İş hayatınızda yoğun olduğunuz bir dönemde ya da üniversitede yoğun geçen vize ve final haftalarında olması gerekenden geç uyanıp son anda toplantınıza ya da sınavınıza yetişmek için evden kahvaltı yapmadan aceleyle çıktığınız günler olmuştur. Yoğunluğunuz azaldığında yemek yemeye gidersiniz, belki de en son yemeğinizi 15 saat önce yemişsinizdir. Normalde oldukça aç olmanız gerekirken midenizde bulantı hissedersiniz. Peki, bu neden olur?
Mideniz, uzun yiyecek parçalama sürecinin bir parçası olarak hidroklorik asit üretir, enerji için kullanır kalanını ise boşaltır. Uzun bir süre boyunca yemek yemediğinizde bu hidroklorik asit midenizde birikir. Cleveland Clinic’ten Christine Lee, bu durumu şöyle açıklıyor: “Yemek borusunda çalkalandığında mide yanmasına, reflüye ve bulantıya sebep olur.”
Farklı sebepler
Açken bulantı hissedilmesinin bir diğer muhtemel sebebi vücudun sinyal ağlarıyla alakalı olabilir. Bu sinyaller, kimyasal iletişim için kan dolaşımını kullanan bez sistemleri olan endokrin sistemi tarafından düzenleniyor.
Endokrin sistemi tarafından üretilen hormonlar, vücudunuza kimyasal seviyeyi dengede tutması gerektiği bilgisini verir. Örneğin, sağlıklı kan şekeri seviyesinde kalmak ve geniş ölçekte vücut faaliyetlerini desteklemek için kaloriye ihtiyacınız vardır. Mideniz, endokrin sistemine hormonların salgılanmasını sağlayacak sinyaller gönderir. Bu hormonlar da beyne “daha fazla kalori” ya da “bu kadar kalori yeter” mesajlarını iletir. Burada birçok hormon görev alsa da en önemlileri grelin ve leptin’dir.
Lee, “Grelin, açlığa sebep olur” diyor. İlk olarak 1999 yılında keşfedilen bu hormon, o günden sonra araştırmacılar tarafından bağırsak hareketliliği, gastrik asit salgısı, tat alma ve glukoz metabolizması gibi vücuttaki önemli süreçlerde kilit oyuncu olarak belirlendi. Leptin’in ise tam tersi bir etkisi vardır. Grelin’e karşı koyarak iştahı azaltır. Açlık hissinde görev alan diğer birçok hormon vardır ancak Grelin ve Leptin arasındaki etkileşim asıl kilit rolü oynuyor.
Lee, “Vücudunuz normal durumundayken bu hormonlar otomatik olarak düzenlenmiş olur. Gün boyunca size yemek yemenizi hatırlatan birkaç sinyal vardır” diyor. Yemek yediğinizde vücudunuz Leptin salgılar, bu da tatmin olduğunuzu ve bir süre boyunca aç olmamanız gerektiği sinyalini gönderir. Yani en basit tabirle vücudunuzun yiyeceğe ihtiyacı olduğunda Grelin salgılar, böylece acıkırsınız ve yemek yersiniz. Vücudunuzun daha fazla yiyeceğe ihtiyacı olmadığında Leptin üretir. Bu da sizi doymuş hissettirir ve yemeyi bırakırsınız.
Lee’ye göre “Hormonlar arttığında, iştahınızı artırır” birçok insanda çoğu zaman bu durum gerçekleşir. Ancak her zaman değil. Lee, bazı insanların hormonal seviyelere daha fazla hassasiyetini olduğunu söylüyor. Hassaslıktaki ve diğer faktörlerdeki çeşitlilik bazı insanların oldukça aç olmalarına rağmen daha az bulantı hissetmesine sebep oluyor.