Dünyanın en büyük sorunu çevre kirliliğiyken, insanın en büyük sorunu da bilgi kirliliği oluyor. Son yıllarda etkisi ciddi derecede artmaya başlayan sosyal medyadaki asılsız haber furyası, özellikle WhatsApp gibi popüler platformlar dolayısıyla göz ardı edilemeyecek bir etmen haline geldi. Özetle konuşmak gerekirse, size çok yakın olan birinin gönderdiği her haberin doğru olması mümkün değildir. Haberin kaynağını sorgulamadan hareket etmemek, yargıya ulaşmamak gerekir. Bu tarz paylaşımların ülkemizde de çok yapıldığını görmek zor değil.
Hindistan’da ise ortaya atılan bir dizi iddia, toplum tarafından fazlasıyla önemsenince istenmeyen sonuçlara neden oldu. Yaklaşık son 3 ayda 25 kişi ölürken, bu ölümlerden sonuncusu 32 yaşında Google’da çalışan bir mühendisti. Genç mühendis, ölümüne dövülerek can verdi.
![]()
Üzerinde "Hinsdistan'ın Linçistan olmasına izin vermeyeceğiz. İnsanlığı her şeyin sonuna dek korumaya devam edeceğiz" yazılı pankart.
Söz konusu yalan haberdeki iddialar, çocukları organlarını satmak için kaçıran bir yapılanma üzerineydi. Yapılan sahte uyarılar, insanların haksız yere suçlanmalarına neden oldu. 25 kişinin faillerinin çoğunlukla kırsal bölgelerde yaşayan, WhatsApp’ı bir haber kaynağı ile ayırt edemeyen insanlar olduğu anlaşıldı.
Hindistan örneğiyle, teknoloji odaklı toplumsal ve bireysel tehdit:
Akıllı telefon kullanımındaki yükseliş, bu tarz algı yönetimi mekanizmalarının ciddi bir sorun haline gelmesinde en büyük etmen olarak göze çarpıyor. Türkiye’de ve dünyanın pek çok bölgesinde akıllı telefon kullanımında ciddi oranda bir artış var. Nasıl ki televizyondaki her haber güvenilir değilse, WhatsApp’tan yayılanlar da o şekilde güvenilir değil. Hatta sosyal medya platformlarında kaynağı anonim olan bilgiler, hala ciddi bir kitleyi ikna edebiliyor. Bazı durumlarda ana akım medya organlarının bile bu haberleri ciddiye aldıklarını görüyoruz.
Yalan haberlerin toplumsal etkisine bir diğer örnek de ABD. Hindistan’a nazaran eğitim ve yaşam koşullarının yüksek olması dolayısıyla bilinç düzeyinin de yüksek olduğu ABD’de, 2016 başkanlık seçimleri sırasında algı operasyonları yürülülmüştü. Sosyal medya üzerinden Rusya merkezli ajansların troll hesaplarla yaydıkları asılsız haberler ciddi etkileşimler elde ettiler.
