Facebook, Twitter ve YouTube’da son 2-3 yılda yaşanan değişimi fark etmişsinizdir. Yalan haberler ve yanıltıcı içeriklerin sayısı hâlâ çok fazla olsa da eskisi kadar maruz kalmıyoruz. Bunun en büyük nedeni ise 2018'de ortaya çıkan yalan haber skandallarından ağzı yanan dev şirketlerin, içerikleri filtrelemek için yazılımları değil, insanları göreve getirmesiydi. İnsanlar, içeriklere insan gözüyle bakıp sağlık bir şekilde filtreliyorlardı.
2 yıl öncesine dek YouTube’daki çocukların psikolojisini bozan sakıncalı videoları, Twitter’da troll hesapların paylaştıkları yalan haberleri, Facebook ve Instagram’da insanların sürekli karşısına çıkan yanıltıcı kutuplaştırıcı politik reklamları düşünün… Sosyal medya o zamanlar gerçekten tam bir bilgi çöplüğüydü. Şirketler en güçlü oldukları konuda, yani yazılımlarla bu içerikler tespit etmeye çalışıyorlardı. 2018’de yaşananlar ise her şeyi değiştirmişti. Şimdi de her şeyi değiştirme sırası koronavirüs salgınına geldi
Koronavirüs nedeniyle sosyal medya yeniden yazılımlara emanet. Yani her yer çöplüğe dönecek
Dev şirketlerin yazılımları, 2016’daki ABD başkanlık seçimlerinde, İngiltere’deki Brexit kampanyalarında insanları yanıltmak için manüpüle edilebildi. Bu olaylar üzerine Facebook, Twitter ve YouTube, içerikleri filtreleme görevini insanlara bıraktı. Binlerce moderatörü işe aldı.
Wired’da yer alan bir habere göre pek çok meşru haber sitelerinin yaptığı paylaşımlar Facebook’un filtreleme yazılımları tarafından kuralları ihlal ettikleri nedeniyle kaldırılmaya başladı. Söz konusu haberlerde sakıncalı bir durum da söz konusu değil. Hatta Facebook tarafından engellenen haberlerin önemli bir kısmını güncel koronavirüs haberleri de oluşturuyor.
Facebook, söz konusu haberlerin spam içerik tespiti yapan yazılımların hatasından kaynaklandığını da açıkladı. Koronavirüs tehdidi nedeniyle içerikleri filtreleyen editör ve moderatörlerin evden çalışması, pek çok görevin yazılımlara emanet edilmesine yol açtı. Bu nedenle Facebook’ta ilerleyen günlerde pek çok haber, yazılım hataları nedeniyle filtrelenebilir.
Peki Facebook, Twitter ve YouTube’un yazılımları nasıl çalışıyor?
Haberlerde geçen anahtar kelimeler ya da videolarda sözlü olarak ifade edilen bazı ifadeler, yazılımların filtreleme sistemlerine takılabiliyor. Söz konusu yazılımlar, özellikle koronavirüs gibi kitlesel olaylardaki yalan haberleri engellemek üzerine programlandığı için, hatalar da daha çok koronavirüs haberlerinde görülebiliyor.
Sosyal medya platformlarında yazılımların denetim görevini alması nedeniyle görmeniz gereken haberler filtrelenebilir, aynı hatalar nedeniyle yalan haberler ve sakıncalı içeriklerin daha kolay viral olması mümkün olabilir. Bu da koronavirüs salgınında kritik eşik atlatılanadek sosyal medyanın, 2-3 yıl daha geriye gideceğini gösteriyor. Salgındaki acil durum ortadan kalkana dek, sosyal medya aracılığıyla aldığınız haberlere tamamn güvenmemenizi tavsiye ederiz.
Koronavirüse karşı Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanan evde karantina kuralarına buradan, salgına karşı tüm bilinenler ve alınması gereken önlemlere buradan ulaşabilirsiniz.