoğunlaştırıldı. Normal şartlarda bir şeyler hayal ettiğimizde, daha önce gördüklerimiz ışığında hareket ettiğimiz biliniyor. Yani her iki korteks arasında bilgi alışverişi söz konusu oluyor. Ne kadar hayal edersek iki korteks arasındaki bağlantıyı o kadar güçlendiriyoruz. Diğer yandan aşırı görsel hayal gücü, anksiyete bozukluklarına neden olabiliyor.
Beynin en büyük gizemlerinden olan görsel hayal kuramama sendromu Aphantasia üzerine çalışmalar devam ediyor.