Sputnik 2 Uydusuyla Uzaya Çıkan İlk Canlı: Layka

İnsanların yaptığı araştırmalar düşünüldüğünde artık dünya sınırlarının insanlara yetmediği açıkça görülüyor. 61 yıl önce bugün fırlatılan Sputnik 1 uydusunun içinde bir köpek de vardı.

İnsanlar, bilimsel araştırmalardan saldırı ve savunma teknolojilerine kadar birçok alanda dünya sınırlarını aşıp uzaya yönelmiş durumdalar. Uzay çalışmaları o kadar çok arttı ki Dünya yörüngesi uydu çöpleriyle dolup taşıyor ve bu durum insanoğlu için tehdit oluşturuyor.

Uzay çağı söz konusu olduğunda akla ilk gelen Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) ve Sputnik serisi uyduları. Sputnik 1 uydusunu başarılı bir şekilde fırlatmasının ardından insanlar gözünü daha da yukarılar dikti ve uzaya bir canlı göndermek için kolları sıvadı. İnsanların kültür ve bilgi birikimlerinin artmasını sağlayan uzaya insan gönderme fikri aslında başarısını bir insana değil bir köpeğe borçlu.

Sovyetler, Sputnik 1 uydusunun başarısının ardından uzay alanında Amerika'nın önüne geçti ve adından sıkça söz ettirdi. Fakat uzay yarışını kimselere kaptırmak istemeyen Amerika karşı atağa geçmek için hazırlanıyordu. 1957 yılının aralık ayında Vanguard TV3 roketini uzaya fırlatmaya çalışan Amerika, girişimlerinde başarısız oldu fakat pes etmedi. 1958 yılının şubat ayında Explorer 1 uydusunu uzaya başarılı bir şekilde gönderen Amerika, amacına ulaştı. Böylelikle Sovyetlerin Sputnik 1 uydusu ile başlayan amansız yarış, artık bilimsel bir olaydan çok devletler arası siyasi bir yarış haline geldi.

Amerika'nın başarılı bir şekilde fırlatma gerçekleştirmesinin ardından Sovyetler yine harekete geçti ve Sputnik 2 uydusunu çok zor şartlar altında üretmeyi başardı. Bu yeni projenin amacı ise kozmik ışınlar hakkında bilgi toplamak olarak açıklandı. Ancak bu uydunun en önemli görevi ise o zamana kadar gerçekleşemeyeceği öngörülen uzaya canlı gönderme fikrini hayata geçirmek olacaktı. Artık hazırlıklar tamamlanmıştı, peki uzaya hangi canlı gönderilecekti?

Bu sorunun cevabını bulmak aslında çok zor değildi. O zamanlar 'zor şartlar altında yaşama' denilince akla ilk gelen Moskova'nın sokak köpekleriydi. Sovyet bilim insanları sokaktaki köpekleri bir takım testlerden geçirerek aralarından birini seçip uzaya göndermekte kararlıydı. Araştırmalar sonucunda 3 Kasım 1957'de fırlatılacak olan Sputnik 2 uydusunun ilk canlı yolcusu, sessiz ve uysal anlamına gelen Layka isimli köpek oldu. Uydunun içinde Layka için çeşitli yerler hazırlanarak hayatta kalmasını sağlayacak düzenlemeler yapıldı. Bu yolculuk Layka için geri dönülmesi imkansız bir yolculuktu çünkü bilim insanları uzayda fazla yaşamasına ihtimal vermiyordu.

Fakat Layka, fırlatmadan sonra aşırı bir hızla artan kabin sıcaklığı sebebiyle beklenenden çok daha az hayatta kalabildi ve yaklaşık 2 saat sonunda hayatını kaybetti. Daha sonra yapılan açıklamada ise artan kabin sıcaklığının fırlatmadan sonra oluşan teknik bir arıza sebebiyle meydana geldiği belirtildi.

Daha sonra bir süre yörüngede kalan Sputnik 2 uydusunun en önemli görevi, dünyanın radyasyon kuşağını tam olarak saptamak oldu. Diğer yandan insanlık, uzaya ilk defa bir canlı çıkarmıştı. Her ne kadar Layka çok yaşamasa da hayatta kaldığı süre boyunca elde edilen veriler, insanların uzaya çıkma konusunda çeşitli ipuçları barındırıyordu. İnsanların uzaya çıkmasının yolu da böylelikle bir köpek sayesinde açılmış oldu.