Yarım Milyar Yıl Önce Dağılan Asteroid, Dünya’daki Canlı Çeşitliliğini Nasıl Etkiledi?

446 milyon yıl önce gerçekleşen asteroid çarpışmasının etkisiyle yayılan tozlar, o tarihte Dünya’nın kaderini değiştirmiş olabilir. Bu büyük asteroid çarpışmasına bağlı olarak, Büyük Ordovisyen Biyoçeşitlilik Olayı gerçekleşti ve Dünya buzul çağına giriş yaptı. Peki, bu durum nasıl gerçekleşti?

Neredeyse yarım milyar yıl önce gerçekleşmiş asteroid çarpışması, dünyadaki yaşam tarihinin en önemli değişikliklerinden birine neden olmuştu. Bu çarpışma olayından sonra aniden, omurgasız hayvanların biyolojik çeşitliliği çok ciddi artış göstermeye başladı ve bir tür patlaması gerçekleşti. Büyük Ordovisyen Biyoçeşitlilik Olayı olarak adlandırılan bu durum için en popüler açıklama, Dünya’nın buz çağına girmiş olması.

Peki, bu ani sıcaklık değişimini tetikleyen olay neydi? Araştırmacılara göre bu durum, geçtiğimiz iki milyar yıl boyunca asteroid kuşağında belgelenen en büyük asteroid kopmasına ve bir asteroid ile kuyruklu yıldızın çarpışmasına bağlı. Bugün bile Dünya'ya düşen meteorların neredeyse üçte biri, Jüpiter ile Mars arasındaki 150 kilometrelik bu asteroidin dağılmasından kaynaklanıyor.

Dağılan tozlar, Güneş ışığının önüne perde çekti

Bu çarpışmanın ardından, Güneş Sistemi'ne çok fazla miktarda toz yayıldı. Bu tozun etkisi kısmen Güneş ışığının Dünya'ya ulaşmasını durdurabiliyor ve bu da daha düşük sıcaklıklara yol açıyor. Bu toz yayılımın ardından meydana gelen sıcaklık değişiklikleri nedeniyle Dünya üzerinde çeşitli iklim kuşakları meydana gelmeye başladı. Yeni iklim özellikleriyle beraber, yeşil algler, ilkel balıklar, kafadan bacaklılar ve mercanlar gibi yeni omurgasız canlılar ortaya çıktı.

Bilim insanları, bu dağılmanın sıcaklığı düşüren çok miktarda toz yarattığını nasıl biliyoruz sorusuna cevap olarak tortul tabakalardaki çok ince taneli, mikrometre boyutlu tozların dağılımını inceledi. Çökeltilerde yer alan helyum ve diğer maddeleri tespit ederek dünya dışı bir kökene sahip olduğunu ancak yalnızca Dünya'da bulunan elementlerle zenginleştiğini keşfettiler. Yaptıkları çalışma açıkça, dağılmadan sonraki kısa sürede oldukça ciddi miktarda ince taneli tozun Dünya’ya ulaştığını gösteriyor. Jeolojik kayıtlar, tozun gelmesinden kısa bir süre sonra, deniz seviyesinin dünya çapında çarpıcı biçimde düştüğünü ve buzul çağının başladığını gösteriyor. Bunun nedeni olarak da deniz suyunun büyük buz tabakalarının oluştuğu yüksek enlemlere aktarılmış olması gösteriliyor.

Toz dağılımı, küresel ısınmaya çözüm olabilir

Küresel ısınma, karbondioksit emisyonlarının bir sonucu olarak devam ediyor ve yüksek enlemlerde sıcaklık artışı en yüksek seviyede. Uluslararası İklim Değişikliği Paneli’ne göre, 466 yıl önceki asteroid çarpışmasından önce hüküm süren koşulları hatırlatan bir duruma yaklaşıyoruz. Son on yılda araştırmacılar, büyük bir iklim felaketinde Dünya'yı serinletmek için farklı yapay yöntemleri tartışıyorlar. Çözümlerden birisi, yapay olarak Dünya’nın yörüngesine ince taneli tozlar bırakmak ve bu sayede güneş ışığının gelişini kısmen yavaşlatmak.

Ortaya çıkan sonuçlar ise, ilk kez böyle bir durumun Dünya’nın geleceğini kurtarmak için uygulanabilir bir çözüm olabileceğini gösteriyor. Bilim insanlarının bu bulguları, ilerleyen dönemlerdeki simülasyon ve deneylere yol gösterici olacaktır. Ancak öngörülebilir gelecek için, iklim değişikliğiyle mücadele etmenin karbon emisyonumuzu düşürmekten başka bir yolu şu an için bulunmuyor.