Tarih 26 Nisan 1986'yı gösterdiği zaman, dünyada eşi benzeri görülmemiş bir felaket yaşandı. Ukrayna sınırları içerisinde bulunan Çernobil Nükleer Reaktörü, akıl almaz hatalar silsilesi sonucunda patladı ve atmosfere çok büyük oranda radyoaktif madde yayıldı. Bu maddeler hem Avrupa bölgesini hem de Karadeniz nedeniyle Türkiye'yi çok ciddi anlamda etkiledi.
Yaşanan olayın ardından büyük uğraşlar verildi ancak yine de bu durum radyoaktif maddelerin çevreye yayılmasına engel olamadı. Yetkililer, radyoaktif maddenin yayılmasını engellemek için Çernobil Nükleer Santrali'ni boylu boyunca "Lahit" adı verilen bir yapıyla kapladılar ve bu yapı hala radyoaktif maddelerin çevreye yayılmasını engelliyor.
Ancak hem inşaatın alelacele yapılması hem o dönemin imkanları hem de bölgenin aşırı derecede radyoaktif olması, yapılan bu lahitin dayanıklılığını ciddi anlamda etkiledi. Mühendislerin son çalışmasıyla birlikte, 100 yıl boyunca dayanabilecek yeni bir çelik sistem hazırlandı ancak eski lahit her geçen gün biraz daha gücünü kaybediyor ve artık neredeyse çökmenin eşiğinde.
- Not: Yukarıda bulunan fotoğraf, Çernobil Nükleer Santrali için kazadan sonra yapılan koruma kısmını göstermektedir. Santralin şimdiki koruma kalkanı ise biraz daha eğimli bir kubbe şekline sahiptir.
Şimdiyse Çernobil Nükleer Santrali'nin yöneticileri, uzmanların yaptığı son araştırma sonucunda bazı açıklamalarda bulundular. Şirket yetkilileri tarafından yapılan açıklamalarda eski lahitin sadece destek betonları üzerinde durduğunun belirlendiği ve bu yüzden her an çökebileceğinin anlaşıldığı ifade edildi. Yapının çökmeden sağlıklı bir şekilde yıkılmasına karar veren yetkililer, bir inşaat şirketiyle 78 milyon dolarlık bir sözleşme imzaladı. Bu sözleşme kapsamında inşaat şirketi, 2023 yılına kadar eski lahiti güvenli bir şekilde yıkacak.
Yapılan açıklamalara göre inşaat şirketi, yıkım işlemlerine başlamadan önce eski lahiti güçlendirmek için bazı çalışmalar yapacaklar. Bu çalışmalar kapsamında robotik vinçler kullanılacak ve yıkım boyunca yapının çökmesinin önüne geçilmesi sağlanacak. Ancak bu durumunda riskleri bulunuyor. Yetkililere göre her bir parçanın kaldırılması radyoaktif madde salınımını artıracak ve bu da lahitin, biraz daha dayanıksız bir hale gelmesine neden olacak. Yıkım süresindeyse beton ve demir malzemeler önce temizlenecek ve ardından da yok edilme işlemlerine geçilecek.
Yapılacak işlemler sadece bu yapının güvenli bir şekilde yıkılmasını içermiyor. Yıkım işlemi tamamlandıktan sonra işçiler, 4 numaralı reaktörde bulunan radyoaktif maddelerin temizleme işlemlerini de yapacaklar. Böylelikle kazanın yaşandığı dönemlerde bölgeye dökülen kumun lav haline gelmiş olan radyoaktif kısmının temizlenmesi sağlanacak.
4 numaralı reaktörde hala radyoaktif halde bulunan maddelerin temizlenmesinin 2065 yılına kadar sürmesi bekleniyor. Ancak bilim insanlarına göre bu uzun süre 40 binden fazla yeni kanser vakasına neden olacak.