Avustralya’nın ulusal kanalı ABC’nin sağlık editörü Norman Swan, koronavirüsle ilgili ilginç bir soru ortaya attı. Swan, ABC’deki bir program sırasında koronavirüsün gaz çıkarmakla bulaşıp bulaşamayacağını gündeme getirdi.
Koronavirüsün havadaki partiküllerle bulaştığı, virüsün bulaşma yolları ile ilgili bilinenler arasında yer alıyor. Peki Swan’ın şüphelendiği gibi koronavirüs gerçekten gaz çıkarmakla bulaşabilir mi? Gelin koronavirüsün yayılma yolları ve gaz çıkarmakla alakalı yapılmış bilimsel çalışmalara yakından bakalım.
Koronavirüs ile boşaltım sistemi arasında bir ilişki var mı?
Forbes’tan gazeteci Bruce Y. Lee, koronavirüs hastalığına neden olan SARS-CoV-2’nin bir akut solunum yolu virüsü değil, bağırsak veya boşaltım sistemi virüsü olduğunu söylüyor. Yapılan çalışmalar da, koronavirüsle enfekte olan insanların dışkı örneklerinde virüs partiküllerine ulaşıldığını gösteriyor. SARS-CoV-2’nin dışkı örneklerinde bulunmasının ötesinde bulgular da var. Koronavirüs belirtilerinin arasında ishalde bulunuyor.
Peki boşaltım yoluyla ilişkisi olduğu bilinen koronavirüs partikülleri, gaz çıkarma yoluyla havaya karışıyor olabilir mi? Bunun için öncelikle gaz çıkarmakla bakteri veya virüslerin havaya karışıp karışmadığına bakmak gerekiyor.
Gaz çıkarmak, bakteri ya da virüsleri taşıyabilir mi?
2001 yılında yapılan bir çalışma, bakteri ve virüslerin gaz çıkarmakla havaya karışıp karışmadığını inceledi. Yapılan çalışmada araştırmacılar, önce pantolon giymiş bir insanın petri kabına osurmasını, daha sonra ise herhangi bir şey giymemiş bir insanın petri kabına osurmasını talep ettiler.
Çalışmada pantolon giymiş halde osurmanın, bir şey giymeden gaz çıkarılan duruma göre fark yarattığı ortaya çıktı. Pantolon giyerek petri kabına gaz çıkarıldığında petri kabında herhangi bir bakteri veya virüse rastlanmadı. Ancak katılımcı, çıplak halde petri kabına osurduğunda petri kabında bakteri ve virüs tespit edildi.
Bununla birlikte gaz çıkarmakla belli virüsler havaya karışırken, geri kalanlar dışarı atılmıyor da olabilir. Ayrıca gaz çıkarmakla virüslerin ne kadar uzağa gidebildiği ve gaz çıkarmakla vücuttan dışarı atılan virüslerin ne kadar yaşamaya devam ettiği üzerine henüz bir çalışma bulunmuyor.
Giysiler gaz çıkarmaya karşı doğal bir maske görevi görür
Sonuca gelirsek; SARS-CoV-2 gaz çıkarmakla havaya karışıyor olsa bile yukarıdaki araştırmanın ortaya çıkardığı gibi pantolon, elbise ve iç çamaşırları gaz çıkarmakla havaya karışacak virüslere karşı maske görevi görüyor. Aynı zamanda gaz çıkarmak, öksürme gibi vücutta dışarı hava çıkışını sağlasa bile direkt olarak aynı şey değildir. Öksürdüğümüzde havaya pek çok mikro su damlacığı saçıyoruz. Osurduğumuzda ise böyle bir şey söz konusu değil.