Pembe Panjur, Siberalem, Eçift, Gönülden Sevenler, Nasipse, Facebook, Twitter, Instagram… Liste öylesine uzar gider ki önünü alamayız. Evlilik odaklık internet siteleri, neredeyse internetin kendisi kadar eski. Yani uzun yıllardır insanlar internete girip ciddi evlilik sitelerine göz gezdiriyor.
Ücretli ya da ücretsiz arkadaşlık ve evlilik siteleri büyük bir sektör haline geldi. Pembe Panjur gibi çoğu sitenin gelir kaynağı premium ya da gold üyelik adını verdiğimiz paketlerden ibaret. Peki bu sitelere girip muradına eren insanlar ne kadar mutlu oluyorlar? Konuya ilişkin psikoloji alanında yapılmış bazı bilimsel araştırmaları derledik. Sizin için internetten evliliğin bilimsel bir özetini çıkardık.
Pembe Panjur gibi bir internet sitesine giriş yaparak başlayan süreç, bazı insanlar için aradığını bulamayıp üyelik iptali yapmasına kadar gidebiliyor. Pembe Panjur ve ona benzer sitelerin mobil uygulamalarını indirenler, uygun eş arayışına gece gündüz devam ediyorlar. Bu süre sonucunda amacına ulaşamayanlar, psikolojik olarak ciddi bunalımlara girebiliyorlar.
Evlenmek için Pembe Panjur ya da Siberalem gibi servislere aylık ücret ödeyenlerin sayısı da giderek artıyor. Sitelerin çoğunda ücretsiz mesajlaşma özellikleri olmadığından dolayı işin içine bir de masraflar ekleniyor. Zaten ücretsiz evlilik sitesi de hemen hemen yok gibi, varsa bile sahte kullanıcılardan geçilmiyor.
Türkiye’de kaç kişi Pembe Panjur gibi sitelerle internetten evleniyor?
Konuya ilişkin en yakın tarihli TÜİK araştırması 2016 yılına ait. İstatistiklerle Gençlik rakamlarına göre 18-24 yaş arasındaki Türk gençlerinin sadece %3’ü internetten evleniyor. Ancak tekrar altını çizmek isteriz ki rakam 24 yaşına kadar olan kullanıcıları kapsıyor. Aynı araştırma, her 4 gençten 1’inin internetten evlenmeye sıcak baktıklarını da ortaya koymuştu.
Aradan geçen yılları ve diğer yaş gruplarını da hesaba katarsanız internetten evlenenlerin oranı artışa geçiyor. Buradaki asıl önemli detay ise evlenenler değil, internetten evlenmeye sıcak bakanlar, bunun için vakit, nakit ve emek harcayanların oranı. İşte bunu net olarak ortaya koymak zor. Nitekim internetin giderek hayatımızı ele geçirmesiyle tüm yaş grupları için bu oranın önümüzdeki yıllarda %50’lere yaklaşabileceğini öngörmek zor değil.
Türkiye’de internetin elektrik kadar önemli bir araç haline geldiğini düşünürsek, başka insanlardan elektrik alma amacıyla internet kullananların da oranında büyük artış yaşanacağını görebiliriz. Benzer şekilde mobil iletişimin kolaylaşması da süreci baştan sonra hızlandıran bir detay.
İnternetten evliliğin mutluluk ile ilişkisini ortaya koyan iki önemli bilimsel araştırma:
Bu araştırmalardan ilk Pew Araştırma Merkezi’ne ait. Her ikisi de internetten evliliğin psikolojik boyutlarına, mutluluk oranlarını düzgün şekilde veriyor. Pew’in araştırması, 2005 ve 2012 yılları arasında internetten tanışıp evlenen 19 bin 131 kişinin katılımıyla gerçekleştirilmiş durumda.
Araştırma sonucunda internetten tanışarak yapılan evliliklerin, geleneksel yollarla yapılan evliliklerden daha düşük boşanma ihtimaline sahip olduğu keşfediliyor. Yani Pembe Panjur gibi sitelerle evlenenler, geleneksel yollarla evlenenlere kıyasla daha mutlu oluyorlar. Elbette bu rakamlar bir ortalama ve her çift, her birey için gerçeği yansıtmayabiliyor.
Elbette internet işin başlangıç kısmından ibaret. En nihayetinde evlilik, kişilerin sosyo ekonomik durumlarına, yaşlarına, şiddete olan eğilimlerine, bireysel psikolojilerine bağlı olarak gelişen bir olgu. Bu nedenle mutluluğu internetten tanışmaya bağlamak pek de mümkün görünmüyor.
İkinci önemli araştırma ise Stanford Üniversitesi’nden Prof. Dr. Michael J. Rosenfeld’e ait. Rosenfeld’e göre internetten tanışan insanların daha mutlu olmalarını sağlayan en önemli detay, birbirleri hakkında önceden bilgi edinmiş olmaları. Siteler üzerinden profillerine girip ön bilgi edinen insanlar, evlenecekleri ya da arkadaşlık yapacakları kişiyle tanışınca onun hakkında genel hatlarla bilgi sahibi oluyor. Bu da psikolojik olarak daha emniyetli bir ilişki kurmayı kolaylaştırıyor.
Aynı araştırmaya göre, evlilikte dini inançlarını merkeze alan kişilerin daha sonuca odaklı hareket ettikleri de anlaşılmış durumda. Yani vakit geçmeden evlenme ve bir yuva kurma amacı bu grupta daha baskın gözüküyor. Hatta bu kullanıcılara özel ABD’de Hristiyanların üye olabildiği, Türkiye’de İslami evlilik siteleri mevcut.
İnternet sayesinde gerçekleşen evliliklerin bitme sebebi yine internet:
Rosenfeld’in araştırmasında dikkat çeken en önemli unsur, internet ile başlayan evliliklerin boşanma nedenleri oldu. İnternetin insanların sadakatine ne kadar etki ettiğini belirlemek epey zor. Ancak internetten evlenen çiftlerin en büyük boşanma nedeni aldatılma. Tahmin edin o çiftler birbirlerini nereden aldatıyorlar? Yine internetten.
İnsanlar, gelecekte internetten nasıl evlenecek?
Teknolojik gelişimlerin sosyal yaşamlarımıza olan etkilerini sert bir şekilde ele alan Black Mirror dizisinin, tam da bu konuyla ilgili güzel bir bölümü var. Dördüncü sezonda yer alan Hang the DJ isimli bölümde, evlilik sitelerinin geleceği anlatılıyor. İnsanlar, artık siteler üzerinden değil, tamamen yapay dünyalar üzerinden tanışıyorlar.
Biraz abartılı bir dili olsa da Black Mirror, teknolojiyi ve evlenilecek insanı bulma temalarını birbirine çok iyi şekilde harmanlıyor. İzlemeyenlere yeri gelmişken güzel bir tavsiye olsun.
Konuyla ilgili bir başka tavsiyemiz ise Her filmi. Bu filmde ise evlilik ciddiyetinde olan bir aşkı görüyoruz. Ancak bu aşk iki insan arasında değil, kadın sesine sahip bir yapay zeka ve bir erkek arasında gerçekleşiyor. Film, insani duyguları çok detaylı şekilde ele alıyor ve mutluluğun teknolojiyle aslında çok da ilgisi olmadığı gerçeğini yüzümüze vuruyor.
Sonuç: Bırakın evlenmeyi, internetten nikah kıyma yolunda ilerliyoruz
İnternetten ya da geleneksel yollarla fark etmiyor. Evlenmek her şeyin başlangıcı. Bundan sonra gerçekleşen her şey bireylerin kendi dünyalarına ait. Evet, internetten tanışan insanlar birbirleri hakkında görüşmeden detaylı bilgiye sahip olabiliyorlar. Ancak birlikte yaşama olgusu, tüm dinamikleri değiştirebiliyor.
Bilimsel araştırmalar internet evliliklerinin daha mutlu sürdüğünü gösteriyor. Nitekim bu araştırmalar ve veriler geleceğe değil, geçmişe ait. Dolayısıyla önümüzdeki yıllarda yaşanacak teknolojik değişimlerle internetten evlilik ya da kısa süreli ilişkilerin tüm dinamikleri değişebilir.
Facebook gibi bir devin Dating gibi, sadece aşk ilişkisine odaklanan bir uygulaması olduğunu düşünürsek, gelecekte nikahların bile internet üzerinden kıyılma ihtimalini tartışabiliriz. 5G gibi teknolojilerin yaygınlaşması, en ufak kasaba ve köyde bile insanların her işini internet aracılığıyla gerçekleştirmesini sağlayacak.
Evlilik insanları ne kadar mutlu eder bilemiyoruz ama internetten evlilik, yakın gelecekte büyümeye devam eden önemli bir sektör haline gelecek. Bundan 2-3 kuşak sonra doğacak insanların tüm iletişim kanalı internet haline gelebilir. Bilimsel araştırmalar da artık işin sadece evlilik boyutuna değil, tüm sosyal hayatımıza odaklanıyor.
Peki siz söz konusu siteler ve uygulamalar hakkında neler düşünüyorsunuz? Aklınızdakileri yorumlar kısmında belirtmeyi unutmayın.
Kaynaklar: Psycologytoday, Sociological Science (M. J. Rosenfeld, Standford Üniversitesi)