Gün içerisinde pek çok haber okuyoruz. Okuduğumuz bu haberlerin doğruluklarından emin olma şansımız düşük bir olasılık. Elbette tüm haberler yalandır diyemeyiz ancak istatistiklere göre ülkemizdeki yalan haber oranı bir hayli yüksek. Profesyonelce hazırlanan yalan haberler, saniyeler içerisinde milyonlarca insana ulaşabiliyor. Bu sayede yaratılan algı ile haberin yalan mı gerçek mi olduğunu kimse düşünemiyor. Kimi zamansa bu tarz durumlarda toplumsal reaksiyon mekanizmamız harekete geçiyor.
Yapılan bir araştırmaya göreyse; zeki insanların yalan haber ve komplo teorilerine daha çabuk inandığı ortaya çıktı. Bu durum kimi zaman, "Buna inanan gerçekten zeki olabilir mi?" gibi soruları getirse de aslında bu tamamen bir beyin yanılması. Bunun altında yatan sebep ise zeki insanların haber ve komplo teorilerindeki eksiklikleri sorgulayarak parçaları tamamlıyor olmalarıydı. Kimi zamansa zeki insanlar beynini konu üzerine düşünmeye vakit ayırmıyor. Güney Kaliforniya Üniversitesi'nden Norbert Schwarz, öğrencilerine Musa peygamberin gemisine her hayvanlardan kaçar tane aldığı sorusu üzerine öğrencilerin yalnızca yüzde 12'si doğru cevap vermişti. Doğru cevap, sıfır olmalıydı. Bu haberi okurken bile pek çoğumuz yanlış cevap vermiş olabiliriz. Sıfır olmasının sebebi ise Musa peygamberin gemisi olmamıştı. Gemisi olan Nuh peygamberdi.
Benzer testlerle yapılan araştırmalar sonucunda, yalan haberlere inanların aynı zaman da bu testlerde de başarısız olduğunu gösterdi. Fakat bunun sorumluları sadece kendileri değildi. Yalan haberleri hazırlayanlar, kişilerin eksikliklerini çok iyi biliyorlardı. İstatistiklere bakıldığı zaman ise, bilimsel olarak hazırlanan yalan haberlerde genellikle beyin röntgeni resmi koyuluyor. Bu davranışın sebebi, okuyucunun algısında haberi canlandırmak. Bu taktiğin başarılı olduğu ise aşikar. Yalan haberlere inanış konusunda bazı kültürel faktörler de bulunuyor.
İnanmış Birisine Delil Sunmak Fayda Etmiyor
Belki de şu an hala bir çoğumuz Amerika başkanlarından Barrack Obama'nın Müslüman olduğuna inanıyoruzdur. Bu bilgi, onlarca defa çürütülmesine rağmen hala unutulmadı.
Kaynağı bilinmeyen bu resim aslında gerçek değil. Ancak buna rağmen Google'da ilgili aramayı yaptığınız zaman karşınıza çıkıyor. İşin ilginç tarafı zeka ile fikirlerin değiştirilebilirliği de orantılı. Zeka seviyesi yükseldikçe fikirlerin değiştirilmesi de bir o kadar zorlaşıyor.
Siyasi Görüşe Yakın Olan Haberler Sorgulanmıyor
Yapılan araştırmalar sonucunda insanların, siyasi görüşlerine yakın olan haberlerin doğruluklarını sorgulamadıkları belirlendi.
Yalan Haberlere Pek Çok Kaynaktan Ulaşmak İnandırıcılığı Artırıyor
Okurlar aynı haberleri birçok farklı yerde görebiliyor. Aynı anda pek çok kanaldan servis edilen haberlerinde yalan haber olma ihtimalini göz önünde bulundurmayan kullanıcılar habere inanıyorlar.
Kullanıcılar Dikkatli Olmalı
İnternet kullanıcıları yalan haberlere daha hızlı bir şekilde erişebiliyorlar. Bu yüzden de okurların daha dikkatli olmaları gerekmekte.