Soyu tükenmekte olan kuşları kurtarmak için girişilen on yıllık proje, iki yavrunun doğmasıyla birlikte en sonunda başarıya ulaştı. Ancak bazı tahminlere göre dünya genelinde bir milyon tür tehlike altında bulunuyor.
Dünya üzerinde yok olma tehlikesiyle en çok karşı karşıya kalan kuş türlerinden bir tanesi de kaşık gagalı kum kuşu. Bu türün iki örneği de Birleşik Krallık’ta koruma altına alınmış durumda. Bu kuş türünden sadece birkaç yüz tane kaldı ve Wildfowl and Wetlands Trust’a göre türleri kurtarmak için gerekli olan zaman hızla akıp gidiyor.
Sekiz yıllık çaba
Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri Uluslararası Paneli’nin yayınladığı küresel bir rapora göre bir milyon tür tehlike altında ve bu, tamamen insanlığın suçu. “Kurtarılmış” türler için yıllar hatta bazen on yıllar boyunca çalışmak gerekiyor. Kaşık gagalı kum kuşu için verilen bu savaş ise şimdilik kazanılmış gözüküyor.
Oldukça sevimli canlılar olan bu kaşık gagalı kuşlar, 8.000 km göç ediyorlar. 2011 yılında başlatılan kuşları kurtarma görevi oldukça karmaşık, dolambaçlı bir süreç. Profesör Debbie Pain ise bu durumu “daha önce hiç yapılmamış bir şeyi yapmak uzun zaman alır” diyerek açıklıyor.
Çok kıymetli
Kuşlar, acil şekilde koruma altına alınması gereken canlı kategorisi içerisinde yer alıyor. Bu kategoride kuşların yanı sıra 4.000 tür daha bulunuyor ve bunların arasında kar leoparı ile afrika gergedanı da yer alıyor.
1970’li yıllarda kaşık gagalı kuşlardan 3.000 çift bulunuyordu ancak bu sayı zamanla hızlı bir düşüşe geçti. 2000’lere gelindiğinde bin tane kalmış, 2014’e gelindiğindeyse bu sayı 250’ye kadar düşmüştü. Bu türün sayısının bu kadar hızlı azalmasının sebebi ise insan eylemleri oldu. Avcılar tarafından avlandılar ve yaşam alanları olan çamurlu, sulak yerler yok oldu. Bu kuşlar, 8.000 km’lik göç rotalarında bu alanlarda dinleniyor ve besleniyorlardı.
Rusya’nın Chukotka bölgesine giden ekip, hızlı bir şekilde organize oldu ve olabildiğince hızlı bir şekilde yumurta toplamaya çalıştı. Toplanan yavrular daha sonra Birleşik Krallık’a götürüldü. Kuşları gözlem altında tutan WWT ekibi, beslemek için zengin böcek proteinli besinler, geniş alanlar ve hatta doğal ortamlarına uygun ışıklandırmalar hazırladılar.
2016 yılında iki adet yumurta çatladı ve ufak yavru kuşlar ortay çıktı. Ancak bu yavru kuşlar sadece birkaç günlüğüne hayatta kalmayı başarabildi. WWT ekibinde yer alan Nigel Jerret “bu gerçekten kalp kırıcıydı” ifadelerini kullandı. Bundan iki yıl sonra, 2018’de bir yumurta daha çatladı. Ekip, bu kuşu da dikkatlice besledi ve gözlemledi. Birkaç aylık olan kuş, bir gece meydana gelen seslerden korktu, kafesinin yanına uçtu, kendisini yaraladı ve fazla geçmeden de öldü.
Bu sene ise iki kaşık gagalı kuş yumurtalarını kırmayı başardı. Nigel, “Sekiz yıl ve sadece iki kuş. Acınası değil mi? Ama kuşları gözetim altına almak, bu kuşlar için artık yok olmanın bir seçenek olmadığı anlamına geliyor, hedef de buydu” ifadelerini kullandı.
Duygusallık değil
Bir tükenişin eli kulağında olduğu zaman, kurtarma görevlerine yapılan para yardımları, türlerin yok olup olmaması konusunda fark yaratabilir. Debbie Pain, bu konuyla ilgili olarak “En azından biraz daha zaman kazandırır” diyor.
Tükenmenin eşiğinde gelen her tür için bir kurtarma ekibi atanamıyor. Bu alan üzerine çalışan korumacı bilim insanları, fayda maliyet analizi yapmak zorunda kalıyor. Profesör Pain “Bir bilim insanı olarak, bu duygusal bir durum değil. Bu, koruma çabalarınızı nasıl en verimli hale getirebilirsiniz konusu” ifadelerini kullandı.
Halen kurtarılmış değil
Debbie Pain, kaşık gagalı kuşların halen resmi olarak “kurtarılmış” olmadığını söyledi. Pain, “Hiç kimsenin, bu türün artık yok olmayacağını kendinden emin bir şekilde söyleyebileceğini sanmıyorum. Birçok şey olabilir ve dünya, hızla değişiyor” ifadelerini kullandı.
İnsanların sebep olduğu iklim değişikliği, neredeyse Dünya’daki tüm doğal yaşam alanlarını değiştiriyor. İklim değişikliği, yok olma krizini daha da alevlendiriyor. Pain, “Yangınla savaştığımızı biliyoruz. Hiçbir türün yok olmasına izin verilmemeli ama bazıları yok olacak, bunu biliyoruz” dedi.