Bizim milletimizin vazgeçilmez özelliklerinden bir tanesi, bir bebeği gördüğü anda birine benzetmeye çalışmaktır. Bir de konuyla ilgili genetik bilimi içeren bir atasözümüz bile var: Oğlan dayıya, kız halaya çeker. Bilim insanları ise bebeklerin hangi geninin hangi ebeveyninden geldiğini ortaya çıkardı.
Temel biyoloji bilgilerimize göre cinsiyet babadan geçiyor. (Baba XY, anne XX’tir. Anneden X geleceği için babadan ne gelirse cinsiyet de ona göre belirlenir.) Gelelim geri kalan özellikleri hangi ebeveynlerimizden aldığımıza.
Çoğu kez, çocuklar burun uçlarının şeklini, dudak çevresini, elmacık kemiklerinin boyunu, göz kenarlarını ve çene şekillerini ebeveynlerinden alır ve bu bölgeler kime benziyorsa, çocuğun o kişiye benzediğini düşünürüz. Genelde genlerin yarısı anneden, yarısı babadan gelmesine rağmen babadan gelen genler, %60 aktif iken anneden gelen genler ise %40 aktif oluyor. Bunun nedenlerinden biri de, kadın vücudunun yabancı olarak gördüğü bebeği yok etmemek için bazı tavizler vermesi ve hatta kendi genlerini pasif tutmasıdır. Yine de hangi özelliğin kimden geçtiğini bulmak mümkün.
Cinsiyet, en başta da belirttiğimiz üzere babadan geçer. Bir adamın ailesinde erkek kardeş sayısı fazlaysa, oğlu olma ihtimali daha fazladır. Y kromozomu, erkek cinsel organlarını oluşturabilmek için daha az gen taşır, bu nedenle de erkek çocukları anneye daha çok benzer.
Diş Yapısı
Diş yapısı ve diş sağlığı da babadan çocuğuna geçen özelliklerden. Yani sık diş problemi yaşayan bir babanın çocuğu da muhtemelen sık sık dişçiye gidecektir.
Zeka
Zeka, X kromozomu üzerinden taşınıyor. X kromozolarından biri anneden geliyor. Çocuklar, annenin zekasının %40’ını alıyor. Geri kalanını hayat boyunca geliştiriyoruz.
Ortalamada çocukların zekası, annenin zekasından 15 puan aralıkta oluyor.
Zihinsel Sağlık
Yaş ilerledikçe sperm kalitesi düşüyor. Bu yüzden de yaşlı insanların mutasyona uğramış olan genleri sonraki nesillere daha kolay geçiyor. Zihinsel hastalıklar, otizm, hiperaktivite, bipolar gibi bozukluklar babadan geçiyor. 45 yaşın üstündeki babaların çocukları, öğrenmede güçlük yaşıyor ve intihara daha meyilli oluyor. Ayrıca erkeklerin kalp damar hastalıkları oğullarına da geçiyor. Tüp bebek yapan babaların çocukları da erkek olmaları durumunda genelde kısır oluyor.
Hemofili ve Otizm Kalıtımı
İngiliz Kraliçesi Victoria, hemofili hastasıydı ve genlerini çocuklarına, torunlarına ve torunlarının torunlarına aktardı. Bu hastalıklar anneden geçiyor ama erkek çocuklarda daha sık ortaya çıkıyor. Bu hastalıkların kız çocuklarına aktarımı pek de mümkün gözükmüyor.
Şişmanlığa Yatkınlık
İnsanların kilosu ve yapısı, %25 oranında genetik olarak gelir. Bu özellik tamamen annelerden ve annelerin genetik yapısından gelir.
Boy
Boy, yüksek oranda genetiktir ve yaşam şekli, beslenme gibi etmenler ile belli bir noktaya kadar geliştirilebilir. Boyu hesaplamak için iki tane formül var.
Bebek erkekse, annenin boyunu alın, babanın boyunu ekleyin, üstüne de 12 cm koyun. Toplamı 2’ye böldüğünüzde ortaya çıkan sonuç çocuğun boyudur. Çocuk kız ise annenin ve babanın boyunu toplayıp 13 çıkartın. İkiye böldüğünüzde çıkan sonuç çocuğun boyudur.
Diğer alternatif ise çocuğun 18 aylıkkenki boyunu ve 2 yaşındaykenki boyunu toplayıp bu rakamı ikiyle çarpmaktır. Çıkan sonuç, +/- 10 cm ile bebeğinizin yetişkinlikteki boyunu verecektir.
Bu hesaplamalar normal şartlar altında geçerlidir. Beslenme şekli, aktiviteler, yaşam tarzı gibi etmenler bu rakamları değiştirecektir. Genç neslin %60’ı yasak aşkın meyvesi değil, fiziksel olarak zorlanmaları gerekmeksizin sağlıklı büyümenin etkisiyle iri.
Göz Rengi
Göz renkleri kendi aralarında baskınlık sırasına sahiptir. En baskını kahverengi, en çekinik olanı ise yeşildir. Mavi gözlü iki ebeveynin çocuğu mavi gözlü olur. Kahverengi gözlü insanların da mavi gözlü çocuğu olması mümkündür. Göz rengi konusunda baskın olan gen ise babadan gelir.
Gamze
Gamzeler çekinik özelliklerdendir. Ebeveynlerden ancak ikisinde de gamze varsa çocukta gamze görülür.
Kıvırcık Saç
Bukle bukle saçlar pek çok kişinin hayalidir. Kıvırcık saç aslında baskın olan saç çeşididir. Anne babadan birinde varsa muhtemelen çocukta da olur. Anne babadan biri düz biri ise kıvırcık saçlı ise çocuklar dalgalı saçlı olur.
Bonus: Çocuklar Kime Benzeyecek?
Çocuklar, genellikle o ailede en çok gözüken özellikleri alırlar. Bu özellikler genelde çocuklarda da baskın oluyor.