İki dilim ekmeğin arasına köfte ve yeşillik eklenerek hazırlanan bu pratik yemeğin etimolojik tarihi, Orta Asya’ya kadar uzanıyor. Anlaşılan her dönem bizim mutfağımıza eşlik etmiş bu arkadaş.
Sözcük anlamı “Hamburglu” olan hamburgerin dünyaya açılışı, biz Türklerin atalarından kaynaklı gibi görülüyor. Peki nasıl oldu da bu yemek, dünyanın her bir bölgesine bu denli yayıldı?
Hamburger geçmişte, bizim bugün bildiğimiz formda değildi.
O zamanlar Rusya’nın Baltık bölgelerinde savaşçı topluluklar ve kabileler eti biftek haliyle tüketiyordu. Bu kabileler arasında bilhassa Tatarlar da vardı. Eti, başta çiğ olarak tüketen Tatar atlıları, zamanla eti binek araçları olan atların eyerlerinin altına koyduklarında, etin at hareketleriyle birlikte azar azar piştiğini gördüler.
Asya bölgesindeki bu uzun seferlerde, eyerin atında olan eti çıkarttıklarında pişmiş et, bugün bilinen ‘Tatar Bifteği’ni ortaya çıkardı.
19. yüzyılın ortalarında ise Alman bir tüccar, bu bifteği fikir olarak Almanya’ya götürdü.
Almanya’nın Hamburg şehrinden bir tüccar, ticaret amacıyla gittiği Orta Asya’da bu eti görüp Almanya’ya götürdü. Zamanla onu da Hamburg Bifteği olarak sunmaya başladı. Hamburgeri çok beğenen Almanlar, içerisine soğan koyarak farklı bir yorum getirdi. “Hamburg’a ait” anlamına gelen Hamburger adı da verildikten sonra artık hamburger, dünyaya açılmaya başladı.
Hamburger, Almanya’nın dışına farklı metotlarla çıktı.
İlk olarak fizikçi ve yemek geliştirme uzmanı olan Dr. J. H. Salisbury’nin, hamburgeri İngiltere’ye götürmesiyle başladı bu süreç. Salisbury, günde üç kere sıcak suda yıkanmış biftek yenmesinin sağlığa iyi geldiğini düşünüyordu. Bu şekilde hazırlanan hamburgere ise İngiltere’de ‘Salisbury Bifteği’ dendi.
Hamburgerin dünyaya ikinci açılışı da Alman göçleriyle birlikte oldu. Amerika’ya giden Almanlar, 19. yüzyılın sonlarında hazırlanan bu köftelerin ismini Amerika’da hamburger olarak yerleştirdiler.
Hamburger tarihçileri (evet gerçekten de böyle bir grup var) hamburgerin kökenini araştırdılar.
Araştırmacılar, Teksas'ın bir bölgesi olan Athens’te bir restoran işletmecisi Fletcher Davies’in, 1904’te St. Louis Dünya Fuarı’nda hazırladığı hamburgerin ilk hamburger olduğunu iddia ediyorlar. İddialar o kadar ikna edici olacak ki 2006 yılında Athens, hamburgerin anavatanı olarak onaylandı.
Zaman ilerledikçe fast food kültürü Amerika ve Avrupa’da yayılmış oldu. Bugün, adım atılan her yerde rastlayabileceğimiz hamburgerin anavatanı Orta Asya iken zaman içinde evrim geçirmiş ve bugünkü formunu almıştır.
Amerikalılar hamburger konusunda oldukça titiz davrandıkları için hamburgeri “milli yiyecekleri” yapma konusunda ısrarcılar. Ülkemize ise ancak 1986’da bir zincir ile giriş yapmış oldu.
