Otomobilleri incelerken motor hacimleri, çekiş sistemleri, sürüş teknolojileri gibi çok birçok özellikten bahsederiz. Bu özelliklerin arasında adlarını sürekli duyduğumuz ama çoğumuzun ne anlama geldiğini bilmediği “Tork” ve “Beygir Gücü” aslında ne demek gelin birlikte bakalım.
“Tork” ve “Beygir Gücü” arasındaki farkları da tek tek incelediğimiz içerikte, araç satın alırken tork mu beygir gücü mü daha önemli sorusuna da yanıt bulacağız.
Tork nedir?
Fizik terimi olarak tork, kuvvet momenti ya da dönme momenti olarak adlandırılabilir. Kuvvetin yönü fark etmeksizin kuvvetin, nesnenin ekseninde, dayanak noktasında ya da çevresinde oluşturduğu döndürme kuvvetine tork denir. Tork’un birimi Nt.m’dir. Araçlarda kullanılan anlamda tork ise aynı şeyi ifade etmesine rağmen şu şekilde açıklanabilir. Aracın tekerleklere aktardığı döndürme kuvvetine tork denir. Kapı tokmağı çevirmek, bir soda şişesi açmak, bir İngiliz anahtarı kullanarak vida sıkmak veya bir bisiklet ile pedal çevirmek. Tüm bu eylemlerde tork sayesinde iş yapılır.
Tork araçlara çekiş gücü sağlayan bir büyüklüktür. Örneğin kamyon, traktör, tır gibi yük taşıyan araçların motorları yüksek torklar üretebilirler. Araçlardaki tork ne kadar yüksekse aracın çekişi o kadar yüksek olur. Aracın pistonlarında oluşan dönme kuvveti (tork), krank milini döndürerek aktarma organlarıyla bu gücü tekerleklere iletir.
Beygir Gücü (HP) nedir?
Beygir gücü kısaca BG, 75 kilogramlık ağırlığı 1 saniyede 1 metre ileri taşıyabilecek güç miktarı olarak tanımlanabilir. 1 HP yaklaşık 746 Watt değerine denk gelmektedir. "James Watt" atlarla yaptığı bir deney sonucunda 1 beygir gücünün bu değere eşit olduğu sonucuna ulaşmıştır.
Peki araçlarda beygir gücü bize ne ifade ediyor? Bir araçta maksimum hızı belirleyen etkenlerden en önemlisi beygir gücüdür. Beygir gücü, araçların ulaşabildikleri en yüksek hızlarla doğrudan ilişkilidir. Örneğin beygir güçleri dışında aynı özelliklere sahip olan iki araçtan yüksek beygir gücüne sahip olan araç daha yüksek hızlara ulaşabilir.
Beygir gücü ve tork arasında nasıl bir ilişki var?
Beygir gücü ve tork bir aracın performansının belirlenmesindeki en önemli değerlerdir. Beygir gücü ve tork ilişkisini sizlere basit bir örnekle açıklayalım. Örneğin 100 beygir güce sahip bir motor 350 kilogram bir motosikleti 6000 devirde 100 km/sa hıza çıkarabiliyor. Bir başka 100 beygirlik motor ise 1 tonluk sedan bir otomobili 3000 devirde 100 km/sa hıza çıkarabiliyor. Görüldüğü üzere iki motor da aynı beygir gücünde olmasına rağmen otomobilin motoru daha fazla ağırlığı daha düşük devir sayısında aynı hıza ulaştırabiliyor.
Bunun temel sebebi otomobil ile motosiklet motoru arasındaki tork farkıdır. Otomobilin motoru yüksek torklara ulaşabildiği için aralarında bu şekilde bir devir sayısı farkı meydana gelmektedir. Benzinli ve dizel araçlarda da buna benzer bir tork farkı vardır. Dizel motorlu araçlar vadettikleri maksimum tork değerlerine düşük devirlerde ulaşırken bu sayede daha hızlı bir kalkış ve ivmelenme sağlarlar.
Dizel motorlu araçların piston kolları benzinli araçlara göre daha uzundur. Düşük devirlerde maksimum torka ulaşmak hem daha az yakıt tüketimine hem de kalkış ve yokuşlarda daha iyi bir ivmelenmeye sahip olacağınız anlamına gelir. Bu sebeple dizel motorlar yakıt ekonomisi de sağlarlar. Dizel motorlu, turbolu bir araçta gaza bastığınızda sizi koltuğa yapıştırması hissiyatı buradan gelir.
Benzinli araçlarda ise maksimum tork değerine ulaşmak için daha yüksek devirlere çıkmanız gerekebilir ve bu durumda yakıt ekonomisinden söz edilemez ama aracınızdan alabileceğiniz en yüksek performansı alırsınız. Benzin motorlu bir araç dizel araca performans olarak uzun yolda fark atacaktır.
Peki hangisi tercih edilmeli?
Bir bütünün iki yarısı olarak düşünebileceğimiz bu iki kavram birbirlerinden ayrı olarak düşünülemez. Şöyle ki; torku çok düşük olan bir aracın beygir gücü ne kadar yüksek olursa olsun istenilen performansa ulaşmak için yüksek devir çevirmesi gerekeceği için sağlıklı olmayacaktır. Aynı şey tam tersi durumda da geçerli. Torku çok yüksek ama beygir gücü çok düşük bir araç kendisinden beklenileni veremeyecektir.
Aslında bu seçim kullanıcının otomobilden beklediklerine ve otomobili nasıl kullanmak istediğine bağlıdır. Hangi değerin sizin için ne kadar önemli olduğunu aracınızı kullanma amacınıza bakarak karar verebilirsiniz. Aracınızla çekme, taşıma, kaldırma gibi işler yapacaksanız yüksek torklu bir model bakmanızı öneririz. Ancak hız benim için her şey diyorsanız beygir gücü yüksek araçlardan birini tercih etmeniz en mantıklı seçenek olacaktır.
Tork ve beygir gücü kavramlarının ne işe yaradıklarını ve neden önemli olduklarını size haberimizde açıkladık. Araç seçimi yaparken kataloglarındaki beygir gücü ve tork değerlerinin ne anlama geldiğini öğrenmiş olduk. Son olarak her ne sürüyorsanız, trafik kurallarına uymanız gerektiğini hatırlatalım.