Bir dili garip yapan şey nedir? Dillerin farklı aileleri ve farklı yapıları var. Bazı diller sondan eklemeleri (Türkçe), bazı diller ise daha farklı yapılara sahip. Pek çok Avrupa dilinde nesnelerin ve bazı kavramların cinsiyetleri var.
Öte yandan İngilizce, dünyanın en çok konuşulan dili ve kimse bu dilin ‘garip’ olarak nitelenmesini beklemiyor. Tamam, deyim bulma konusunda başarısızlar. Neden bizim “bardaktan boşanırcasına yağmur yağıyor” deyimimize karşılık “it’s raining cats and dogs (kelime anlamıyla kediler ve köpekler yağıyor)” dedikleri başka bir konu ama garip bir dil olsa bu kadar popüler olabilir miydi? Dil bilimcilere göre cevap evet.
Dil bilimciler, dilin tarihi evrimi içerisindeki yapısını inceleyen ve insanların dili nasıl kullandığı hakkında araştırmalar yapan bilim insanlarıdır. Bu araştırmacıların topladığı veriler, Dünya Dil Yapıları Atlası WALS için toplandı ve en garip olarak nitelendirilebilecek diller belirlendi. WALS internet sitesinde, dünyanın çeşitli bölgelerinde konuşulan 239 dil bulunduğu belirtiliyor.
Listede bulunan 239 dil arasında İngilizce 33. sırada bulunuyor. Bu da dilin, dünyada konuşulan dillerin %80’inden daha garip olduğunu gösteriyor. Dünyanın en garip kabul edilen dili ise sadece 6000 kişinin konuştuğu Chalcatongo Mixtecc dili olarak kabul ediliyor.
Eleştirmenler araştırmanın kısıtlı konu başlıklarını içerdiğini ve İngilizcenin garip bir dil olmadığını söylüyor.
Ortalama bir dilde 25-30 ses bulunuyor. Amazon ormanlarında, Brezilya’da konuşulan yerel bir dil olan Piraha, sadece 8 sessiz harfe ve 3 sesli harfe sahip. Taa adıyla bilinen dilde ise 100’den fazla ses var. Ses kullanılan alfabeler arasında en düşük ve en yüksek sayılar bunlar (Ses kullanılmayan alfabeler/diller var mı? Var. İşaret dili ve Braille alfabesi).
İngiliz alfabesi, 26 harf içermesine rağmen dilin lehçesine göre 44 farklı ses içeriyor. Dilin üst damağa, dişlerin arkasına temasıyla çıkan çatlak “th” sesi, dünyadaki dillerin yüzde 10’undan daha az bir kısmında bulunuyor. Dil, fiilin bizdeki gibi sonda değil de ortada olmasıyla da garipliklerine bir yenisini ekliyor. Soru sormak için ise soru ekleri kullanılıyor, cümle yapısı değiştirilmiyor.
Gelelim herkesin aklındaki o sorunun cevabına: Dil bilimcilere göre Türkçe garip bir dil mi? Garipse ne kadar garip? Türkçe, listede ana diller arasında en az garip olanlardan bir tanesi olarak dikkat çekiyor.