Ortaçağ’da insanların kan nakli yaptıklarını söylesek şaşırır, bu naklin koyunlardan yapıldığını söylesek daha da şaşırır, nakledilen kanın koyun kanı olduğunu söylesek şoka uğrayabilirsiniz. Evet, bilim ve özellikle tıpta yaşanan gelişmeler hala çoğu kalıtsal hastalığa çözüm bulamadı ama zamanla buluyor. Şimdi tam da bu konuda atılan önemli bir adımı sizlere aktaracağız.
Stanford Üniversitesi araştırmacıları, koyun ve insan hücreleriyle oluşturdukları embriyoları laboratuvar ortamında geliştirmeyi başardılar. Yerleştirilen kök hücrelerle koyun bedenlerinde insan organlarının büyümesi sağlanacak.
Hayvanların vücutlarında yetiştirilecek ve sonradan insanların vücutlarına nakledilecek organların yolunu açan çalışmalar, bir bakıma ilk insan ve koyun melezi canlının da oluşturulması anlamını taşıyor. Ancak işin bu kısmı farklı açılardan bakıldığında tartışmaya müsait. Bu konuya değinmeden evvel, asıl amacın detaylarına inelim.
Bu proje, tip 1 diyabet hastalarının günden güne tükenen organlarının yerine yenilerini koyabilmek için bir dönüm noktası olabilir. Bilim insanları daha önce biyolojik olarak bir diğer uygun canlı olan domuzlarda benzer bir deney yapmış, ancak organ dokuları canlı vücudunda üretilememişti.
Pankreas organını daha önce fare deneklerin bedenlerine kök hücrelerle başarılı bir şekilde nakleden bilim insanlarının sıradaki denek grubu koyunlardı. Bu grup, nihai sonuç için kilit bir rol üstleniyordu.
Stanford'daki genetik profesörlerinden olan ve söz konusu projenin başkanı Dr. Hiro Nakuachi, "Sıçanlarda fare pankreası ürettik ve daha sonra bu pankreası, diyabetik bir fareye başarılı şekilde naklettik. Fare neredeyse tamamen iyileşti. Yeni projemiz ise 5 ila 10 yıl sürebilir, fakat başaracağız.” açıklamasında bulundu.
Organ bağışlarının küresel anlamda her dönemde yetersiz olması, projenin sağlayacağı bir diğer faydaların başında geliyor. Bazı insanlar, sırf beklenen organ bulunamadığı için yaşamlarını yitiriyorlar.
Ancak projeye karşı olumlu bakmayan hayvansever gruplar, ABD’de 20.000’den fazla imza toplayarak yürütmeyi durdurmak istiyorlar. Davis Califonia Üniversitesi’nden hayvan bilimi profesörü Pablo Ross, endişe taşıdığını ve projenin başarılı olma ihtimalinin düşük olduğunu dile getiriyor. Ancak tıp alanındaki en umut verici çalışmalardan birisi olduğunun da altını çiziyor.
Organların uyumundaki en önemli nokta ise koyunların bedenlerinde bulunacak insana ait kök hücreler olacak. Söz konusu insan koyun melezi olan embriyolar 3 hafta boyunca canlı tutuldular. Ekip şimdi de kök hücreleri doğru bir şekilde vücutlara yerleştirmeyi ve insan DNA’sından hareketle, koyun vücudunda pankreas organı geliştirmeyi umut ediyor.
Bir koyun içinde yetişen insan organlarıyla sayısız insanın hayatı kurtulabilir. Toplumsal olarak bu konu derin tartışmalara götürülmeye de aday. O tartışmalara başlamadan önce deneylerin sonuçlarını beklemekte fayda var. Gene de düşüncelerinizi yorumlar kısmında belirtebilirsiniz.