Avrupa Güney Gözlemevi’nden (ESO) bilim insanları, bu zamana kadar keşfedilmiş Dünya’ya en yakın kara delik sistemini bulduklarını açıkladılar. HR 6819 ismi verilen kara delik sistemindeki iki yıldız, Dünya’dan çıplak gözle dahi görülebiliyor.
HR 6819’un keşfinde görev alan Çek Cumhuriyeti Bilimler Akademisi’nden Petr Hadrava, kara delik sisteminde bulunan yıldızların Dünya’dan çıplak gözle görülebildiğini anladıklarında çok şaşırdıklarını söyledi. Hadrava, Telescopium takım yıldızında bulunan kara delik sisteminin yıldızlarının dürbün ya da teleskop olmadan berrak bir gecede net bir şekilde görülebileceğini açıkladı.
Araştırmacılar, HR 6819 ismi verilen sistemi başlangıçta ikili yıldız sistemleri üzerine yaptıkları bir çalışmanın parçası olarak gözlemlemeye başladılar. Gözlemler devam ettikçe HR 6819’da daha önce keşfedilmemiş bir üçüncü nesne olduğu anlaşıldı.
Yıldızlardan biri, kara deliğin etrafında 40 gün süren bir yörüngede dönüyor
HR 6819’daki üçüncü gök cismi olan kara delik, Şili’deki La Silla Gözlemevi’ndeki MPG/ESO 2.2 teleskobu üzerindeki FEROS spektrografı ile gözlenmeye başladı. Yapılan gözlem sırasında iki yıldızdan birinin 40 günlük periyotlarla görünmeyen bir nesne etrafında döndüğü anlaşıldı. Sistemde bulunan diğer yıldız ise ilkine göre daha büyük bir yörüngede dönmeye devam ediyor. ESO’da görevli araştırmacılardan Dietrich Baade, yıldızın 40 günlük dönüşünü belirlemek için gözlemlerin birkaç ay boyunca devam etmek zorunda kaldığını belirtti.
HR 6819’da bulunan kara delik, çevresiyle etkileşime girmediği için gerçekten görünmez olarak tespit edilen ilk kara deliklerden biri olarak kayıtlara geçirildi. Ancak sistemde bulunan iki yıldızın yörüngesinin incelenmesi, kara deliğin kütlesi gibi bilgilerinin ortaya çıkarılmasını sağlıyor.
HR 6819’daki iki yıldızın yörüngelerinin belirlenmesinin ardında bilim insanları kara deliğin kütlesini hesaplayabildiler. ESO’da görevli araştırmacılardan Thomas Rivinius, görünmez kara deliğin kütlesinin Güneş’in kütlesinin en az 4 katı kadar olduğunu açıkladı.
Samanyolu’nda daha önce başka kara delikler de tespit edilmişti
Bilim insanları bu zamana kadar Samanyolu’ndaki birkaç düzine kara deliği tespit etmişlerdi. Ancak Samanyolu’nda bulunan bu kara delikler çevreleriyle etkileşime girdiği için gözlenebildiler. Bilim insanları, galaksideki yıldızların hayatları sona ererken kara deliğe dönüşmeye devam ettiklerini belirtiyorlar.
HR 6819’da bulunan görünmez kara deliğin keşfi, Samanyolu’nda keşfedilmemiş bir çok kara delik olabileceğine dair önemli bir ipucu sağlıyor. Araştırmacılardan Thomas Rivinius, “Orada yüz milyonlarca kara delik olmalı. Ama çok azını biliyoruz. Ne arayacağımızı bilmek bizi kara delikleri bulmak için daha iyi bir konuma getirecektir” dedi.
İkinci bir kara delik sistemi daha bulundu
Gökbilimciler, HR 6819’un keşfinin ikinci bir sistemin de bulunmasına ışık tutabileceğini düşünüyorlar. ESO’nun araştırmacılarından Marianne Heida, LB-1 ismi verilen bir sistemin tıpkı HR 6819 gibi üçlü sistem olabileceğini söyledi. Araştırmacıların LB-1 ismini verdikleri sistemde kara delik etrafında döndüğü düşünülen iki yıldızlar beraber daha uzakta olan bir üçüncü yıldız keşfedildi.
Bilim insanları, LB-1’deki kara deliği ortaya çıkarmaları halinde Dünya’dan algılanacak kadar güçlü kütle çekim dalgalarına neden olan şiddetli bir kozmik birleşme hakkında ipuçları sağlayabileceklerini düşünüyorlar.
ESO'nun yayınladığı HR 6819 videosu: