Dün Türkiye’de gece saatlerindeyken dünyanın en zengin insanlarından bir tanesi olan Elon Musk’ın şirketi SpaceX, iki NASA astronotunu uzaya fırlattı. Bu fırlatmayla birlikte, ilk kez bir özel şirket tarafından astronotlu uçuşun gerçekleştirilmiş oldu.
Ayrıca 2011 yılından bu yana da NASA, ilk kez astronotlarını Amerikan topraklarından uzaya göndermiş oldu. Bu iki NASA astronotu Robert L. Behnken ve Douglas G. Hurley, Dünya’nın etrafında yaklaşık 19 saatlik bir yolculuk gerçekleştirecek.
Uzay istasyonuna kenetlenme sırasında ne olacak?
Dünyadan yaklaşık 402 km yukarıda bulunan uzay istasyonu, Dünya’nın etrafında saatte 27 bin km’den fazla mesafe kat ediyor. Yörüngesel dinamikler prensibine göre, daha alçak yörüngedeki nesneler, daha yüksek yörüngedeki nesnelere daha çok daha hızlı hareket ediyor.
Fırlatmayla birlikte Crew Dragon, uzay istasyonuna doğru tırmanmaya başladı. Ancak uzay istasyonuna göre daha alçak yörüngede olması sebebiyle daha hızlı hareket ediyor. Uzay aracı, bir dizi manevradan sonra istasyonun yörüngesine yükselecek ve daha düşük bir hızda istasyona yanaşacak.
Crew Dragon kapsülündeki bilgisayarlar, yaklaşık 7,2 km uzaklıktayken istasyona kenetlenmeye hazırlanmaya başlayacak. Ancak bir acil durumda astronotların bu kenetlenme işlemini manuel olarak yapması gerekiyor. Astronotlar, istasyona 220 metre kala manuel kontrole geçecek. Bunun yapılmasının sebebi ise bilgisayarda oluşabilecek bir hata sonrasında astronotların kenetlenmeyi başarılı bir şekilde gerçekleştireceklerinden emin olmak.
Uzay istasyonunda kenetlenme kazası yaşandı mı?
Böyle bir kaza Uluslararası Uzay İstasyonu’nda yaşanmadı. Araçların, uzay istasyonuna oldukça yavaş bir hızla yanaşması sebebiyle hasarlı bir çarpışma ihtimali de oldukça düşük. Ancak uzay aracının yaklaşma sistemlerinde sorun yaşanılan anlar daha önce yaşandı.
SpaceX, 2012 yılında ilk kez mürettebatsız kargo kapsülü Dragon’ı uzay istasyonuna göndermişti. Bu görev sırasında kapsülün navigasyon sistemi, istasyon modüllerinden bir tanesinin parazit yansımaları sebebiyle problemle karşılaşmıştı. SpaceX’in mühendisleri Dünya’dan yeniden ayarlamalar yaptıktan sonra araç, istasyona kenetlendi.
2017 yılında bir diğer kargo kapsülü Dragon, GPS sistemindeki arıza sebebiyle yaklaşmayı durdurdu. Kenetlenme ise bir sonraki gün gerçekleştirildi. 2019 yılında mürettebatsız Rus Soyuz uzay aracı, test uçuşunda otomatik sistemi sebebiyle kenetlenme sırasında problem yaşadı. Ancak ikinci denemesinde başarılı bir şekilde kenetlenme işlemini gerçekleştirdi.
Astronotlar, fırlatma işleminden sonra ne yapıyorlar?
Crew Dragon, daha önce hiç insanlı bir uçuş gerçekleştirmemişti. Yani gerçekleştirilen bu uçuşla birlikte hem SpaceX hem de NASA, araçla ilgili daha çok şey öğrenebilecek. Bu uçuşun en önemli kazanımlarından birisi, astronotların istasyondan halen uzak bir noktadayken geminin kontrolünü manuel olarak ele almaları olacak.
Bu sayede uzay aracıyla bir test sürüşü gerçekleştirilecek ve komutlarını nasıl yerine getirdiği kontrol edilecek. Ayrıca yolculuk sırasında durulup kapsülün içerisinden bir tur yayınlanacak.