TRT Arşiv, ülkemizde yayına başlayan ilk TV kanalı TRT'de bugüne kadar yayınlanmış dizi, film ya da belgeselleri bir süredir dijital ortama getiriyor. TRT Arşiv YouTube kanalında paylaşılan özel videolar, Türkiye'nin tarihine de ışık tutuyor.
Sizi televizyonun ve internetin bugünkü kadar hayatımızda olmadığı eski döneme götürecek TRT Arşiv belgesellerinin çoğu bugün için birer başyapıt. Sizin için o belgeseller arasından güzel bir seçki hazırlamak istedik. Aşağıdaki listede yer alan videoların devamını YouTube üzerinden izleyebilirsiniz. Şimdiden iyi seyirler.
TRT Arşiv’in dikkat çeken belgeselleri:
- Ateşin Çocukları Suyun İnsanları
- Sanatçıların Sanatçıları
- İz Bırakanlar
- Cumhuriyete Kanat Gerenler
- Tarihin Emanetleri
- Saatler
- Türk Sineması
- Bozkırın Tezenesi Neşet Ertaş
- Sanatçının Dünyası
- Haberleşme-3 Televizyon
- Hatay'ın Anavatana Katılması
- Fotovizyon
Ateşin Çocukları Suyun İnsanları:
İl il gezdiğimiz bir TRT Arşiv belgeseli. İllerin kültürel özelliklerden ziyade, şehirlerin efsaneleri ve hikayelerini izliyoruz. Hikayesi anlatılan illerden biri de Mardin. Anadolu’da parlayan bir yıldız olduğu dönemden belgeselin çekildiği döneme kadar ki hikayesi ve yerel halk tarafından da şehrin efsaneleri anlatılıyor. Açıkçası izlerken gözlerimiz bir yandan doluyor, bir yandan da o günlere özlem duyuyoruz.
Sanatçıların Sanatçıları:
Türk sineması denilince akıllara gelen ilk isimlerin hayatları, eğitimleri ve sanat geçmişleri anlatılıyor. Belgesel serisinde Haluk Bilginer, Tarık Akan ve Ahmet Levendoğlu gibi usta isimler yer alıyor. Bir kişinin milyonların sevgisini ve “usta” unvanını kazanmadan önce hangi yollardan geçtiğini öğrenmek istiyorsanız bu belgeseli izleyebilirsiniz.
İz Bırakanlar:
Yine ustaları anlatan bir belgeselle devam edelim. TRT Arşiv dizi ve nota dışında iyi ki belgeselleri de paylaşıyor dedirten bir seri. Türk orta oyununun efsanesi, usta İsmail Dümbüllü ve türküleri hâlâ dillerde olan Aşık Veysel gibi ustaları konu alıyor. Onların hayatı, geçmişi ve sanatlarını bir de en yakınlarından dinliyoruz. İz Bırakanlar belgeseli, TRT Arşiv belgeselleri arasında en çok sevilenlerden biri.
Cumhuriyete Kanat Gerenler:
TRT Arşiv Atatürk konulu birçok dizi yapmıştı. Bu belgesel ise Cumhuriyet’in ilk zamanları önemli görevler üstlenmiş, kurumlarda çalışmış isimleri konu alıyor. İsminden de anlaşılacağı gibi onlar “Cumhuriyet’e kanat gerenler”. Basından, doktoruna, öğretmeninden tiyatrocusuna birçok ismin, o dönem neler başardığını bir kez daha hayranlıkla izliyoruz.
Tarihin Emanetleri:
Konusu itibarıyla oldukça ilginç hikayeleri anlatıyor. Normalde Almanya denilince, çalışmak için Almanya’ya giden Türk işçiler gelir. Ancak bu belgeselde, Kars’ın Karacaören köyünde yaşayan Alman aileler anlatılıyor. Bunun yanında yine Kars’ta yaşayan Rus kökenli dini azınlık grubu Malakanların, Karslılara miras olarak bıraktıkları gösteriliyor. Her iki konu da gerçekten çok ilginç.
Saatler:
İlk çağlardan günümüze kadar yapılan tüm saatler anlatılıyor. Güneş saati ile başlayan macera, günümüzde kullandığımız modern saatlere kadar uzanıyor. İlkel zaman tutma yöntemlerinin, günümüzdeki haline nasıl evrildiğini öğrenmek isteyenler için güzel bir belgesel.
Türk Sineması - TRT Arşiv:
Ülkemizde sinemanın nasıl başladığını ve o dönem yaşanan önemli olayları anlatıyor. Türkiye'de çekilen ilk filmler, hikayeleri ve filmde kullanılan ekipmanlar gibi ilgi çekici konuları TRT Arşiv belgeselinde bulabilirsiniz. Sinema tarihini anlatan bu belgesel, TRT Arşiv YouTube kanalında 3 bölüm olarak yer alıyor.
Türk Bozkırın Tezenesi Neşet Ertaş:
Türküleri dilden dile dolaşmış, en ünlü ozanlarımızdan biri olan Neşet Ertaş’ın hayatı anlatılıyor. Usta sanatçının müzikleri, müzik anlayışı, eserleri ve sanatçı kişiliği en ince detaylarına kadar izleyenlere aktarılmış. TRT Arşiv YouTube kanalında belgeselin ilk bölümü telif hakkı nedeniyle silinmiş olsa da, geri kalan bölümler hâlâ izlenebiliyor. İzlemenizi tavsiye ettiğimiz belgeseller arasında yer aldığı kesin.
Sanatçının Dünyası - Ara Güler:
2018 yılında aramızdan ayrılan usta fotoğraf sanatçısı Ara Güler’in konu edildiği belgesel içeriği ile fazlasıyla dikkat çekmeyi başarıyor. Ara Güler’in kendisinden fotoğraflarının hikayelerini ve nasıl çalıştığını dinliyoruz. Ara Güler belgeselde ayrıca fotoğraflarda neler aradığını da anlatıyor, onu sık sık fotoğraf çekerken görüyoruz. Fotoğrafçılığa ilgi duyanların mutlaka izlemesi gereken bir belgesel.
Haberleşme-3 Televizyon:
İzlerken sizi hayretler içerisinde bırakacak bir belgesel. Televizyonun icadından sonraki işleyişi, film banyo laboratuvarını, seslendirmeyi, program stüdyolarını ve program çekim aşamalarını anlatıyor. Ayrıca yine bu kısa belgesel içerisinde o dönem haber akışının nasıl ilkel yollarla sağlandığı da gösteriliyor. TRT Arşiv dizileri ile aynı zamanda olmasından dolayı, aslında eski filmlerin ne şartlarda çekildiğini de görebiliyoruz.
Hatay'ın Anavatana Katılması:
TRT Arşiv Atatürk konulu bu belgesel ile Hatay’ın anavatana katılmasını bir kez daha anlatıyor. Dönemin zorlu şartları, Atatürk’ün zekası ve o dönemki kutlamalar da yer alıyor. Belgeselin yapım yılı çok ama çok eski. Bu nedenle görüntüler de bir o kadar eski ve karıncalı. Belki de bu belgeseli bu kadar etkileyici yapan da budur.
Fotovizyon - TRT Arşiv:
Reklamcılık bugünlerde olduğu gibi eskiden de çok önemliydi. TRT Arşiv YouTube kanalında yer alan Fotovizyon belgeselinde de eski zamanlardaki reklamcılık ve reklam modelleri anlatılıyor. Belgeseli izledikçe aslında temelinde birçok şeyin aynı olduğu, sadece yöntemlerin değiştiğini görebilirsiniz.
TRT Arşiv dizi ve nota değil aynı zaman da yukarıda da bahsettiğimiz birçok belgesel de paylaşıyor. Bazı belgesellerin sadece belirli bölümleri paylaşılmış ancak yine de izlemeye değer içerikler. Farklı konularda veya diğer bölümlere ulaşmak için TRT’ye ulaşmak isteyebilirsiniz. Ancak TRT Arşiv telefon kullanmıyor ve iletişimi sadece e-posta üzerinden yürütüyor. Bunun için TRT’nin resmi sitesini ziyaret etmeniz gerek.