Eğer ikinci el ya da ithalatçı garantisiyle yurt dışından aldığınız cihazların IMEI kaydı yapılmadıysa 120 gün (4 ay) içerisinde kullanım dışı kalacaktır. Akıllı telefon ya da SIM Kart destekli tabletler ve bilgisayarlar için bu durum geçerlidir. Cihazı bizzat yurt dışından alıp getirseniz bile kaydı yapılmadıysa cihazınızı kullanamayacağınız anlamına geliyor.
Yapılan son yasal düzenlemelerle birlikte bir internet sitesi aracılığıyla cihaz satın almaya da engel getirildi. Posta ya da kargo yoluyla yurt dışından telefon getirmek, para cezası almanıza ya da cihaza gümrükte el koyulmasına neden olabilir. Gelin, kafalardaki tüm soru işaretlerini giderelim ve pasaporta telefon işleme olayına yakından bakalım.
IMEI nedir?
IMEI telefonunuzun 15 haneli kimlik numarasıdır, benzersizdir. Bazı durumlarda, yazılımsal nedenlerden dolayı +2 hane de eklenebilir. Aktif olarak kullanılan bir cihaz ile aynı IMEI numarasına sahip başka bir cihaz yoktur. Eğer varsa, iki cihazdan birisi kullanım dışı kalır. Bu numara cihaza ve kullanıcısına dair garanti, kullanım süresi, aktiflik durumu gibi önemli bilgilere erişilmesini sağlar. Bu bilgilere başta devlet kurumları olmak üzere üreticiler de ulaşabilir.
Kişisel Verileri Koruma Kanunu (KVKK) gereğince bu bilgiler üçüncü taraflarla paylaşılamaz, paylaşan üretici ya da devlet görevlileri yasalara göre cezalandırılır. Bazı cihazlarda iki adet IMEI numarası bulunabilir. Bunun sebebi cihazda çift SIM kart ya da bir fiziksel bir de elektronik SIM kart (e-SIM) desteğinin bulunmasıdır.
IMEI numarası nasıl öğrenilir?
Cihazınızın IMEI numarasını öğrenmeniz için pek çok yöntem bulunuyor. Birinci yöntem ve kolay olanı, cihaz menüsünden telefon uygulamasına girip, aranacak numara bölümüne *#06# tuşlamak ve arama yapmak. Kısa süre içerisinde ekrana barkod ile birlikte bir dizi numara gelecek. Eski cihazlarda sadece numara gelebilir, endişelenmenize gerek yok.
İkinci yöntem ise cihazınızın Ayarlar bölümüne girip, “Telefon Hakkında” seçeneğine dokunmak. Karşınıza çıkan sayfada, üretici ve model bilgileriyle birlikte IMEI numarası da görünecektir. Bu iki yöntem dışında cihazınızın ambalajında ya da eğer çıkıyorsa bataryası altındaki etikette de IMEI numarasını görebilirsiniz.
IMEI kaydı nedir?
IMEI kaydı ise yukarıdaki yöntemlerle gördüğünüz 15 haneli numaranın, yasal olarak Türkiye’deki hücresel veri kapsama alanlarında aktif olarak kullanılmasını sağlamaktır. Bu işlemden sorumlu olan devlet kurumu Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’dur. Kayıt işlemleri, BTK’nın e-Devlet sayfası üzerinden verdiği çevrimiçi hizmet ile gerçekleştirilebilir. Son düzenlemelerle birlikte IMEI kaydı, şahsa ve o şahsın TC kimlik numarasına özel olarak yapılır. Cihaz kişiye özel hale gelir.
IMEI kaydı nasıl yapılır? - Pasaporta telefon işleme:
IMEI kaydını yapmak için BTK’nin ilgili e-Devlet hizmetine buradan ulaşabilirsiniz. Ardından yapmanız gereken 4 aşamadan oluşan işlem sırasını takip etmektir. IMEI kaydını yaptırmanız için cihazınızı bizzat kendinizin yurt dışından getirmesi gerekmektedir.
Getirdiğiniz cihazı kendiniz dışında, eğer varsa sadece çocuğunuz üzerine kaydedebilirsiniz. Yani kendiniz ya da çocuğunuz dışında başka birisinin üzerine IMEI kaydı yapamazsınız. Aynı şekilde başka kişiler de sizin yurt dışından giriş belgelerinizde sizin getirdiğiniz ya da başka birisinden edindikleri cihazlar için kendi TC kimliklerinden kayıt yapamazlar.
IMEI kaydı yapılmayan cihazlar yukarıda da söylediğimiz gibi 120 gün içerisinde deaktif olurlar. Ancak cihaz için kayıt yapılıp vergi ödemesi yapıldığında tekrar kullanılabilir.
IMEI kaydı ücreti - Pasaporta telefon işleme harcı 1500 TL olarak ücretlendirilir. Kayıt yaptırdığınız andan sonraki birkaç gün içerisinde cihazınız resmi olarak Türkiye’de kullanılabilir hale gelir. IMEI kaydınızı takip etmek için yine BTK’nın e-Devlet hizmetinden son durumu kontrol edebilirsiniz.
IMEI kaydı nasıl kontrol edilir?
Yazının girişinde de bahsettiğimiz, özellikle ikinci el telefon satın alanları ilgilendiren bu durumu, cihazı satın almadan önce anlamanız mümkündür. İthalatçılar, yasal işlemlerle satacakları cihazlar için ticari vergileri ödediklerinden, o cihazlar Türkiye’de kullanılabilir. Ancak ikinci el cihazlarda olduğu gibi ithalatçı garantili cihazlarda bazen ihtiyaç sahibinin iyi niyetini suistimal edebilirler.
Tüm bu nedenlerle cihazınızın IMEI kaydını sorgulamanız gerekmektedir. IMEI kaydını sorgulamak için e-Devlet’te BTK’nın ilgili hizmetini kullanabilirsiniz. Bu sayfaya cihazınızın IMEI numarasını girerek, marka ve model bilgilerini alabilirsiniz. Eğer cihazınızın IMEI kaydı yapılmamışsa bu sayfada size uyarı verilecektir. Eğer IMEI kaydı yapılmışsa, ekranda çıkan marka ve modelin, elinizdeki cihazla uyuşup uyuşmadığını kontrol edebilirsiniz.
Bazı durumlarda yazılımsal olarak ya da kutulardaki etiketleri değiştirerek kullanıcıları dolandırma yoluna gidilebiliyor. Klon telefon olarak bilinen kopyalanmış IMEI'ye sahip cihazlar 4 ay içerisinde kapatılıyor. Bu süre zarfında kullanıcı IMEI'nin kopyalandığını anlayamayabiliyor. Eğer cihazı satın almadan önce IMEI kayıt kontrolü yaparsanız, sorun yaşama ihtimaliniz sıfıra yaklaşıyor.
Cihazın IMEI kaydı yoksa ne yapılır?
Öncelikle mağdur olmamak adına, cihazı satın almadan önce IMEI sorgulaması yapmanızı tavsiye ederiz. Böylece eğer kayıt yoksa cihazı satın almadığınız için mağdur olma şansınız da kalmaz. Ancak eğer cihazı satın aldıysanız ve IMEI kaydı olmadığını sonradan fark ettiyseniz, bunun için yasal yollara başvurabilirsiniz. Cihazı aldığınız kişiyi polise bildirerek hakkında şikayetçi olabilir, hem kendi mağduriyetinizi düzeltir hem de aynı kişi ya da kişilerin başkalarını mağdur etmesini de engellemiş olursunuz.
Yasal yollar süreci haliyle biraz uzatabilir ve eğer cihazı satın aldığınız kişi bir fatura ya da makbuz kesmediyse sorumluluk reddinde bulunabilir. Bu nedenle ikinci el ya da ithalatçı garantili, ne olursa olsun faturasız cihaz satın almanızı önermiyoruz. Faturasız alışverişler sadece IMEI sorunlarını değil, başka sorunları da beraberinde getirebilir.
Akıllı telefon alışverişlerinizi her zaman güvenilir internet sitelerinden, üreticilerin mağazalarından ya da güvenilir ikinci el cihaz satışı yapan noktalardan gerçekleştirmenizi tavsiye ediyoruz.