Uçabilme fikri tarih boyunca tutkuyla sürdürülen bir hayal olmuştur. Uçma düşüncesi henüz insanlık için çılgınlık derecesinde bir fikir iken bile, eski zamanların eserlerinde kendisine yer buldu. İnsanlar hep kanatlarla, gökyüzüne ulaşabilen, özgürlüğü kucaklayan varlıklar olarak tasvir edildiler.
Uzun yıllar sadece bir hayal olarak insanlığın içinde yaşayan bu tutku, yıllar içerisinde yerini farklı denemeler sonucunda bulunan icatlara bıraktı. Balonlar, zeplinler, pervaneli uçaklar derken teknolojinin hızla gelişmesiyle, günümüzün en çok tercih edilen ulaşım şekli olan havayolu kavramı oluştu. Gökyüzünde süzülen tonlarca ağırlıktaki devasa makinelerin uçabiliyor olması, hala birçok insan için mucize gibi görülürken, bu eylemin olmasını sağlayan kişiler de doğal olarak büyük bir hayranlıkla takip ediliyorlar.
Çocukken “Büyüyünce ne olmak istiyorsun?” sorusuna en çok verilen cevaplardan birisi de pilotluktur. Küçük yaştan itibaren çoğu çocuk pilotluk hayali kurar, uçabilmeyi hayal eder, gökyüzüyle bütünleşmek ister. Dünya genelinde ise pilotluk mesleği en prestijli meslekler arasında yer alır.
Bu kadar itibar gören, maddi getirisi oldukça iyi olan, dünyanın farklı ülkelerini gezmeye, farklı kültürleri tanımaya olanak veren bu mesleğe adım atmak için ne yapmak gerekiyor?
THY'nin kadın pilotlarından Ebru Ünsal Polat
Pilot olabilmek için çeşitli yollar mevcut. Henüz lise yıllarınızdayken kariyeriniz adına böyle bir karar verdiyseniz, üniversitelerin pilotajlık bölümlerini seçerek bu yolda ilk adımı atabilirsiniz. Bunun dışında geçmişten bugüne, en çok pilot yetiştiren okullar askeri okullardır. Günümüzde halen havayollarında çalışan pilotların, büyük bir kısmı askeriye kökenlidir.
Üçüncü bir seçenek ise pilotaj eğitimi veren özel okullar. ATPL ismi verilen pilotluk lisansını alabilmek için gidilebilecek, Türkiye ve Dünya’nın birçok ülkesinde eğitim veren özel okullar mevcut. Ne yazık ki pilotluk eğitimi, özel okullardan alındığında gerçekten maliyetli oluyor.
Peki bu seçeneklerden hiç birisi bize uymuyorsa, hayaller suya mı düşecek?
Aslında son yıllarda oldukça popüler olan bir seçenek daha var. Türk Hava Yolları ve Sun Express gibi havayolu şirketleri kendi sınavlarını yaparak, süreç sonunda başarılı olan öğrencilere pilotaj eğitimi alma imkanı sağlıyorlar. Dönemlere göre değişiklik gösterebilen bu eğitim süreci, yaklaşık olarak 2 yıl gibi bir sürede tamamlanıyor. Başarı ile mezun olan kişiler F/O(first officer) yani yardımcı pilot olarak göreve başlıyorlar. Aldıkları eğitimin ücreti ise 10 yıl boyunca maaşlarından kesilerek ödeniyor (Bu süre şirketlerin politikalarına göre değişiklik gösterebilir).
Havayolu şirketlerinin bu süreçlerine başvurabilmek için, öncelikle belirli standartları karşılıyor olmanız gerekiyor. Her havayolunun kendi belirlediği kriterler farklı olsa da, havacılık dili olan İngilizce’ye hakim olmanız, belirtilen boy-kilo ve yaş sınırları arasında yer almanız gerekiyor. Şuan aktif olan ilanlar ve daha detaylı kriterler, şirketlerin resmi internet sayfalarında yer alıyor. Başvurunuzu yaptıktan sonra ise sizleri zorlu bir maraton bekliyor.
Türk Hava Yolları için süreç şu şekilde ilerliyor:
Başvuruları kabul edilen adaylar, kısa bir süre sonra yapılan planlama ile DLR-1 adı verilen, aslında Alman Havacılık ve Uzay Ajansı’nın astronot seçmek için kullandığı bir sınava davet ediliyorlar. DLR-1 sınavı, matematik, fizik gibi teorik bilgileri ölçen testleri barındırdığı gibi; aynı zamanda uzaysal algı, konsantrasyon, tepki hızı, çoklu zeka gibi bir çok farklı yeteneği ölçen bir testler kümesinden oluşuyor. Tahmin edeceğiniz üzere tüm bu testler İngilizce olarak karşınıza çıkıyorlar.
Adaylara sınav tarihleri verildikten sonra, şirket tarafından adaya özel bir link gönderiliyor. Bu link üzerinden sınava hazırlanabilmek için örnek modüllere ulaşabiliyor ve sınav tarihine kadar kendinizi defalarca test edebiliyorsunuz.
Sınavlar genel olarak sayısal temelli kişilere hitap ediyor gibi gözükseler de, başvuru kriterleri arasında böyle bir şart yok. Yani üniversite mezunu hatta yeni düzenleme ile ön lisans mezunu kişiler de de yetiştirilmek üzere, pilot aday adayı ilanına başvurabilirler.
Sınav günü THY merkez binasına davet edilen adaylar, oldukça profesyonelce hazırlanmış ekipmanlarla sınava giriyorlar. Her adayın ismine ayrılmış, dokunmatik bilgisayarlar, kulaklıklar ve simülasyon benzeri bir test için kullanılacak olan Joystickler, masalarda hazır şekilde bulunuyor. Sınav yaklaşık yarım gün sürüyor ve sonrasında şirket tarafından gelecek sonucu beklemeye başlıyorsunuz.
Oldukça heyacan verici, ancak çalışana, bu işi gerçekten isteyene fırsat veren bir süreç. Peki ya sonra?
Sürecin bu aşamasında başarılı olan adaylar, ikinci basamak olan CRM mülakatına davet ediliyorlar. Psikolojik bir değerlendirme süreci olan bu mülakat da başarı olanlar, son aşama olan Kurul Mülakatına davet ediliyorlar. Pilotlar ve THY yetkililerinin bulunacağı son aşama, eğer başarılı olarak geçilirse, geriye sadece kişinin uçuşa elverişli olup olmadığını gösteren sağlık raporunu almak kalıyor.
Sun Express şirketinde de buna benzer sınavlar ve mülakatlar uygulanarak pilot seçim süreci ilerliyor. Süreçleri başarı ile tamamlayan adaylar, şirket ile sözleşme imzaladıktan sonra kendi filolarını beklemeye başlıyorlar. Filoları belli olan adaylar eğitimlerini almak üzere, şirketlerin akademilerine katılıyorlar. (THY Aydın Uçuş Akademisi, Sun Express İstanbul Uçuş Akademisi, Ayjet Uçuş Okulu)
İstanbul 3.Havalimanının da faaliyete geçmesi ile birlikte pilot açığının iyice arttığını belirten havayolu şirketleri, her sene belirli dönemlerde bu alımları yapmaya devam ediyor. Türk Hava Yolları ise geçtiğimiz günlerde yaptığı bir açıklama ile 2019 yılında, 1000 adet pilot alımı yapacağını duyurmuştu.
Belki o pilotlardan birisi de siz olursunuz, belli mi olur?
Havacılık ile ilgili aklınıza takılan soruları yorumlar kısmında bizimle paylaşmayı unutmayın. Pilotluk, hava araçları ve havacılık ile ilgili daha fazla şey için bizi takip etmeye devam edin, görüşmek üzere.