Otomobillerle içli dışlı olmayan kişiler bile araçların benzinli, dizel, elektrikli veya hibrit gibi çeşitli türlerde üretildiğini duymuşlardır. Bu taşıtların her birinin kendine göre çalışma prensipleri ve kendilerine göre avantajları bulunur. Hibrit arabalar da hem çevreye hem de sürücüye avantaj sağlayan araçlardandır.
Bugün sizler için hibrit arabalar nasıl çalışır sorusuna yanıt vereceğiz. Bununla birlikte hibrit arabaların türlerini sayacak ve avantajlarından bahsedeceğiz. Dilerseniz lafı uzatmadan hibrit arabaların nasıl çalıştığına göz atalım.
Hibrit arabalar nasıl çalışır?
Benzinli ve dizel olarak bildiğimiz, akaryakıtla çalışan otomobillerde genellikle tek motor bulunur. Elektrikli otomobillerde ise bu sayı küçük motorlar nedeniyle birden fazla gözükebilir ancak tüm modellerde motorlar tek tiptir. Hibrit arabalarda ise iki farklı motor tek gövdede buluşur: Benzinli motor ve elektrik motoru.
Kelime anlamı “melez” olarak geçen hibrit kavramının, bu araçlara ismini vermesinin sebebi de budur. Bu motorlar farklı sürüş biçimlerinde farklı tepkiler vererek aracın tekerleklerine güç aktarır. Hibrit arabalarda bazen iki motor aynı anda çalışırken bazen motorlardan biri devre dışı kalır. Bunun sebebi gereksiz yakıt tüketimini engellemek ve otomobile güç veren hibrit bataryalarını şarj etmektir.
Hibrit arabaların çalışma prensibi
Kalkış anında:
Hibrit araçlarda harekete geçerken elektrik motoru devreye girer. Araç harekete geçtikten sonra düşük hızda gidildiği sürece otomobildeki elektrik motoru kullanılır ve benzinli motor tepki vermez. Düşük hızlarda giderken eğer gaz pedalına basarsanız, araba seri bir şekilde atağa geçecektir. Bu da hibrit otomobilde o an kullanılan elektrikli motorun bir avantajıdır.
Elektrikli motorun tek avantajı elbette seri tepki vermesi değil. Düşük hızlarda elektrikli motorun devrede olması, büyük oranda yakıt tasarrufu yapabilmenizi sağlar. Bu da eğer trafikte sıkışıp kaldıysanız ve adım adım ilerlemek zorundaysanız, hiç benzin harcamadan ilerleyebileceğiniz anlamına geliyor.
Seyir halinde:
Seyir haline geçtiğinizde doğal olarak daha fazla güce ihtiyaç duyarsınız. İşte bu anda otomobilde bulunan benzinli motor da devreye girerek, elektrikli motorla birlikte maksimum performansa ulaşmanızı sağlar. Yine de iki motorun devreye girmiş olması her zaman aynı tepkiyi verecekleri anlamına gelmiyor.
Seyir halinde normal bir hızda giderken genellikle gücün çoğu benzinli motordan gelir. Bunun sebebi, sabit hızlarda seyir halindeyken benzinli motorun daha tasarruflu olmasıdır. Eğer fazladan güce ihtiyacınız varsa ve gaz pedalına sonuna kadar basıyorsanız, iki motor birden güçlerinin tamamını tekerlere iletir ve maksimum performansa ulaşırsınız.
Yavaşlama anında:
Frenleme yaptığınızda veya gaz pedalından ayağınızı çektiğinizde, otomobilin benzinli motoru otomatik olarak devre dışı bırakılır ve tekerlere giden güç kesilir. Bu noktada hibrit otomobillerde bulunan bir akıllı sistem olan rejeneratif frenleme devreye girer ve bataryaların şarj edilmesi sağlanır.
Rejeneratif frenleme, frenleme anında ısı olarak atılan enerjinin boşa harcanmamasını ve bu enerjinin hibrit bataryalara fayda sağlaması için geri dönüştürülmesini sağlar. Bu sayede otomobilde bulunan elektrikli motor, sürekli olarak kendini yenileyen bir enerjiye kavuşur. Eğer elektrikli motorda yeterli elektrik varsa, frenleme esnasında oluşturulan elektrik depolanır.
Tamamen durma anında:
Otomobili tamamen durdurmaya başladığınızda araçtaki iki motor da devre dışı bırakılır. Bu şekilde yoğun trafik koşullarında yakıt tasarrufu yapabilmeniz sağlanır. Bunun yanı sıra iki motorun devre dışı bırakılması, egzoz emisyonlarının da düşürülmesini sağlar.
Otomobil durduğunda aktif olan tek şey bataryalardır. Bu bataryalardan otomobilde bulunan çeşitli araçların çalışması için elektrik gönderilir. Bunlar radyo, klima, ışıklar olabilir. Bunun dışında otomobilin motorları devre dışı bırakıldığı için tekerlere güç gönderen hiçbir cihaz aktif değildir.
Farklı hibrit araba türleri
Paralel hibrit
Paralel hibrit olarak geçen hibrit arabalar, bu sektördeki en yaygın hibrit araba modelleridir. Bu türdeki otomobillerde benzinli motor ve elektrik motorunu birbirine harmanlayan ortak bir şanzıman bulunur ve güç üniteleri bu şanzımana bağlıdır. Şanzıman türü ise düz, otomatik veya sürekli değişken şanzıman (CVT) olabilir.
Seri hibrit
Seri hibrit tasarımında ise genellikle gücün hepsini elektrik motoru sağlar. Bu dizaynda motor ve tekerlekler arasında hiçbir fiziksel mekanik bağlantı bulunmaz. Bu tür araçlardaki benzinli motor yalnızca bataryaları şarj etmek için bulunur. Bunun sonucunda da elektrikli araba gibi gaz pedalına çok seri tepki veren, daha pürüzsüz ve daha güçlü kalkışa geçen bir araba sürüyormuş deneyimi hissedersiniz.
Plug-in hibrit
PHEV olarak kısaltılan Plug-in hibrit otomobil modelleri, geleneksel hibrit otomobillerin daha büyük bataryaya sahip olan modelleri olarak tanımlanabilir. Bu tür hibrit otomobillerin şarj istasyonlarından tamamen şarj edilmesi gerekebilir. Diğer hibrit otomobillerden farklı olarak bu otomobillerin elektrikli motoru kullanıcı tarafından şarj edilir ve araç sürücünün isteğine bağlı olarak yalnızca elektrikli motor ile kullanılabilir.
Mild hibrit
Yukarıda saydığımız tüm hibrit teknolojilerini tamamen hibrit çatısı altında değerlendirebilirsiniz. Bunun sebebi, yukarıda saydığımız hibrit teknolojisine sahip otomobillerde düşük hızlarda olsa bile yalnızca elektrikli motoru kullanarak aracı hareket ettirebiliyor olmanız. Mild hibrit adı altında anlatacağımız bu teknolojide ise elektrikli motor asla yalnız başına kullanılamıyor.
Bu tür otomobillerde aynı tamamen hibrit modellerde olduğu gibi elektrikli motor, benzinli motoru desteklemek için bulunuyor. Elektrikli motorun mild hibrit otomobillerdeki asıl görevi yakıt tasarrufu sağlamak, performansı artırmak veya her ikisini yapmak için motora destek olmak. Bunun yanı sıra çoğu otomobilde bulunan start-stop sistemini mild hibrit otomobillerdeki elektrikli motor sağlıyor. Bu özellik yakıt tasarrufunu da ileri ölçüde artırıyor.
Hibrit arabalar alınır mı?
Hibrit arabalar uzun yıllardır üretiliyor olsa da benzinli ve dizel motorlu araçlara göre çok daha az tercih ediliyorlar. Ülkemize de yıllardır getirilen hibrit araba modelleri, genellikle ya bilinmediklerinden ya da çeşitli ön yargılardan dolayı tercih edilmiyorlar. Yazımızın bu kısmına kadar hibrit arabaların nasıl çalıştığından ve ne gibi avantajları olduğundan bahsettiğimize göre bu araçların alınıp alınmayacağı konusunda da fikir sahibi olabiliriz.
Hibrit arabaların en büyük avantajı, günümüzde çok daha büyük bir problem olan yakıt tüketimini önemli ölçüde azaltıyor olmaları. Dolayısıyla trafiğin de yoğun olduğu ülkelerden biri olan Türkiye’de hibrit otomobiller oldukça iyi bir tercih olacaktır.
Bunun yanı sıra hibrit arabalar, çevreye zarar verdiği bilinen egzoz emisyonunu düşürdüğü için gün geçtikçe daha da yaygın olmaya başladı. Artık hemen hemen tüm otomobil üreticileri, hibrit modeller üretmeye yada araçlarına hibrit teknolojisini entegre etmeye başladılar. Dolayısıyla hem daha yaygın hale gelen hem de oldukça avantajlı olan hibrit otomobiller tercih edilebilir.
Hibrit arabalar nasıl çalışır sorusuna cevap verdiğimiz ve hibrit araba türleri hakkında bilgi verdiğimiz yazımızın sonuna geldik. Eğer bir otomobil kullanıcısıysanız hangi yakıt tipine sahip otomobili tercih ettiğinizi ve hibrit otomobillerle ilgili fikirlerinizi yorumlar kısmında bizlerle paylaşmayı unutmayın. Bu ve bunun gibi otomobil haberlerimizin devamı gelecek, kaçırmamak için bizleri takipte kalın.
